13 شهریور؛ روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی را بزرگ‌ترین دانشمند مسلمان و یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی در همه اعصار می‌دانند. همین‌طور او را پدر علم انسان‌شناسی و هندشناسی نیز می‌دانند.
- زندگينامه ابوریحان بیرونی
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی در 14 شهریور 352 خورشیدی (29 ذیقعده 362 قمری برابر 5 سپتامبر 973 میلادی) در حوالی خوارزم متولد شد. سالهاي اول زندگي را در خوارزم به تحصيل علوم گذرانيد و مدتي در خدمت مامونيان خوارزم بود تا آن كه به مسافرت پرداخت. در ابتداي سفر چند سالي را در جرجان (در جنوب شرقي درياي مازندران) در خدمت شمس المعالي قابوس وشمگير گذرانيد و كتاب آثار الباقيه را در آنجا به نام قابوس به سال 390 هجري تاليف كرد. اين كتاب از گاه شماري و جشنهاي ملل مختلف سخن مي گويد.
بیشتر بدانید:
پاسخ ایران به اقدام غیرقانونی اروپا در بازگشت تحریم‌ها| قضیة ساخنة
مقاومت لبنان، مانع اصلی تحقق طرح اسرائیل بزرگ در منطقه| مع المراسلین
ابوریحان بیرونی پس از ده سال دوباره به خوارزم بازگشت و در دربار ابوالعباس مامون ابن مامون خوارزمشاه كه مردي دانشمند بود وارد شد. ابوالعباس داماد سلطان محمود غزنوي به خوارزم لشگر كشيد و پس از فتح آن شهر ابوریحان بیرونی را نيز با خود به غزنين برد (بهار 408 هجري) ابوريحان از آن پس همراه لشكر كشي هاي سلطان محمود به هندوستان راه يافت و با بسياري از دانشمندان و حكيمان هند آشنا شد و زبان سانسكريت را آموخت ،حاصل اين سفر كتاب تحقيق ماللهند و ترجمه چند كتاب از زبان سانسكريت به زبان عربي است.
پس از سلطان محمود پسرش سلطان مسعود نيز ابوريحان را مانند پدرش گرامي داشت به طوري كه بارورترين و بهترین سالهاي زندگي ابوریحان بیرونی سالهايي است كه در دربار سلطان مسعود بود. ابوريحان در اين مدت قانون مسعودي را به نام سلطان مسعود نوشت.
- ابتکارات و نوآوریهای ابوریحان بیرونی
آنچه از کتابها و نوشته های ابوریحان بیرونی و نقل تاریخ نویسان برمی آید، گویای این است که او جزء سرآمدهای روزگار خود و از شخصیتهای چند بُعدی در علم بوده است. این موضوع را از تعداد زیاد کتابها و عمق نوشته هایش میتوان فهمید. ابوریحان بیرونی مباحث متعددی را مطرح و نظریات جدیدی را ابداع کرد که کسی قبل از او آنها را بیان نکرده بود. ابوریحان در علوم متعدّد، نظریه های جدیدی را پایه گذاری کرد که چند نمونه از آنها را ذکر میکنیم:
- نجوم : نظریه حرکت وضعی زمین، تعیین سمت قبله در شهرهای گوناگون.
- جغرافیا : محاسبات طول و عرض جغرافیایی شهرها، ترسیم نقشه.
- اظهار نظر در مورد زمان پیدایش عالَم : چگونگی پدید آمدن لایه سطحی زمین و تبدیل دریاها به خشکی.
- شیمی و کانی شناسی : تعیین وزن مخصوص عناصر در شیمی، به خصوص تعیین وزن مخصوص هیجده سنگ و فلز گرانبها برای اوّلین بار.
- پزشکی و داروشناسی : ترجمه اصطلاحات دارویی و نامگذاری داروها به زبان عربی و فارسی برای اولین بار از زبان یونانی.