به گزارش پايگاه شبکه الکوثر، در حالي که «سلمان بن عبدالعزيز»، پادشاه عربستان سعودي، در مسکو در حال گفتگو براي خريد سامانه‌هاي ضد موشکي «اس- 400» است و اين موضوع با واکنش پنتاگون نيز مواجه شد که در آن در اين باره ابراز نگراني کرده بود، آمريکا اعلام کرد 44 سامانه ضد موشکي «تاد» به همراه 360 موشک و نيز سامانه‌هاي کنترل پرتاب و رادار به عربستان به ارزش 15 ميليارد دلار مي فروشد.

بر اساس گزارش‌هاي موجود، شرکت «لاکهید مارتین» مقاطعه‌کار اصلی سامانه تاد است و شرکت «ریتون» هم نقش مهمی در استقرار این سامانه‌ها دارد.

آمريکا پارسال نیز سامانه‌هاي موشکي تاد را برای حفاظت از کره‌جنوبی در مقابل موشک‌های کوتاه برد کره‌شمالی مستقر کرد. این اقدام با انتقاد شدید چین روبرو شد که می‌گوید رادار قدرتمند این سامانه می‌تواند برای کنترل اراضی آن مورد استفاده قرار بگیرد.

سامانه موشکی ضد بالستیک تاد (THAAD)

تاد (Terminal High Altitude Area Defense) همانطور که از نامش پیداست، سامانه ی دفاع موشکی ساخت ایالات متحده ی آمریکا است که برای دفاع از نیرو های مستقر در مناطق جنگی، مراکز مهم جمعیتی و تاسیسات زیرساختی حساس در برابر موشک های بالستیک کوتاه برد، میان برد و بلند برد در داخل و خارج از جو طراحی شده.

پیش زمینه و تاریخچه سامانه تاد

بعد از جنگ اول خلیج فارس و تجربیات کسب شده از این نبرد در زمینه ی دفاع موشکی، نیاز فوری به یک سامانه ی تخصصی و موثر دفاعی با توانایی درگیری با موشک های بالستیک تاکتیکی احساس شد. در همین راستا کنگره ی ایالات متحده، قانون ملی دفاع موشکی ۱۹۹۱ و قانون بودجه ی دفاعی ۱۹۹۱ را به تصویب رساند. بر اساس این قوانین آمریکا می بایست تا اواسط دهه ی ۹۰ به یک سامانه ی دفاعی اثباتگر ولی قابل استفاده در شرایط اضطراری و عملیات های احتمالی دست می یافت و سپس توسعه ی این سامانه به شکل کامل از سال ۲۰۰۰ آغاز می شد.

ارتش آمریکا در سال ۱۹۹۲ کمپانی لاکهید مارتین را با قراردادی به ارزش ۶۸۹ میلیون دلار به عنوان پیمان کار اصلی این پروژه که در ابتدا Theater High Altitude Area Defense نام داشت، انتخاب کرد. فاز اول پروژه در سال ۱۹۹۵ و با اولین آزمایش پروازی این سامانه آغاز شد و تا سال ۱۹۹۹ ادامه داشت. نتایج بدست آمده از این آزمایشات بسیار ارزشمند بود و با استفاده از آن ها موشک تاد مجددا طراحی شد. فاز دوم پروژه طبق برنامه در سال ۲۰۰۰ آغاز شد و در نهایت در سال ۲۰۰۸ آمریکا اولین واحد آتش بار تاد را رسما وارد خدمت کرد. از آغاز فاز دوم پروژه تا سال ۲۰۱۳ این سامانه ۱۲ آزمایش موفقیت آمیز بدون هیچ شکستی را پشت سر گذاشت که از این تعداد ۱۰ آزمایش مربوط به رهگیری اهداف بود.

طراحی و ساختار سامانه موشکی تاد

تاد دارای ۴ جزء اصلی شامل رادار، مرکز مدریت نبرد/فرماندهی، کنترل، ارتباطات و اطلاعات، پرتابگر و موشک رهگیر می باشد.

رادار سامانه موشکی تاد

رادار سامانه ی تاد یکی از قدرتمند ترین و پیشرفته ترین رادار های موجود در دنیا می باشد. رادار AN/TPY-2، محصول کمپانی ریتون، یک رادار کیفیت بالا و چند حالته ی آرایه فازی فعال باند X می باشد. آنتن این رادار دارای ۷۲ ماژول فرستنده/گیرنده ی نیمه هادی است که ۲۵۳۴۴ آرایه ی آنتن راتغذیه می کنند. چنین قدرت بالایی، توان کشف و ردگیری اهداف در فاصله ی ۱۰۰۰ کیلومتری را (در حالت Terminal-Based) به این رادار می بخشد. AN/TPY-2 حتی توانایی تشخیص نوع موشک را نیز دارد.

بر خلاف سامانه های دیگر که رادار تنها یک سخت افزار واحد است، رادار تاد از چندین جزء تشکیل شده. علاوه بر آنتن، بخش های تجهیزات الکترونیکی، تجهیزات خنک کننده، تجهیزات تامین قدرت و بخش کنترل اپراتور در هنگام عملیات رادار را پشتیبانی می کنند.

در حالت Forward-Based رادار در نزدیکی مرز های کشور متخاصم قرار می گیرد تا در صورت شلیک موشک در مراحل اولیه ی پرواز آن را شناسایی و هدفش را پیش بینی کنند و همچنین اطلاعات کسب شده را برای اخذ تصمیمات بعدی به رده های بالای فرماندهی منقل کنند. در این حالت رادار کاملا خارج از سامانه ی تاد است و تنها نقش کشف هدف و جمع آوری اطلاعات را برای تمامی اجزاء سپر موشکی دارد. (مانند رادار نصب شده در ترکیه و اسرائیل)

در حالت Terminal-Based این رادار نقش کشف، ردگیری و ارسال اطلاعات مسیر به رهگیر شلیک شده را دارد. در این حالت که رادار بیشترین برد خود را نیز دارد رادار تنها وظیفه ی پشتیبانی و کنترل آتش برای واحد آتش بار را بر عهده خواهد داشت و پس از شلیک موشک، اطلاعات مربوط به هدف را لحظه به لحظه تا زمان فعال شدن جست و جو گر به موشک مخابره می کند.

AN.TPY-2 بزرگترین رادار زمین پایه ی قابل جابه جایی است. کل آنتن رادار و بخش های مختلفش را می توان به آسانی با استفاده از هواپیما های ترابری، کشتی، قطار و یا خودرو های کشنده ی نظامی و غیر نظامی، از واحدی به واحد دیگر منتقل کرد.

عکس سامانه موشکي تاد

BM/C3I و واحد پشتیبانی سامانه موشکی تاد

به منظور انجام وظیفه ی ایجاد سپر لایه لایه ی موشکی، سامانه ی تاد علاوه بر توان مدیریت و فرماندهی نیرو ها، می بایست توانایی به اشتراک گذاشتن اطلاعت با نیرو های سایر متحدان و همچنین با سامانه هایی که ارتفاع بالاتر و پایین تر از تاد را پوشش می دهند (PAC-3 و Aegis) را داشته باشد. به این منظور به یک مرکز مدریت نبرد/فرماندهی، کنترل، ارتباطات و اطلاعات (BM/C3I) در هر واحد آتش بار نیاز است.

مرکز مدریت نبرد/فرماندهی، کنترل، ارتباطات و اطلاعات از سه بخش اصلی تشکیل شده. پایگاه عملیات تاکتیکی، پایگاه کنترل پرتاب و گروه پشتیانی سامانه که با قرار گرفتن در کنار هم و با آرایشهای مختلف عملکرد های متفاوتی را در سامانه ارائه می دهند.

پایگاه عملیات تاکتیکی ماژول عملی و اعمال دستورات برای BM/C3I است. این پایگاه به واسطه ی شبکه ی محلی (LAN) که از فیبر نوری دوگانه به عنوان رابط استفاده می کند، با پایگاه کنترل پرتاب به تبادل اطلاعات و ارتباط صوتی می پردازد.
پایگاه کنترل پرتاب به عنوان یک عنصر ارتباطی چند منظوره استفاده می شود و وظیفه ی آن برقراری ارتباط با تمامی اجزاء سامانه و همچنین با نیرو های متحد و سایر سامانه های دفاعی است. این مرکز دارای زیرسیستم پردازش ارتباطات، کابل های رابط فیبر نوری و مجموعه ی گسترده ی ارتباطیست که برای ارتباط با اجزاء داخل و خارج از سامانه مورد نیاز است. این مجموعه شامل تجهیزاتی برای تبادل اطلاعات از طریق دیتا لینک های تاکتیکی نظیر Link 16، TADIL B and J، USMTF، IBS و … است. همچنین تجهیزاتی برای استفاده از ماهواره های ارتباطی، اطلاعاتی و مکان یابی دارد. این پایگاه اطلاعات را از عناصر مختلف دریافت و به مرکز عملیات تاکتیکی انتقال می دهد و دستورات را این مرکز دریافت و به واحد های مورد نظر می رساند.

هر دوی این مراکز پناهگاهی نصب شده بر روی یک دستگاه خودروی M1113 Heavy HMMWV هستند که مجهز به تجهیزات حفاظت در برابر عوامل شیمیایی، میکروبی و هسته و ژنراتور کششی ۱۵ کیلوواتی جهت تامین نیروی مورد نیازشان می باشند.

گروه پشتیبانی سامانه نیز یک کامیون تاکتیکی M-1078 است که دارای تجهیزات پشتیبانی از اجزاء و سربازان این مراکز است.

این سه جزء، اساس BM/C3I را تشکیل می دهند و به مجموع آن ها مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی (TSG) گفته می شود. هر BM/C3I می تواند بر اساس نوع ماموریت یک یا دو TSG داشته باشد و هر یک از اجزاء TSG می توانند نقش متفاوتی داشته باشند. هر آتش بار تاد معمولا ۲ TSG دارد.

از بالا به پایین موشک سامانه های پاتریوت۲ ، پاترویت ۳ و تاد

پرتابگر سامانه موشکی تاد

پرتابگر تاد، یک دستگاه خودروی اصلاح شده ی M1075 PLS (سیستم بارگذاری پالت بندی شده) است که سکوی نگه دارنده ی موشک، بخش قطعات الکترونیکی، ژنراتور و یک بسته ی باتری قابل شارژ بر روی آن قرار دارد.
هر خودروی پرتابگر ۸ موشک را حمل می کند و می تواند در کمتر از ۳۰ دقیقه آماده ی پرتاب شود. بارگذاری مجدد نیز در کمتر از ۳۰ دقیقه انجام می شود. این خودرو را می توان توسط کشتی های باری، واگن های باری و همچنین هواگرد های ترابری به اندازه ی C-17 یا بزرگتر جا به جا کرد. هر آتش بار تاد معمولا ۶ پرتابگر دارد.

پرتابگر خودکششی سامانه موشکی تاد

موشک رهگیر سامانه موشکی تاد

موشک رهگیر تاد ۶٫۱۷ متر طول، ۳۷ سانتی متر قطر، ۹۰۰ کیلوگرم وزن و ۲۰۰ کیلومتر برد دارد و ساختار کلی آن شامل پیشران، موتور جداکننده و کلاهک جنگی انرژی جنبشی است. پیشران رهگیر موتور راکت سوخت جامد تک مرحله ای مجهز به نازل کنترل رانش است که سرعت موشک را به ۸٫۲۴ ماخ می رساند. در بخش میان مرحله، موتور جدا کننده قرار دارد که به جدایی کلاهک جنگی و بوستر کمک می کند. کلاهک جنگی مجهز به سیستم کنترل وضعیت و انحراف است که در مرحله ی نهایی وظیفه ی هدایت کلاهک به سمت نقطه ی برخورد را بر عهده دارد. نوک این کلاهک توسط یک محافظ دو لایه ی تاشو پوشانده شده است. در مرحله ی نهایی و قبل از فعال شدن جست و جوگر، دو کیسه که در درون این لایه ی محافظ نسب شده اند متروم شده و باعث جدا شدن آن در این مرحله می شوند. جست و جوگر فروسرخ از نوع آرایه ی صفحه ی کانونی و از جنس ایندیم آنتیمونید است که در بازه ی امواج فروسرخ با طول موج ۳ تا ۵ میکرون عمل می کند.

موشک سامانه تاد

عملکرد سامانه موشکی تاد

در ابتدا مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی (TSG) دستورات مربوط به پارامتر های جست و جو، اولویت بندی تهدیدات و قوانین جلوگیری از اشباع سیستم را به واحد رادار ارسال می کن. رادار نیز بر اساس این فرامین جست و جو را آغاز می کند. در حین جست و جو، رادار اهداف را کشف، شناسایی، طبقه بندی و از یکدیگر متامیز می کند. همچنین محاسبات مربوط به محل مناسب شلیک رهگیر و نقطه ی برخورد را انجام می دهد. سپس واحد رادار این اطلاعات را جهت انجام مراحل بعدی درگیری (ارزیابی تهدید، انتخاب پرتابگر و فرستادن اطلاعات به سایر سامانه ها و رده های بالای فرماندهی) به مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی ارسال می کند.

مرحله ی بعد از کشف هدف یا اهداف، ارزیابی تهدید است. ارزیابی تهدید به معنای تعیین کردن موشک هایی است که منطقه ی محافظت شده را تهدید می کنند. تعیین کردن اهداف در معرض خطر و این که هر هدف توسط چه تعداد موشک تهدید می شود نیز مشمول ارزیابی است.

مرحله ی سوم انتخاب پرتابگر است. این مرحله شامل انتخاب و زمانبندی پرتابگر های در دسترس بر علیه موشک بالستیک است . در این مرحله، سامانه میزان فضای در دسترس برای درگیری، مقدار زمان موجود برای اولین شلیک، آخرین شلیک و بهترین شلیک و همچنین تعداد فرصت های موجود برای درگیری با موشک را تعیین می کند. به این منظور سامانه موقعیت پرتابگر و هدف نسبت به یکدیگر را بر اساس نقطه ی برخوردی که شانس بیشتری برای رهگیری موشک به همراه دارد بررسی می کند. سپس بر اساس تعداد موقعیت های موجود برای رهگیری، این فرصت ها را زمان بندی می کند و رهگیری را به پرتابگرهایی که موقعیت بهتری برای پشتیبانی از درگیری دارند واگذار می کند. این پروسه یک پروسه ی تکرار شونده است که در فواصل زمانی ثابت و یا در مواقع خطر تکرار می شود.

بعد از انتخاب لانچر و قبل از شلیک رهگیر، مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی، مسیر پیش بینی شده ی نهایی موشک را مشخص می کند و بر شلیک رهگیر و زمان شلیک نظارت می کند. پس از پرتاب رهگیر و در هنگام پرواز آن به سمت هدف، اطلاعات مربوط به هدایت آن و محل هدف را از طریق رادار به آن مخابره می شود. رادار هم رهگیر و هم هدف را در طول پروسه ی رهگیری زیرنظر دارد و در پایان نتیجه ی رهگیری را به مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی اطلاع می دهد. در صورت ناموفق بودن، بلافاصله رهگیر بعدی شلیک می شود. در صورتی که وضعیت رهگیری نا مشخص باشد، تمامی عملیات های ذکر شده در بالا مجددا تکرار می شود و در صورت یافتن مجدد هدف، عملیات رهگیری بار دیگر انجام می شود. مراحل پرواز موشک سامانه موشکی تاد

مراحل پرواز موشک سامانه موشکی تاد

قبل از پرتاب مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی، بعد از مشخص کردن پرتابگر و زمان بندی شلیک رهگیر، اطلاعات مربوط به مسیر پیش بینی شده ی پرواز رهگیر را به رادار و پرتابگر می فرستد. سپس موشک قبل از پرتاب و در پرتابگر ارزیابی می شود و پس از حصول اطمینان از سالم بودن آن، مجموعه ی پایگاه های تاکتیکی فرمان پرتاب را ارسال می کند.

بعد از پرتاب، رهگیر بلافاصله به رادار متصل می شود و در تمامی طول مسیر پرواز اطلاعات مربوط به مسیر و موقعیت هدف را به صورت لحظه ای دریافت می کند. بوستر، پس از جدا شدن بوستر، سیستم کنترل وضیت و انحراف موشک را همچنان بر اساس اطلاعاتی که از رادار مخابره می شود، هدایت می کند. در مرحله ی نهایی، رادار “نقشه ی جسم هدف” را برای رهگیر می فرستد. این نقشه حاوی جزئیاتی شامل برد، ارتفاع، سرعت و نوع هدف است. قبل از جدا شدن لایه ی محافظ نوک رهگیر، سیستم خنک کننده ی طعبیه شده درون آن، جست و جوگر فروسرخ را خنک می کند تا دمای رهگیر، تاثیر منفی بر عملکرد آن نگذارد. سپس لایه ی محافظ جدا شده و جست و جوگر، جست و جوی هدف را آغاز می کند. جست و جوگر نتایج جست و جو را با نقشه ی جسم هدف مقایسه می کند و پس از یافتن هدف و تطبیق آن با نقشه، سیستم کنترل وضعیت و انحراف رهگیر را به سمت هدف هدایت می کند.رهگیر با سرعت بسیار بالا با هدف برخورد و آن را نابود می سازد.

تاد نسخه ER سامانه موشکی تاد

این نسخه نمونه بهبود یافته برای مقابله با موشک های ماورای صوتی است که سرعتی بالای ۵ ماخ دارند . در واقع این موشک ها بالستیک نیستند ولی حرکتی در ارتفاع بالا دارند و جدید توسط کشوری چون چین مورد توجه قرار گرفته اند. این نسخه بزرگتر و قویتر است ولی همکنون یک طرح مفهومی است و نه طرحی برای ورود به خدمت ولی اگر قرار باشد بودجه ای به ان اختصاص یابد سال ۲۰۱۸ خواهد بود و در سال ۲۰۲۲ وارد خدمت خواهد شد