تهران- الکوثر:  سوره حشر با تسبیح خدا آغاز می‌شود و با تقدیس او پایان می‌پذیرد. موضوعاتی از جمله شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمالشان، توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران، در این سوره بیان شده است. در روایات آمده است که هر کس سوره حشر را قرائت کند، همه موجودات بر او درود و صلوات می‌فرستند و برای او طلب آمرزش می‌کنند و اگر همان روز یا شبِ قرائت، از دنیا برود شهید محسوب می‌شود.

علت نامگذاری

این سوره را به این مناسبت حَشر‌ می‌نامند که در آیه دوم آن از حشر یعنی هنگام آوارگیِ انبوه یهودیانِ پیمان‌شکنِ بنی نضیر سخن گفته است. به همین جهت نام دیگر این سوره «‌بنی‌نضیر‌» است.

ترتیب و محل نزول

سوره حشر جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول صد و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مصحف، پنجاه و نهمین سوره قرآن و در جزء ۲۸ جای دارد.

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره حشر ۲۴ آیه، ۴۴۵ کلمه و ۱۹۱۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی جزو سوره‌های مُفَصلّات (دارای آیات کوتاه) و در حدود نیم حِزب است. سوره حشر همچنین جزو سوره‌های مُسَبِّحات‌ است، یعنی با تسبیح آغاز می‌شود.

این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اندکه گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.

محتوا

سوره حشر با تسبیح و نیایش الهی یعنی «‌سَبَّحَ لله‌» آغاز می‌شود و ویژگی آن این است که در آیات پایانی به صفات جمال و جلال الهی و اسمای حُسنا و عُظمای خداوند اشاره می‌کند. از موضوعاتی که در این سوره مطرح شده می‌توان به این موارد اشاره کرد: داستان یهودیان بنی نضیر و شکست خوردنشان در برابر مسلمانان و تبعید آنان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمال منافقانه و خیانت‌آمیز آنان در قبال مسلمانان و توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران. بین آغاز و انجام سوره حشر پیوند خاصی وجود دارد؛ این سوره با تسبیح و تقدیس الهی آغاز می‌شود و با همین موضوع پایان می‌پذیرد.
 

روایت‌های تاریخی

شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان و تبعید آنان (آیه ۲)،

وعدهٔ دروغین همراهی منافقان به یهودیان (آیه‌های ۱۱-۱۲).

شأن نزول: توطئه یهودیان علیه مسلمانان

زمانی که پیامبر(ص) به مدینه هجرت کرد، با یهودیان آنجا، یعنی قبیله بنی‌نضیر، بنی‌قُریظه و بنی‌قَینُقاع، پیمان صلح بست؛ ولی آنان این پیمان را با توطئه‌هایی نقض کردند، از جمله: ۱. پیمان اتحاد کعب بن اشرف (بزرگ یهود) با ابوسفیان برای نابودی پیامبر(ص) پس از جنگ احد که این خبر از طریق وحی به پیامبر رسید. ۲. توطئه عمرو بن جحاش از یهودیان قبیله بنی‌نضیر برای کشتن پیامبر(ص). ۳. سرودن شعرهای هجو و بدگویی علیه پیامبر.

پس از تمامی این توطئه‌ها لشکری از مسلمانان به مدت چند روز قلعه مستحکم یهودیان را محاصره کردند و با به آتش کشیدن نخل‌های اطراف قلعه و نابودی آنها پس از چند روز یهودیان را وادار به تسلیم کردند و بدون جنگ و خونریزی پیروز شدند. پس از این پیروزی و با پیشنهاد پیامبر اسلام(ص)، یهودیان مدینه را ترک کردند و مقداری از اموال خود را به همراه بردند و مقداری را نابود ساختند. جمعی به سوی «اذرعات» شام و تعداد کمی به سوی «خیبر» و گروهی به «حیره» رفتند.

فضیلت و خواص

از پیامبر(ص) روایت شده است: «هر کس سوره حشر را قرائت کند بهشت و جهنم و عرش و کرسی و حجاب‌های آن و آسمان‌های هفت‌گانه و زمین‌های هفت‌گانه و هوا و بادها و پرندگان و درختان و کوه‌ها و خورشید و ماه و فرشتگان، همگی بر او درود و صلوات می‌فرستند و برای او طلب مغفرت و آمرزش می‌کنند و اگر همان روز یا شب قرائت سوره حشر، از دنیا برود شهید محسوب می‌شود». از امام صادق(ع) هم نقل شده است «هر کس در ساعات عصر، سوره الرحمن و حشر را قرائت کند، خداوند فرشته‌ای را مأمور می‌کند تا صبح از او مراقبت کند».

