تهران- الکوثر: هدف اصلی سوره ملک را بیان عمومیت ربوبیت خدا برای تمام عالم و انذار به معاد دانسته‌اند. این سوره با تحسین خداوند در مورد فرمانروایی و حاکمیت و قدرت مطلقه او آغاز می‌شود و در آیه دوم، آفرینش و مرگ و حیات را در جهت آزمایش الهی و انتخاب اصلح، ذکر می‌کند.
آیات اول و دوم این سوره را از آیات مشهور سوره ملک دانسته‌اند. در فضیلت تلاوت این سوره آمده است هر كس در شب سوره ملک را قرائت كند، اجری مانند احیای شب قدر خواهد داشت.
علت نام‌گذاری:
دلیل نام‌گذاری این سوره به نام «ملک» و «تبارک» را وجود این دو واژه در نخستین آیه آن دانسته‌اند. تبارک به معنای صدور برکات بسیار زیاد از ناحیه خداوند است. نام‌های دیگری از جمله مانعه (جلوگیری کننده)، واقیه (نگه‌دارنده)، منجیه (نجات دهنده) و منّاعه (بسیار بازدارنده) به این سوره داده شده است. علت این نام‌گذاری‌ها را، حفظ قاریان و عاملان به سوره ملک از عذاب قبر و نجات از آتش دوزخ دانسته‌اند که در روایات به آنها اشاره شده است.
محل و ترتیب نزول:
سوره ملک جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، هفتاد و هفتمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، شصت و هفتمین سوره است و در آغاز جزء ۲۹ قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها:
سوره ملک دارای ۳۰ آیه ۳۳۰ کلمه و ۱۳۰۰ حرف و از نظر حجم جزو سوره‌های مفصلات و در حدود نیم حزب است. این سوره پس از سوره طور و پیش از سوره حاقه و قبل از هجرت در مکه نازل شد و آیه مدنی ندارد.سوره ملک همانند سوره فرقان با واژه «تبارک الذی» آغاز شده و در شمار سوره‌های ممتحنات آورده شده است،که گفته شده با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.
محتوای سوره
هدف اصلی سوره ملک را بیان عمومیت ربوبیت خدا برای تمامی عالم و انذار به معاد دانسته‌اند. این سوره با تبریک و تحسین خداوند در مورد فرمانروایی و حاکمیت و قدرت مطلقه او آغاز می‌شود و در آیه دوم، آفرینش و مرگ و حیات را در جهت آزمایش الهی و انتخاب اصلح، ذکر می‌کند.
در تفسیر نمونه مطالب سوره ملک در سه محور خلاصه شده است:
بحث‌هایی پیرامون مبدأ و صفات خداوند و نظام شگفت‌انگیز خلقت مخصوصا آفرینش آسمان‌ها و ستارگان، آفرینش زمین و مواهب آن، آفرینش پرندگان و آب‌های جاری و آفرینش گوش، و چشم و ابزار شناخت.
بحث‌هایی پیرامون معاد و عذاب دوزخ و گفتگوی مأموران عذاب با دوزخیان.
انذار و تهدید کافران و ظالمان به انواع عذاب‌های دنیا و آخرت
شأن نزول آیه ۱۳
درباره شأن نزول آیه ۱۳ سوره ملک «وَأَسِرُّ‌وا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُ‌وا بِهِ ۖ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ؛ و [اگر] سخن خود را پنهان داريد، يا آشكارش نماييد، در حقيقت وى به راز دلها آگاه است.» به نقل از ابن عباس آمده است: این آیه در مورد مشرکانی یا منافقانی است که در حق پیغمبر(ص) ناروا و ناسزا می‌گفتند و به یکدیگر سفارش می‌کردند که آهسته سخن گویید که به گوش محمد و اصحاب او نرسد؛ ولی جبرئیل آن حضرت را از حرف‌های آنان آگاه ساخت و بر این نکته تأکید کرد چه سخن به آهستگی گویید چه با صدای بلند، خدا به باطن شما آگاه است.
آیات مشهور
دو آیه ابتدایی سوره ملک از آیات مشهور و نامدار این سوره است.
آیه تبارک (۱)
«تَبَارَ‌كَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴿۱﴾»
(بزرگوار [و خجسته] است آنكه فرمانروايى به دست اوست و او بر هر چيزى تواناست.)
علامه طباطبایی واژه «تبارک» که در ابتدای این آیه آمده است را درباره هر چیزی می‌داند که منشا خیرات و برکات زیادی باشد.در این آیه مبارک بودن ذات خداوند را به مالکیت و حاکمیت او بر جهان و قدرت او بر همه چیز مرتبط دانسته و به همین دلیل او را وجودی زوال ناپذیر و پربرکت معرفی کرده‌اند.
تعبیر «بیده الملک» در این آیه را کنایه از تسلط کامل خداوند بر تمام هستی دانسته‌اند به صورتی که هر تغییری بخواهد در آن می‌دهد و به هر شکل بخواهد اداره می‌کند و قدرت او به هیچ حدی محدود نمی‌گردد.
آیه آزمایش (۲)
«الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ ﴿٢﴾»
(همانكه مرگ و زندگى را پديد آورد تا شما را بيازمايد كه كدامتان نيكوكارتريد و اوست ارجمند آمرزنده.)
مراد از آزمایش (لِيَبْلُوَكُمْ)
این آیه به هدف آفرینش مرگ و زندگی انسان که از شئوون مالکیت و حاکمیت خداست، اشاره کرده است. منظور از آزمایش خداوند را نوعی پرورش دانسته‌اند که آدمیان را به میدان عمل می‌کشد تا ورزیده، آزموده و پاک شوند و شایستگی قرب خدا را پیدا کنند. به این ترتیب عالم هستی میدان بزرگی است برای همه انسان‌ها و وسیله این آزمون، مرگ و زندگی است و هدف آن رسیدن به حُسن عمل است که مفهوم آن تکامل معرفت، اخلاص نیت و انجام هر کار خیری است.
فضیلت و خواص
درفضیلت تلاوت سوره ملک روایات متعددی وارد شده است. از پیامبر(ص) روايت شده هر كس در شب سوره ملک را قرائت كند، اجری مانند احیای شب قدر را خواهد داشت.در سیره رسول خدا(ص) آمده است، هر شب پیش از خواب این سوره را قرائت می‌كرد. در حدیثی دیگر از پیامبر نقل شده، سوره ملک از طرف قاری و صاحب این سوره در روز قیامت مجادله می‌كند و برای او طلب آمرزش و مغفرت می‌كند.
از امام باقر (ع) نیز روایت شده سوره ملک، مانع از عذاب قبر می‌شود. من پس از نماز عشاء خود به حالت نشسته آن را قرائت می‌كنم و پدرم امام سجاد (ع) در شب و روز این سوره را قرائت می‌كرد.[در برخی روایات برای قرائت این سوره خواصی چون امنیت شفاعت و بخشش، دور کردن وحشت قبرو غفران برای اموات، ذکر شده است.
متن و ترجمه سوره
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
تَبَارَ‌كَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿١﴾ الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ ﴿٢﴾ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ۖ مَّا تَرَ‌ىٰ فِي خَلْقِ الرَّ‌حْمَـٰنِ مِن تَفَاوُتٍ ۖ فَارْ‌جِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَ‌ىٰ مِن فُطُورٍ ﴿٣﴾ ثُمَّ ارْ‌جِعِ الْبَصَرَ كَرَّ‌تَيْنِ يَنقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَهُوَ حَسِيرٌ ﴿٤﴾ وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُ‌جُومًا لِّلشَّيَاطِينِ ۖ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ ﴿٥﴾ وَلِلَّذِينَ كَفَرُ‌وا بِرَ‌بِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿٦﴾ إِذَا أُلْقُوا فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَهِيَ تَفُورُ ﴿٧﴾ تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ ۖ كُلَّمَا أُلْقِيَ فِيهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ ﴿٨﴾ قَالُوا بَلَىٰ قَدْ جَاءَنَا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّـهُ مِن شَيْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ كَبِيرٍ ﴿٩﴾ وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ ﴿١٠﴾ فَاعْتَرَ‌فُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقًا لِّأَصْحَابِ السَّعِيرِ ﴿١١﴾ إِنَّ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَ‌بَّهُم بِالْغَيْبِ لَهُم مَّغْفِرَ‌ةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ ﴿١٢﴾ وَأَسِرُّ‌وا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُ‌وا بِهِ ۖ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿١٣﴾ أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ ﴿١٤﴾ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْ‌ضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِن رِّ‌زْقِهِ ۖ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ ﴿١٥﴾ أَأَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاءِ أَن يَخْسِفَ بِكُمُ الْأَرْ‌ضَ فَإِذَا هِيَ تَمُورُ ﴿١٦﴾ أَمْ أَمِنتُم مَّن فِي السَّمَاءِ أَن يُرْ‌سِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ۖ فَسَتَعْلَمُونَ كَيْفَ نَذِيرِ ﴿١٧﴾ وَلَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ ﴿١٨﴾ أَوَلَمْ يَرَ‌وْا إِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَيَقْبِضْنَ ۚ مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّ‌حْمَـٰنُ ۚ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ ﴿١٩﴾ أَمَّنْ هَـٰذَا الَّذِي هُوَ جُندٌ لَّكُمْ يَنصُرُ‌كُم مِّن دُونِ الرَّ‌حْمَـٰنِ ۚ إِنِ الْكَافِرُ‌ونَ إِلَّا فِي غُرُ‌ورٍ ﴿٢٠﴾ أَمَّنْ هَـٰذَا الَّذِي يَرْ‌زُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِ‌زْقَهُ ۚ بَل لَّجُّوا فِي عُتُوٍّ وَنُفُورٍ ﴿٢١﴾ أَفَمَن يَمْشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجْهِهِ أَهْدَىٰ أَمَّن يَمْشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَ‌اطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿٢٢﴾ قُلْ هُوَ الَّذِي أَنشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ ۖ قَلِيلًا مَّا تَشْكُرُ‌ونَ ﴿٢٣﴾ قُلْ هُوَ الَّذِي ذَرَ‌أَكُمْ فِي الْأَرْ‌ضِ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُ‌ونَ ﴿٢٤﴾ وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَـٰذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿٢٥﴾ قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِندَ اللَّـهِ وَإِنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ مُّبِينٌ ﴿٢٦﴾ فَلَمَّا رَ‌أَوْهُ زُلْفَةً سِيئَتْ وُجُوهُ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا وَقِيلَ هَـٰذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تَدَّعُونَ ﴿٢٧﴾ قُلْ أَرَ‌أَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّـهُ وَمَن مَّعِيَ أَوْ رَ‌حِمَنَا فَمَن يُجِيرُ الْكَافِرِ‌ينَ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿٢٨﴾ قُلْ هُوَ الرَّ‌حْمَـٰنُ آمَنَّا بِهِ وَعَلَيْهِ تَوَكَّلْنَا ۖ فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿٢٩﴾ قُلْ أَرَ‌أَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرً‌ا فَمَن يَأْتِيكُم بِمَاءٍ مَّعِينٍ ﴿٣٠﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
بزرگوار [و خجسته] است آنكه فرمانروايى به دست اوست و او بر هر چيزى تواناست. (۱) همانكه مرگ و زندگى را پديد آورد تا شما را بيازمايد كه كدامتان نيكوكارتريد، و اوست ارجمند آمرزنده. (۲) همان كه هفت آسمان را طبقه طبقه بيافريد. در آفرينش آن [خداى] بخشايشگر هيچ گونه اختلاف [و تفاوتى] نمى‌بينى. بازبنگر، آيا خلل [و نقصانى] مى‌بينى؟ (۳) باز دوباره بنگر تا نگاهت زبون و درمانده به سويت بازگردد. (۴) و در حقيقت، آسمان دنيا را با چراغهايى زينت داديم و آن را مايه طرد شياطين [ قواى مزاحم] گردانيديم و براى آنها عذاب آتش فروزان آماده كرده‌ايم. (۵) و كسانى كه به پروردگارشان انكار آوردند، عذاب آتش جهنم خواهند داشت و چه بد سرانجامى است. (۶) چون در آنجا افكنده شوند، از آن خروشى مى‌شنوند در حالى كه مى‌جوشد. (۷) نزديك است كه از خشم شكافته شود. هر بار كه گروهى در آن افكنده شوند، نگاهبانان آن از ايشان پرسند: «مگر شما را هشدار دهنده‌اى نيامد؟» (۸) گويند: «چرا، هشدار دهنده‌اى به سوى ما آمد و[لى] تكذيب كرديم و گفتيم: خدا چيزى فرو نفرستاده است، شما جز در گمراهى بزرگ نيستيد.» (۹) و گويند: «اگر شنيده [و پذيرفته] بوديم يا تعقل كرده بوديم در [ميان] دوزخيان نبوديم.» (۱۰) پس به گناه خود اقرار مى‌كنند. و مرگ باد بر اهل جهنم (۱۱) كسانى كه در نهان از پروردگارشان مى‌ترسند، آنان را آمرزش و پاداشى بزرگ خواهد بود. (۱۲) و [اگر] سخن خود را پنهان داريد، يا آشكارش نماييد، در حقيقت وى به راز دلها آگاه است. (۱۳) آيا كسى كه آفريده است نمى‌داند؟ با اينكه او خود باريك بين آگاه است. (۱۴) اوست كسى كه زمين را براى شما رام گردانيد، پس در فراخناى آن رهسپار شويد و از روزى [خدا] بخوريد و رستاخيز به سوى اوست. (۱۵) آيا از آن كس كه در آسمان است ايمن شده‌ايد كه شما را در زمين فرو برد، پس بناگاه [زمين] به تپيدن افتد؟ (۱۶) يا از آن كس كه در آسمان است ايمن شده‌ايد كه بر [سر] شما تندبادى از سنگريزه فرو فرستد؟ پس به زودى خواهيد دانست كه بيم دادن من چگونه است (۱۷) و پيش از آنان [نيز] كسانى به تكذيب پرداختند پس عذاب من چگونه بود؟ (۱۸) آيا در بالاى سرشان به پرندگان ننگريسته‌اند [كه گاه] بال مى‌گسترند و [گاه] بال مى‌آنند؟ جز خداى رحمان [كسى] آنها را نگاه نمى‌دارد، او به هر چيزى بيناست. (۱۹) يا آن كسى كه خود براى شما [چون] سپاهى است كه ياريتان مى‌كند، جز خداى رحمان كيست؟ كافران جز گرفتار فريب نيستند. (۲۰) يا كيست آن كه به شما روزى دهد اگر [خدا] روزى خود را [از شما] باز دارد؟ [نه] بلكه در سركشى و نفرت پافشارى كردند. (۲۱) پس آيا آن كس كه نگونسار راه مى‌پيمايد هدايت يافته تر است يا آن كس كه ايستاده بر راه راست مى‌رود؟ (۲۲) بگو: «اوست آن كس كه شما را پديد آورده و براى شما گوش و ديدگان و دلها آفريده است. چه كم سپاسگزاريد.» (۲۳) بگو: «اوست كه شما را در زمين پراكنده كرده، و به نزد او [ست كه] گرد آورده خواهيد شد.» (۲۴) و مى‌گويند: «اگر راست مى‌گوييد، اين وعده كى خواهد بود؟» (۲۵) بگو: «علم [آن] فقط پيش خداست و من صرفاً هشدار دهنده‌اى آشكارم.» (۲۶) و آنگاه كه آن [لحظه موعود] را نزديك ببينند، چهره‌هاى كسانى كه كافر شده‌اند در هم رود، و گفته شود: «اين است همان چيزى كه آن را فرا مى‌خوانديد» (۲۷) بگو: «به من خبر دهيد، اگر خدا مرا و هر كه را با من است هلاك كند يا ما را مورد رحمت قرار دهد، چه كسى كافران را از عذابى پر درد پناه خواهد داد؟» (۲۸) بگو: «اوست خداى بخشايشگر، به او ايمان آورديم، و بر او توكل كرديم. و به زودى خواهيد دانست چه كسى است كه خود در گمراهى آشكارى است.» (۲۹) بگو: «به من خبر دهيد، اگر آب [آشاميدنى] شما [به زمين] فرو رود، چه كسى آب روان برايتان خواهد آورد؟» (۳۰)
همچنین بخوانید:
مزمل ؛ سوره ای که به پیامبر(ص) دستور می‌دهد قرآن را ترتیل بخواند
مدثر؛ سوره ای که جادوگران را تهدید می کند
قیامت ؛ سوره ای که پیامبر با عجله آن را تکرار می‌کرد
قلم ، سوره ای که با حروف مقطعه و سوگند آغاز می‌شود
فضیلت تلاوت سوره جن
انسان ؛ سوره ای در وصف ابرار
کافرون؛ سوره ای در وصف کافران و بت پرستان
سرانجام مال اندوزان و عیب جویان در سوره همزه
نصر؛ سوره ای که مومن را از آتش جهنم بیمه می کند
ناس؛ سوره ای محبوب‌نزد خداوند
نبأ؛ سوره ای که سرگذشت «متقین» را در قیامت بیان می‌کند
نازعات؛ سوره ای که به واقعه دحوالارض اشاره می کند
مطففین؛ سوره ای که به کم فروشان اشاره دارد
مسد، سوره ای با سه نام
ماعون؛ سوره ای که به زکات اشاره دارد
ایلاف ؛ سوره ای که از همبستگی قریش سخن می‌گوید
لیل،سوره ای که به شب قسم خورده است
قدر؛ سوره ای که به هزار بار خواندن آن توصیه شده است
سوره فیل، روایت مرغان ابابیل
فجر؛ سوره ای که به سوره امام حسین(ع) شهرت دارد
فلق، سوره ای برای در امان ماندن از شر شیطان و حسودان
عصر؛ سوره ای که به ولایت امام علی (ع) اشاره دارد
عَلَق، اولین سوره‌ای که بر پیامبر (ص) نازل شد
غاشیه ؛ سوره ای با توصیفی از بهشت و دوزخ
عَبَس؛ سوره ای باموضوع ناسپاسی انسان در برابر نعمت‌های پروردگار
ضحی ؛ سوره ای که با دو سوگند آغاز می‌شود
زيانكارترين مردم در كارها به روایت سوره کهف
عادیات؛ سوره ای که به جهادگران اشاره دارد
معاد به روایت سوره طارق
شمس ؛ سوره ای با یازده سوگند
انشراح ؛ سوره ای برای تسلی خاطر پیامبر(ص)
تَکاثُر؛ سوره ای که به چشم و هم‌چشمی اشاره می کند
تکویر؛ سوره ای که به کُوِّرَت مشهور است
سوره زلزال؛ سوره ای که آن را یک‌چهارم قرآن می خوانند
سوره تین، سوره ای برای تبیین مسئله قیامت و پاداش اُخرَوی
سوره بینه ، سوره ای که مؤمنان را به بهشت بشارت می‌دهد
توحید؛ سوره ای که انسان را از شرک رها می کند
روایت عوامل سعادت و شقاوت در سوره اعلی
روایت سوره انشقاق از شکافته شدن آسمان به هنگام آغاز قیامت
نجم؛ سوره ای که قاری آن دربین مردم محبوب است
سوره دهر به کدام واقعه اشاره دارد؟
سوره ای که درباره متکبران و ثروتمندان است
در سوره توحید به کدام صفات خداوند اشاره شده است؟
فضيلت و خواص سوره ملک
معرفی مروارید‌های نهفته در سوره فلق
آثار و برکات خواندن سوره فتح
روایت نشانه های قیامت در سوره مکی انفطار
سرگذشت اصحاب اُخدود در سوره بروج
آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات الکوثر فارسی
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی
جمعه 17 دی 1400 - 16:59:17