به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، عراق در سالی که گذشت اتفاقات مهمی را پشت سر گذاشت؛غلبه بر داعش پس از حدود شش سال جنگ و درگیری، پشت سرگذاشتن بحران تجزیه طلبی و حتی بازپس گیری کرکوک به عنوان مهمترین منطقه مورد منازعه اقلیم کردستان با دولت مرکزی و خروج از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد در مجموع شرایطی را به وجود آورده است که عراق از این به بعد بیش از اینکه «موضوع» بازی کنشگران منطقه ای و بین المللی باشد خود تبدیل به بازیگری در مناسبات منطقه ای شده است که در حال بازیابی نقشی متناسب با جایگاه خود است.

اینکه دولت عراق ادامه مسیر را چگونه طی کند تا حد زیادی به انتخابات پارلمانی پیش رو بستگی دارد. از سوی دیگر بازسازی مناطق آسیب دیده از شش سال جنگ و درگیری، حذف زمینه های اجتماعی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و ظهور و بروز تفکرات افراطی مهمترین دستور کار پارلمان و دولت برآمده از آن خواهد بود. طی روزها و هفته های گذشته شاهد شکل گیری ائتلاف های متعددی در فضای سیاسی عراق بودیم؛ اینکه کدام یک از این ائتلاف ها با اقبال عمومی مواجه خواهد شد و کدام طیف سیاسی خواهد توانست کرسی های بیشتری از پارلمان را به خود اختصاص دهد سوالاتی است که در گفت و گوی* ذیل با سید رضا قزوینی غرابی تحلیلگرعراقی در میان گذشته شد.

س: آیا صف بندی گروه ها ، جریانات سیاسی و ائتلاف ها در انتخابات پیش رو مشخص شده است؟بازیگران اصلی انتخابات کدام طیف ها خواهند بود؟
قزوینی:کمیساریای عالی انتخابات عراق پس از چند بار تمدید پنجشنبه گذشته را به عنوان آخرین مهلت ثبت نام ائتلاف ها معین کرده بود. لذا شاهد بودیم همان شب، ساختار اکثر ائتلاف ها مشخص شد.هر چند که اغلب احزاب عراقی به این مهلت پایبند نبودند و پس از آن نیز شاهد ظهور ائتلاف های جدید بودیم. با توجه به اینکه تقریبا تمام ائتلاف ها شکل گرفته است پیش بینی می شود شاهد جابه جایی برخی گروه ها و احزاب در ائتلاف ها باشیم وحتی پس از انتخابات نیز شاهد ائتلاف های دیگری خواهیم بود.
ائتلاف نصر العراق متعلق به نخست وزیر، ائتلاف فتح متعلق به الحشد الشعبی، ائتلاف دولت قانون وابسته به نوری مالکی، ائتلاف القرارالعراقی وابسته به طیف برجسته ای از اهل سنت عراق به ریاست اسامه النجیفی، ائتلاف الوطنیه متعلق به علاوی – الجبوری- صالح مطلگ که ائتلافی سنی به شمار می رود را می توان بارزترین ائتلاف های حال حاضر برشمرد.