متن و ترجمه سوره

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِیمِ
سَبَّحَ لِلَّـهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْ‌ضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿١﴾ هُوَ الَّذِي أَخْرَ‌جَ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن دِيَارِ‌هِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ‌ ۚ مَا ظَنَنتُمْ أَن يَخْرُ‌جُوا ۖ وَظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللَّـهِ فَأَتَاهُمُ اللَّـهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا ۖ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّ‌عْبَ ۚ يُخْرِ‌بُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُ‌وا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ‌ ﴿٢﴾ وَلَوْلَا أَن كَتَبَ اللَّـهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَ‌ةِ عَذَابُ النَّارِ‌ ﴿٣﴾ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّـهَ وَرَ‌سُولَهُ ۖ وَمَن يُشَاقِّ اللَّـهَ فَإِنَّ اللَّـهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿٤﴾ مَا قَطَعْتُم مِّن لِّينَةٍ أَوْ تَرَ‌كْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَىٰ أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّـهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ ﴿٥﴾ وَمَا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِ‌كَابٍ وَلَـٰكِنَّ اللَّـهَ يُسَلِّطُ رُ‌سُلَهُ عَلَىٰ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّـهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ‌ ﴿٦﴾ مَّا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَ‌ىٰ فَلِلَّـهِ وَلِلرَّ‌سُولِ وَلِذِي الْقُرْ‌بَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنكُمْ ۚ وَمَا آتَاكُمُ الرَّ‌سُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۖ إِنَّ اللَّـهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿٧﴾ لِلْفُقَرَ‌اءِ الْمُهَاجِرِ‌ينَ الَّذِينَ أُخْرِ‌جُوا مِن دِيَارِ‌هِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّـهِ وَرِ‌ضْوَانًا وَيَنصُرُ‌ونَ اللَّـهَ وَرَ‌سُولَهُ ۚ أُولَـٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿٨﴾ وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ‌ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ‌ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِ‌هِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُ‌ونَ عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٩﴾ وَالَّذِينَ جَاءُوا مِن بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَ‌بَّنَا اغْفِرْ‌ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَ‌بَّنَا إِنَّكَ رَ‌ءُوفٌ رَّ‌حِيمٌ ﴿١٠﴾ أَلَمْ تَرَ‌ إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِ‌جْتُمْ لَنَخْرُ‌جَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِن قُوتِلْتُمْ لَنَنصُرَ‌نَّكُمْ وَاللَّـهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿١١﴾ لَئِنْ أُخْرِ‌جُوا لَا يَخْرُ‌جُونَ مَعَهُمْ وَلَئِن قُوتِلُوا لَا يَنصُرُ‌ونَهُمْ وَلَئِن نَّصَرُ‌وهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ‌ ثُمَّ لَا يُنصَرُ‌ونَ ﴿١٢﴾ لَأَنتُمْ أَشَدُّ رَ‌هْبَةً فِي صُدُورِ‌هِم مِّنَ اللَّـهِ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ ﴿١٣﴾ لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرً‌ى مُّحَصَّنَةٍ أَوْ مِن وَرَ‌اءِ جُدُرٍ‌ ۚ بَأْسُهُم بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ ۚ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ ﴿١٤﴾ كَمَثَلِ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ قَرِ‌يبًا ۖ ذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِ‌هِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿١٥﴾ كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنسَانِ اكْفُرْ‌ فَلَمَّا كَفَرَ‌ قَالَ إِنِّي بَرِ‌يءٌ مِّنكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّـهَ رَ‌بَّ الْعَالَمِينَ ﴿١٦﴾ فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ‌ خَالِدَيْنِ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ ﴿١٧﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَلْتَنظُرْ‌ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ خَبِيرٌ‌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿١٨﴾ وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّـهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ ۚ أُولَـٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿١٩﴾ لَا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ‌ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۚ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ ﴿٢٠﴾ لَوْ أَنزَلْنَا هَـٰذَا الْقُرْ‌آنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَّرَ‌أَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّـهِ ۚ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِ‌بُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُ‌ونَ ﴿٢١﴾ هُوَ اللَّـهُ الَّذِي لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ۖ هُوَ الرَّ‌حْمَـٰنُ الرَّ‌حِيمُ ﴿٢٢﴾ هُوَ اللَّـهُ الَّذِي لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ‌ الْمُتَكَبِّرُ‌ ۚ سُبْحَانَ اللَّـهِ عَمَّا يُشْرِ‌كُونَ ﴿٢٣﴾ هُوَ اللَّـهُ الْخَالِقُ الْبَارِ‌ئُ الْمُصَوِّرُ‌ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿٢٤﴾

