تهران- الکوثر: این سوره ترسیمی است از بیان مبارزه دائمی طرفداران حق و باطل و برنامه‌هایی که طرفداران حق در مسیر خود باید به کار بندند. این سوره از سوره‌های مفصلات یعنی سوره‌های نسبتا کوچک قرآن است.
دو آیه تاخیر اجل و طلب غفران برای خود و مؤمنان از آیات مشهور این سوره است. در فضیلت تلاوت این سوره نقل شده هر كس سوره نوح (ع) را قرائت كند، از مؤمنانی است كه دعای حضرت نوح (ع) شامل حال او می‌شود.
علت نام‌گذاری
نام‌گذاری این سوره به نام «نوح» را به دلیل شرح داستان حضرت نوح(ع) از ابتدا تا انتهای این سوره دانسته‌اند.
محل و ترتیب نزول:
سوره نوح جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، هفتاد و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف نیز هفتاد و یکمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره نوح ۲۸ آیه، ۲۲۷ کلمه و ۹۶۵ حرف دارد و از نظر حجم جزو سوره‌های مفصلات (سوره‌های نسبتا کوچک فرآن) است.] این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.
محتوی سوره
داستان نوح و سرگذشت قوم او در سوره‌های متعددی از قرآن اشاره شده؛ ولی آنچه در سوره نوح (ع) آمده قسمت خاصی از زندگی اوست که در جای دیگری به این سبک نیامده‌است. در این سوره به دعوت مستمر او به سوی توحید و کیفیت این دعوت و چگونگی برخورد حضرت نوح(ع) با قوم لجوج خود که حاضر به ایمان آوردن نبودند، پرداخته شده است.
در این سوره مطالب دیگری متناسب با داستان حضرت نوح مطرح شده است.
نقل نصایح و مواعظ حضرت نوح
تأکید بر تقوای الهی و اطاعت از خدا و پیامبرش
شمارش نعمت‌های خدا و آثار و نشانه‌های توحید
ذکر اصول عقیدتی، فقهی، اخلاقی و اجتماعی
دعاهای آموزنده حضرت نوح و شیوه دعا کردن
نکات تفسیری
چند نکته تفسیری ذیل برخی از آیات سوره نوح ارائه شده است
اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع)
آیه سوم سوره نوح «أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ» را دربردارنده اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع) دانسته‌اند. علامه طباطبایی بخش اول آیه «أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ» را نشان‌دهنده شناخت قوم نوح نسبت به خدا می‌داند؛ ولی به جای پرستش خدا، بت‌ها را به عنوان شفیع نزد خدا عبادت می‌کردند؛ به همین دلیل اصل اول دعوت نوح را دعوت به توحید معرفی می‌کند. دومین اصل برگرفته از عبارت «وَ اتَّقُوهُ» اجتناب از گناهان کبیره و صغیره یعنی شرک و پایین‌تر از آن و در مقابل آن انجام اعمال صالحی است که نباید ترک شود. اصل سوم از فراز سوم آیه «وَ أَطِيعُونِ» گرفته شده که آن را اطاعت از نوح، تصدیق رسالتش و گرفتن معالم دین از او دانسته‌اند.
کسب رحمت و برکت
آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره نوح «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُ‌وا رَ‌بَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارً‌ا يُرْ‌سِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَ‌ارً‌ا وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارً‌ا» استغفار را از جمله راه‌های کسب رحمت و برکت خداوند معرفی کرده است. ذیل این آیات روایاتی وارد شده که جلب منفعت و رحمت خداوند را منوط به طلب آمرزش از خداوند کرده است.
آیات مشهور
دو آیه ۴ و ۲۸ سوره نوح درباره تاخیر زمان مرگ و طلب غفران برای خود و مؤمنان از آیات مشهور و نامدار این سوره است.
آيه تأخیر اجل (۴)
«يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْ‌كُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى ۚ إِنَّ أَجَلَ اللَّـهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ﴿۴﴾»
([تا] برخى از گناهانتان را بر شما ببخشايد و [اجل] شما را تا وقتى معين به تأخير اندازد. اگر بدانيد، چون وقت مقرر خدا برسد، تأخير بر نخواهد داشت.)
به تأخیر افتادن اَجَل یا زمان مرگ انسان از مباحث کلامی است که ذیل آیه چهارم سوره نوح به آن پرداخته شده است. در این آیه خطاب به مشرکان آمده است در صورت ایمان به اصول سه‌گانه دعوت حضرت نوح(ع) گناهان شما بخشیده و اجل شما به تأخیر می‌افتد.
بسیاری از مفسران شیعی طبق مفاد این آیه «اجل» را به «اجل معلق» و اجل مسمی یا «اجل نهایی» و به تعابیر دیگر به اجل نزدیک و دور یا اجل مشروط و اجل مطلق تقسیم کرده‌اند؛ بر این اساس «اجل معلق» به وسیله راهکارهایی از جمله استغفار قابل تأخیر است و اجل نهایی که از آن به «اجل الله» نیز تعبیر شده، حتمی است و قابل تغییر نیست.علامه طباطبایی تأخير مرگ تا اجلى معين را در این آیه، نتيجه عبادت خدا، تقوى و اطاعت رسول دانسته و اینکه به كفار وعده داده شده اگر صاحب ايمان و تقوا و اطاعت شوند، اجل كوتاه‌ترشان را تا اجل مسمى به تأخير مىاندازد.
تأخیر اجل مورد تایید روایات نیز واقع شده است. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است «مَنْ یَمُوتُ بالذُنوب أَکْثَرُ مِمَّنْ یَمُوتُ بالآجال وَ مَنْ یَعیشُ بالإحْسان أَکْثَرُ ممَّن یَعیشُ بالأَعمار؛ آنها كه بر اثر گناهان مىميرند بيش از آنها هستند كه به مرگ الهى از دنيا مى‌روند و كسانى كه بر اثر نيكوكارى عمر طولانى پيدا مى‌كنند بيش از كسانى هستند كه بر اثر عوامل طبيعى عمرشان زياد مىشود»
آیه طلب غفران (۲۸)
آیه ۲۸ سوره نوح درباره طلب غفران برای خود، والدین و مؤمنان از دعاهای قرآنی مشهوری است که در قنوت نماز نیز خوانده می‌شود.
«رَّ‌بِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارً‌ا﴿۲۸﴾»
(پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه در سرايم درآيد و بر مردان و زنان با ايمان ببخشاى و جز بر هلاكت ستمگران ميفزاى.)
طلب آمرزش از سوی حضرت نوح(ع) را به دلیل امکان ترک اولایی دانسته‌اند که ممکن است از سوی او سر زده باشد همچنانکه اولیاء الله بعد از همه تلاشی که در راه خدا از خود نشان می‌دهند باز خویش را مقصر می دانند تا هرگز گرفتار غرور نشوند. علامه طباطبایی منظور از «ولمن دخل بیتی» را اقوام و خویشان مؤمن و منظور از «و للمومنین و المومنات» را همه مران و زنان مؤمن تا روز قیامت دانسته است. به نظر وی واژه تبار اشاره به هلاکتی است که در آخرت باعث عذاب اخروی و در دنیا باعث نابودی می‌گردد.
فضیلت و خواص
در فضیلت تلاوت سوره نوح از پیامبر اسلام (ص) نقل شده هر كس سوره نوح را قرائت كند، از مؤمنانی است كه دعای حضرت نوح(ع) شامل حال او می‌شود. از امام صادق (ع) نیز روایت است هر كس كه به خدا ایمان دارد و كتابش را قرائت می‌كند، قرائت سوره نوح را رها نكند. هر بنده‌ای كه با امید به پاداش الهی و شكیبایی در راه خدا سوره نوح را در نمازهای واجب و مستحب خود بخواند خداوند او را در خانه‌های نیكوكاران مسكن دهد. در برخی روایات برای قرائت این سوره خواصی چون رهایی از اسارت، سلامتی در سفر و بهبود وضعیت مالی و همچنین برآورده شدن حاجات نقل شده است.
متن و ترجمه سوره
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
إِنَّا أَرْ‌سَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ أَنْ أَنذِرْ قَوْمَكَ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿١﴾ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُّبِينٌ ﴿٢﴾ أَنِ اعْبُدُوا اللَّـهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ ﴿٣﴾ يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْ‌كُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى ۚ إِنَّ أَجَلَ اللَّـهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ ۖ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٤﴾ قَالَ رَ‌بِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارً‌ا ﴿٥﴾ فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعَائِي إِلَّا فِرَ‌ارً‌ا ﴿٦﴾ وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّ‌وا وَاسْتَكْبَرُ‌وا اسْتِكْبَارً‌ا ﴿٧﴾ ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهَارً‌ا ﴿٨﴾ ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَ‌رْ‌تُ لَهُمْ إِسْرَ‌ارً‌ا ﴿٩﴾ فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُ‌وا رَ‌بَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارً‌ا ﴿١٠﴾ يُرْ‌سِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَ‌ارً‌ا ﴿١١﴾ وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارً‌ا ﴿١٢﴾ مَّا لَكُمْ لَا تَرْ‌جُونَ لِلَّـهِ وَقَارً‌ا ﴿١٣﴾ وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَارً‌ا ﴿١٤﴾ أَلَمْ تَرَ‌وْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّـهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ﴿١٥﴾ وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُورً‌ا وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَ‌اجًا ﴿١٦﴾ وَاللَّـهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْ‌ضِ نَبَاتًا ﴿١٧﴾ ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِ‌جُكُمْ إِخْرَ‌اجًا ﴿١٨﴾ وَاللَّـهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْ‌ضَ بِسَاطًا ﴿١٩﴾ لِّتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلًا فِجَاجًا ﴿٢٠﴾ قَالَ نُوحٌ رَّ‌بِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَاتَّبَعُوا مَن لَّمْ يَزِدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَارً‌ا ﴿٢١﴾ وَمَكَرُ‌وا مَكْرً‌ا كُبَّارً‌ا ﴿٢٢﴾ وَقَالُوا لَا تَذَرُ‌نَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُ‌نَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرً‌ا ﴿٢٣﴾ وَقَدْ أَضَلُّوا كَثِيرً‌ا ۖ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلَالًا ﴿٢٤﴾ مِّمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِ‌قُوا فَأُدْخِلُوا نَارً‌ا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُم مِّن دُونِ اللَّـهِ أَنصَارً‌ا ﴿٢٥﴾ وَقَالَ نُوحٌ رَّ‌بِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْ‌ضِ مِنَ الْكَافِرِ‌ينَ دَيَّارً‌ا ﴿٢٦﴾ إِنَّكَ إِن تَذَرْ‌هُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرً‌ا كَفَّارً‌ا ﴿٢٧﴾ رَّ‌بِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارً‌ا ﴿٢٨﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
ما نوح را به سوى قومش فرستاديم كه: «قومت را، پيش از آنكه عذابى دردناك به آنان رسد، هشدار ده.» (۱) [نوح] گفت: «اى قوم من، من شما را هشدار دهنده‌اى آشكارم، (۲) كه خدا را بپرستيد و از او پروا داريد و مرا فرمان بريد. (۳) [تا] برخى از گناهانتان را بر شما ببخشايد و [اجل] شما را تا وقتى معين به تأخير اندازد. اگر بدانيد، چون وقت مقرر خدا برسد، تأخير بر نخواهد داشت. (۴) [نوح] گفت: «پروردگارا، من قوم خود را شب و روز دعوت كردم، (۵) و دعوت من جز بر گريزشان نيفزود. (۶) و من هر بار كه آنان را دعوت كردم تا ايشان را بيامرزى، انگشتانشان را در گوشهايشان كردند و رداى خويشتن بر سر كشيدند و اصرار ورزيدند و هر چه بيشتر بر كبر خود افزودند. (۷) سپس من آشكارا آنان را دعوت كردم. (۸) باز من به آنان اعلام نمودم و در خلوت [و] پوشيده نيز به ايشان گفتم. (۹) و گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است. (۱۰) [تا] بر شما از آسمان باران پى در پى فرستد. (۱۱) و شما را به اموال و پسران، يارى كند، و برايتان باغها قرار دهد و نهرها براى شما پديد آورد. (۱۲) شما را چه شده است كه از شكوه خدا بيم نداريد؟ (۱۳) و حال آنكه شما را مرحله به مرحله خلق كرده است. (۱۴) مگر ملاحظه نكرده‌ايد كه چگونه خدا هفت آسمان را تُوبرتُو آفريده است؟ (۱۵) و ماه را در ميان آنها روشنايى‌بخش گردانيد و خورشيد را [چون] چراغى قرار داد. (۱۶) و خدا[ست كه] شما را [مانند] گياهى از زمين رويانيد؛ (۱۷) سپس شما را در آن بازمى‌گرداند و بيرون مى‌آورد بيرون‌آوردنى [عجيب]! (۱۸) و خدا زمين را براى شما فرشى [گسترده] ساخت، (۱۹) تا در راههاى فراخ آن برويد.» (۲۰) نوح گفت: «پروردگارا، آنان نافرمانى من كردند و كسى را پيروى نمودند كه مال و فرزندش جز بر زيان وى نيفزود. (۲۱) و دست به نيرنگى بس بزرگ زدند. (۲۲) و گفتند: زنهار، خدايان خود را رها مكنيد، و نه «وَدّ» را واگذاريد و نه «سُواع» و نه «يَغُوث» و نه «يَعُوق» و نه «نَسْر» را. (۲۳) و بسيارى را گمراه كرده‌اند. [بار خدايا،] جز بر گمراهى ستمكاران ميفزاى.» (۲۴) [تا] به سبب گناهانشان غرقه گشتند و [پس از مرگ] در آتشى درآورده شدند و براى خود، در برابر خدا يارانى نيافتند. (۲۵) و نوح گفت: «پروردگارا، هيچ كس از كافران را بر روى زمين مگذار، (۲۶) چرا كه اگر تو آنان را باقى گذارى، بندگانت را گمراه مى‌كنند و جز پليدكار ناسپاس نزايند. (۲۷) پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى كه در سرايم درآيد، و بر مردان و زنان با ايمان ببخشاى، و جز بر هلاكت ستمگران ميفزاى.» (۲۸)
همچنین بخوانید:
مزمل ؛ سوره ای که به پیامبر(ص) دستور می‌دهد قرآن را ترتیل بخواند
مدثر؛ سوره ای که جادوگران را تهدید می کند
قیامت ؛ سوره ای که پیامبر با عجله آن را تکرار می‌کرد
قلم ، سوره ای که با حروف مقطعه و سوگند آغاز می‌شود
فضیلت تلاوت سوره جن
انسان ؛ سوره ای در وصف ابرار
کافرون؛ سوره ای در وصف کافران و بت پرستان
سرانجام مال اندوزان و عیب جویان در سوره همزه
نصر؛ سوره ای که مومن را از آتش جهنم بیمه می کند
ناس؛ سوره ای محبوب‌نزد خداوند
نبأ؛ سوره ای که سرگذشت «متقین» را در قیامت بیان می‌کند
نازعات؛ سوره ای که به واقعه دحوالارض اشاره می کند
مطففین؛ سوره ای که به کم فروشان اشاره دارد
مسد، سوره ای با سه نام
ماعون؛ سوره ای که به زکات اشاره دارد
ایلاف ؛ سوره ای که از همبستگی قریش سخن می‌گوید
لیل،سوره ای که به شب قسم خورده است
قدر؛ سوره ای که به هزار بار خواندن آن توصیه شده است
سوره فیل، روایت مرغان ابابیل
فجر؛ سوره ای که به سوره امام حسین(ع) شهرت دارد
فلق، سوره ای برای در امان ماندن از شر شیطان و حسودان
عصر؛ سوره ای که به ولایت امام علی (ع) اشاره دارد
عَلَق، اولین سوره‌ای که بر پیامبر (ص) نازل شد
غاشیه ؛ سوره ای با توصیفی از بهشت و دوزخ
عَبَس؛ سوره ای باموضوع ناسپاسی انسان در برابر نعمت‌های پروردگار
ضحی ؛ سوره ای که با دو سوگند آغاز می‌شود
زيانكارترين مردم در كارها به روایت سوره کهف
عادیات؛ سوره ای که به جهادگران اشاره دارد
معاد به روایت سوره طارق
شمس ؛ سوره ای با یازده سوگند
انشراح ؛ سوره ای برای تسلی خاطر پیامبر(ص)
تَکاثُر؛ سوره ای که به چشم و هم‌چشمی اشاره می کند
تکویر؛ سوره ای که به کُوِّرَت مشهور است
سوره زلزال؛ سوره ای که آن را یک‌چهارم قرآن می خوانند
سوره تین، سوره ای برای تبیین مسئله قیامت و پاداش اُخرَوی
سوره بینه ، سوره ای که مؤمنان را به بهشت بشارت می‌دهد
توحید؛ سوره ای که انسان را از شرک رها می کند
روایت عوامل سعادت و شقاوت در سوره اعلی
روایت سوره انشقاق از شکافته شدن آسمان به هنگام آغاز قیامت
آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات الکوثر فارسی
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی
شنبه 25 دی 1400 - 7:50:22