س: طی روزهای اخیر شاهد انشقاق ها و در عین حال ائتلاف هایی در میان برخی از جریانات شیعی بودیم. این ائتلاف ها حول چه مبانی و محورهای مشخصی شکل گرفته است؟
قزوینی:جریان یا بیت شیعی در حال حاضر سه ائتلاف عمده دارد؛ دولت قانون که تاکنون نتوانسته است با احزاب و گروه های برجسته ای ائتلاف کند. نصرالعراق که متعلق به حیدرالعبادی است و با عمار حکیم و تعدادی دیگر از احزاب شیعی مانند فضیلت و اصلاح و مستقلون ائتلاف کرده و تعدادی از شخصیت ها و گروه های سنی غیرمؤثر نیز در آن حضور دارند. البته ائتلاف فتح به ریاست هادی العامری که شاکله نمایندگان سیاسی الحشد الشعبی است تا روز دوشنبه بخشی از ائتلاف نصر بود که به دلایلی از آن کنار کشید.
تمرکز فتح بر روی تأکید بر روحیه ایثارگری و پیروزی های حشد الشعبی و نقش آن متمرکز شده است.موضوعی که می تواند نقش مهمی در جذب رأی برای این ائتلاف داشته باشد. ائتلاف نصرالعراق چه با وجود ائتلاف فتح و چه پس از خروج آن عملا کشکولی از احزاب و جریان های سیاسی به شمار می رود که تعداد آنها به حدود 60 یا 70 گروه رسیده بود. همین کثرت، علاوه بر اذعان بسیاری از شخصیت های آن نشان داد که عملا این ائتلاف افق سیاسی و دیدگاه سیاسی روشنی ندارد و با هدف تشکیل یک ائتلاف بزرگ برای جذب آرای حداکثری شکل گرفته است. هرچند خود نخست وزیر بر روی دستاوردهای دوره خود مانند شکست داعش، بهبود روابط خارجی با همسایگان عرب، ناکام شدن همه پرسی اقلیم کردستان و بازگرداندن مناطق تصرف شده توسط کردها بر کسب رأی توجه داشته است اما وجود تعداد زیادی از گروه ها با سلایق و اختلافات فکری فراوان، می تواند ضربه ای به دیدگاه اولیه نخست وزیر باشد.
جریان صدر همچنان بر مبارزه با فساد و حضور در کنار گروه هایی که در تظاهرات ضد فساد ماه های اخیر شرکت داشتند، تأکید دارد. ائتلاف های سنی نیز وضعیتی مانند احزاب شیعی دارند. مبانی مشخصی در بین آنها دیده نمی شود و حتی از فشارهای خارجی برای جمع کردن آنها به دورهم سخنانی شنیده می شود. کردها نیز در این دوره وضعیت خوبی ندارند و اختلافات آنها بر روی شکل مشارکت و ائتلاف های انتخاباتی آنها نیز اثر گذاشته است.

س: عمار حکیم طی ماه های اخیر با ایجاد جریان حکمت ملی از مجلس اعلا جدا شد. این جدایی به چه نحو در انتخابات بازتاب داشته است آیا حزب جدید التاسیس حکمت آن طور که در زمان شکل گیری می گفت توان نمایندگی و جمع کردن جامعه جوان عراقی را خواهد داشت؟ 
قزوینی:جریان ملی حکمت در بین عراقی ها بیشتر با رهبر آن سید عمار حکیم شناخته می شود تا شعارهای جوان گرایی آن. حکیم عضوی از سیاستمداران عراقی است که از 14 سال قبل تاکنون در فضای سیاسی کشور مدیریت داشته اند و دستاوردهای این مدیریت اکنون با چالش های جدی مواجه است. جریان حکمت با علم به وزن و جایگاه خود وارد ائتلاف با نخست وزیر شد تا با تشکیل یک ائتلاف بزرگ تر، آرای بیشتری را به سود خود جذب کند.از زمان تأسیس حکمت تاکنون مدت زیادی نمی گذرد بنابراین نمی توان انتظار چندانی از آن داشت. به خصوص آنکه معضل فعلی جوانان درعراق مسأله اشتغال و اقتصاد است و این موضوع بیشتر در چارچوب اقدامات دولت می گنجد تا شعارهای یک گروه و جریان.

س: این ائتلاف ها چه تاثیری در سرنوشت سیاسی نوری مالکی خواهد داشت آیا وی به قدرت باز می گردد یا کرسی های در اختیار خود را هم از دست می دهد؟
قزوینی: وضعیت ائتلاف ها در عراق هنوز پایدار نیست و ائتلاف ها در این چند روز دچار تلاطم های بزرگی شده اند بنابراین نمی توان با قاطعیت درباره آینده صحبت کرد. باید صبر کرد و دید آیا ائتلاف دولت قانون به همین شکل خواهد ماند یا احزاب و گروه های برجسته ای به آن خواهند پیوست. نباید فراموش کرد که چهار سال قبل که مالکی به دنبال دوره سوم نخست وزیری بود با چه حجم بزرگی از مخالفت های داخلی، منطقه ای و بین المللی مواجه شد و در پایان نیز ناکام ماند. مالکی هنوز مخالفان جدی خود را دارد و اگر نگوییم نخست وزیری اوغیرممکن نیست اما بسیار سخت و دشوار است. لیکن تردیدی نیست که دولت قانون با این شکل خود و تا این لحظه، کرسی های کمتری از دوره قبل خواهد داشت.

س: ورود حشد الشعبی به عرصه سیاسی را چطور ارزیابی می کنید؛ با توجه به پشتوانه اجتماعی که دارد و در عین حال مخالفت هایی که در عرصه داخلی و منطقه ای با حشد الشعبی وجود دارد این حضور سیاسی چه چشم اندازی دارد؟
قزوینی: حشد الشعبی قوایی است که برای نخستین بار تجربه ورود به انتخابات و سیاست را خواهد داشت. هرچند برخی از شخصیت های آن فضای سیاسی و قدرت را تجربه کرده اند. فهرست انتخاباتی حشد با نام فتح، با پشتوانه پیروزی های ارزشمند در برابر تکفیری های داعش، نتایج قابل توجهی را کسب خواهد کرد و چنانچه این حضور خود را به شکل ائتلاف با جریان قدرتمند دیگری مانند دولت قانون نشان دهد می تواند تأثیرات بیشتری داشته باشد. حضور نمایندگان حشد در پارلمان و کابینه قطعا تأثیرات مهمی را برجای خواهد گذاشت و مطمئنا طرف های منطقه ای و بین المللی راضی به آن نخواهند بود.

س: آیا حشد العشبی با این وضعیت می تواند کماکان درعرصه نظامی و سیاسی به صورت توامان فعالیت داشته باشد یا این جریان به سمت فعالیت سیاسی صرف حرکت می کند؟
قزوینی: آینده نظامی حشد هنوز وضعیت مبهمی دارد. برخی گروه های آن در بدنه امنیتی و نظامی کشور حل شده اند و برخی دیگر هنوز نه. سلاح در اختیار حشد می تواند به معضل و چالشی سیاسی در آینده تبدیل شود. چه غرب و چه کشورهای پیرامونی و برخی از احزاب کردی و سنی عراقی خواهان انحلال یا خلع سلاح حشد هستند. با تمام اینها به نظر می رسد وضعیت نظامی حشد تا مدت ها ادامه داشته باشد.

س:  جریانات سنی و کرد در چه قالبی وارد مشارکت سیاسی خواهند شد با توجه به ترکیب جمعیتی، چه میزان از کرسی های مجلس در اختیار این دو گروه خواهد بود؟
قزوینی: کردها پس از بروز اختلافات جدی که بخشی از آن نتیجه همه پرسی و سپس موضوع کرکوک و مناطق مورد منازعه بود دچار تشتت جدی شدند. حزب دمکرات و اتحادیه میهنی هر یک جدا در این انتخابات شرکت خواهند کرد. حزب دمکرات در انتخابات در کرکوک و مناطق مورد منازعه شرکت نخواهد کرد. احزاب گوران (تغییر)، جماعت اسلامی و ائتلاف برای دمکراسی که از احزاب معارض کرد هستند ائتلافی در کرکوک تشکیل داده اند و در این دوره شاهد ظهور حزب جدیدی با نام الجیل الجدید (نسل نو) بودیم که از مخالفان همه پرسی به شمار می رفت. تا اینجای کار به نظر می رسد احزاب جدید و غیرسنتی کرد بتوانند نتایج قابل توجهی را کسب کنند و در مقابل از حجم اقبال به دو حزب سنتی کرد کاسته خواهد شد. هرچند این احتمال وجود دارد پس از انتخابات، این دو حزب بار دیگر ائتلافی با یکدیگر تشکیل دهند تا اکثریت را از آن خود کرده و مانع از قدرت یابی مؤثر احزاب معترض و جوان شوند.

* گفتگو باخبرگزاری ایرنا

اخبار عراق را اینجا پیگیری کنید

لینک عضویت در کانال تلگرام الکوثرفارسی اینجا