به نام خداوند رحمتگر مهربان
آنچه در آسمانها و در زمین است تسبیح‌گوى خداى هستند، و اوست شکست‌ناپذیر سنجیده‌کار. (۱) اوست کسى که، از میان اهل کتاب کسانى را که کفر ورزیدند در نخستین اخراج [از مدینه‌] بیرون کرد. گمان نمى‌کردید که بیرون روند و خودشان گمان داشتند که دژهایشان در برابر خدا مانع آنها خواهد بود، و[لى‌] خدا از آنجایى که تصوّر نمى‌کردند بر آنان درآمد و در دلهایشان بیم افکند، [به طورى که‌] خود به دست خود و دست مؤمنان خانه‌هاى خود را خراب مى‌کردند. پس اى دیده‌وران، عبرت گیرید. (۲) و اگر خدا این جلاى وطن را بر آنان مقرّر نکرده بود، قطعاً آنها را در دنیا عذاب مى‌کرد و در آخرت [هم‌] عذاب آتش داشتند. (۳) این [عقوبت‌] براى آن بود که آنها با خدا و پیامبرش در افتادند؛ و هر کس با خدا درافتد؛ [بداند که‌] خدا سخت‌کیفر است. (۴) آنچه درخت خرما بریدید یا آنها را [دست نخورده‌] بر ریشه‌هایشان بر جاى نهادید، به فرمان خدا بود، تا نافرمانان را خوار گرداند. (۵) و آنچه را خدا از آنان به رسم غنیمت عاید پیامبر خود گردانید، [شما براى تصاحب آن‌] اسب یا شترى بر آن نتاختید، ولى خدا فرستادگانش را بر هر که بخواهد چیره مى‌گرداند، و خدا بر هر کارى تواناست. (۶) آنچه خدا از [دارایى‌] ساکنان آن قریه‌ها عاید پیامبرش گردانید، از آن خدا و از آن پیامبر [او] و متعلق به خویشاوندان نزدیک [وى‌] و یتیمان و بینوایان و درراه‌ماندگان است، تا میان توانگران شما دست به دست نگردد. و آنچه را فرستاده [او] به شما داد، آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت، بازایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت‌کیفر است. (۷) [این غنایم، نخست‌] اختصاص به بینوایان مهاجرى دارد که از دیارشان و اموالشان رانده شدند: خواستار فضل خدا و خشنودى [او] مى‌باشند و خدا و پیامبرش را یارى مى‌کنند. اینان همان مردم درست کردارند. (۸) و [نیز] کسانى که قبل از [مهاجران‌] در [مدینه‌] جاى گرفته و ایمان آورده‌اند؛ هر کس را که به سوى آنان کوچ کرده دوست دارند؛ و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدى نمى‌یابند؛ و هر چند در خودشان احتیاجى [مبرم ]باشد، آنها را بر خودشان مقدّم مى‌دارند. و هر کس از خسّت نفس خود مصون ماند، ایشانند که رستگارانند. (۹) و [نیز] کسانى که بعد از آنان [مهاجران و انصار] آمده‌اند [و] مى‌گویند: «پروردگارا، بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان آوردن بر ما پیشى گرفتند ببخشاى، و در دلهایمان نسبت به کسانى که ایمان آورده‌اند [هیچ گونه‌] کینه‌اى مگذار! پروردگارا، راستى که تو رئوف و مهربانى.» (۱۰) مگر کسانى را که به نفاق برخاستند ندیدى که به برادران اهل کتاب خود -که از در کفر درآمده بودند- مى‌گفتند: «اگر اخراج شدید، حتماً با شما بیرون خواهیم آمد، و بر علیه شما هرگز از کسى فرمان نخواهیم برد؛ و اگر با شما جنگیدند، حتماً شما را یارى خواهیم کرد.» و خدا گواهى مى‌دهد که قطعاً آنان دروغگویانند. (۱۱) اگر [یهود] اخراج شوند، آنها با ایشان بیرون نخواهند رفت، و اگر با آنان جنگیده شود [منافقان،] آنها را یارى نخواهند کرد، و اگر یاریشان کنند حتماً [در جنگ‌] پشت خواهند کرد و [دیگر] یارى نیابند. (۱۲) شما قطعاً در دلهاى آنان بیش از خدا مایه هراسید، چرا که آنان مردمانى‌اند که نمى‌فهمند. (۱۳) [آنان، به صورت‌] دسته جمعى، جز در قریه‌هایى که داراى استحکاماتند، یا از پشت دیوارها، با شما نخواهند جنگید. جنگشان میان خودشان سخت است. آنان را متحد مى‌پندارى و[لى‌] دلهایشان پراکنده است، زیرا آنان مردمانى‌اند که نمى‌اندیشند. (۱۴) درست مانند همان کسانى که اخیرا [در واقعه بدر] سزاى کار [بد] خود را چشیدند؛ و آنان را عذاب دردناکى خواهد بود. (۱۵) چون حکایت شیطان که به انسان گفت: «کافر شو.» و چون [وى‌] کافر شد، گفت: «من از تو بیزارم، زیرا من از خدا، پروردگار جهانیان، مى‌ترسم.» (۱۶) و فرجام هردوشان آن است که هر دو در آتش، جاوید مى‌مانند؛ و سزاى ستمگران این است. (۱۷) اى کسانى که ایمان آورده‌اید، از خدا پروا دارید؛ و هر کسى باید بنگرد که براى فردا[ى خود] از پیش چه فرستاده است؛ و [باز] از خدا بترسید. در حقیقت، خدا به آنچه مى‌کنید آگاه است. (۱۸) و چون کسانى مباشید که خدا را فراموش کردند و او [نیز] آنان را دچار خودفراموشى کرد؛ آنان همان نافرمانانند. (۱۹) دوزخیان با بهشتیان یکسان نیستند؛ بهشتیانند که کامیابانند. (۲۰) اگر این قرآن را بر کوهى فرومى‌فرستادیم، یقیناً آن [کوه‌] را از بیم خدا فروتن [و] از هم‌پاشیده مى‌دیدى. و این مَثَلها را براى مردم مى‌زنیم، باشد که آنان بیندیشند. (۲۱) اوست خدایى که غیر از او معبودى نیست، داننده غیب و آشکار است، اوست رحمتگر مهربان. (۲۲) اوست خدایى که جز او معبودى نیست، همان فرمانرواى پاک سلامت‌[بخش، و] مؤمن [به حقیقت حقه خود که‌] نگهبان، عزیز، جبّار [و] متکبّر [است‌]. پاک است خدا از آنچه [با او] شریک مى‌گردانند. (۲۳) اوست خداى خالق نوساز صورتگر [که‌] بهترین نامها [و صفات‌] از آنِ اوست. آنچه در آسمانها و زمین است [جمله‌] تسبیح او مى‌گویند و او عزیز حکیم است. (۲۴)

همچنین بخوانید:

مزمل ؛ سوره ای که به پیامبر(ص) دستور می‌دهد قرآن را ترتیل بخواند
مدثر؛ سوره ای که جادوگران را تهدید می کند
قیامت ؛ سوره ای که پیامبر با عجله آن را تکرار می‌کرد
قلم ، سوره ای که با حروف مقطعه و سوگند آغاز می‌شود
فضیلت تلاوت سوره جن
انسان ؛ سوره ای در وصف ابرار
کافرون؛ سوره ای در وصف کافران و بت پرستان
سرانجام مال اندوزان و عیب جویان در سوره همزه
نصر؛ سوره ای که مومن را از آتش جهنم بیمه می کند
ناس؛ سوره ای محبوب‌نزد خداوند
نبأ؛ سوره ای که سرگذشت «متقین» را در قیامت بیان می‌کند
نازعات؛ سوره ای که به واقعه دحوالارض اشاره می کند
مطففین؛ سوره ای که به کم فروشان اشاره دارد
مسد، سوره ای با سه نام
ماعون؛ سوره ای که به زکات اشاره دارد
ایلاف ؛ سوره ای که از همبستگی قریش سخن می‌گوید
لیل،سوره ای که به شب قسم خورده است
قدر؛ سوره ای که به هزار بار خواندن آن توصیه شده است
سوره فیل، روایت مرغان ابابیل
فجر؛ سوره ای که به سوره امام حسین(ع) شهرت دارد
فلق، سوره ای برای در امان ماندن از شر شیطان و حسودان
عصر؛ سوره ای که به ولایت امام علی (ع) اشاره دارد

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی