عزاداری خاص مردم لرستان در ماه محرم و آیین چهل منبر تاسوعا

شنبه 14 تیر 1404 - 9:30:0
عزاداری خاص مردم لرستان در ماه محرم و آیین چهل منبر تاسوعا

استان لرستان با قدمتی چند هزار ساله، هر ساله میزبان گردشگران بسیاری در ایام محرم است که شاهد آداب و رسوم خاص و ویژه مردم این دیار در عزاداری‌های حسینی هستند. یکی از برجسته‌ترین این مراسم، آیین چهل منبر است که در روز تاسوعا و شب عاشورا در شهرهای خرم‌آباد و بروجرد برگزار می‌شود و با حضور گسترده زنان و مردان عزادار، یادآور فداکاری‌ها و ارادت مردم لر به خاندان اهل بیت (ع) است. این آیین معنوی که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده، نمادی از پایبندی به سنت‌های دیرینه و عشق به امام حسین (ع) است.

لرستان، ریشه عزاداری در لرستان قدمتی چند هزار ساله دارد و هر ساله گردشگران زیادی این ایام مهمان استان ما می‌شوند.

مردم استان لرستان ارادتی خاص به ائمه‌اطهار(ع) دارند و چند روز پیش از شروع ماه محرم در کوچه و خیابان های این استان رنگ و بوی محرم طنین انداز می‌شود و جوانان غیور لرستانی با برپایی خیمه‌ها و آماده سازی تکیه‌های عزاداری به پیشواز محرم می‌روند.

 آداب و رسوم مردم لرستان در عزاداری های محرم خاص و ویژه‌ است، یکی از این مراسم برپایی آیین چهل منبر در روز تاسوعای حسینی می‌باشد.

در خرم‌آباد تکایای محلی، محل خاصی از عزاداری جوانان این شهر است، قدیمی‌ترین تکایا که به استناد کتیبه آن دارای ۱۵۰ سال قدمت است، در محله درب دلاکان خرم‌آباد قرار دارد که در حال حاضر نیز میعادگاه سوگواران حسینی است.

ماه محرم، ماه عزای حسینی در سرتاسر کشور با آیین‌های خاص هر شهر و دیار برگزار می‌شود و مردم استان لرستان هم برای سوگواری محرم و ایام تاسوعا و عاشورا آداب و رسوم خاص و ویژه دارند.

چهل منبر از آئین‌های عزاداری حسینی است که در روز تاسوعا و شب عاشورا در شهر خرم‌آباد و بروجرد این استان برگزار می‌شود.

در این آیین که به یاد اسارت حضرت زینب (س) در خرم‌آباد، برگزار می‌شود، زنان و دختران و مردان خرم‌آبادی در روز تاسوعای حسینی با پای برهنه و صورت پوشیده لباس سیاه عزای اهل بیت عصمت و طهارت بر تن کرده، با حضور در امام زاده زیدبن علی(ع) در مرکز خرم‌آباد نیت کرده شمع‌های نذری را تهیه و به صورت دسته‌جمعی حرکت کرده و به سمت محله باغ دختران می‌روند.

در این آئین، عزاداران امام حسین (علیه‌السلام) چهل شمع را با نیت نذر و حاجت‌خواهی، روی منبرها و یا میزهایی که در ورودی تکایا و مکان‌های روضه‌خوانی قرار دارد، روشن می‌کنند.

به بانیان این آئین و صاحبان منبرهای مخصوص آن «منبردار» و به شرکت‌کنندگان در آئین «شمع‌گذار» گفته می‌شود.

آئین چهل منبر به‌عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

چهل منبر همان چهل محفل یا روضه سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است که هرساله با حضور خیل عظیم عاشقان حسینی برگزار می‌شود.

استجابت دعاها و رفع گرفتاری‌ها از جمله اهداف زنان لر در این آیین معنوی است، شرکت کنندگان در این آیین معنوی سال اول برای برآورده شدن حاجت خود در آیین چهل منبر شرکت می‌کنند و اغلب آنان اعتقاد دارند پس از برگزاری هر آیین چهل منبر دعاهایشان برآورده می شود و سال بعد نیز به خاطر سپاسگزاری و تشکر از خداوند در آیین عزاداری چهل منبر شرکت می کنند.

 در این آیین زنان و مردان ضمن پوشاندن صورت‌هایشان و برخی از عزاداران با پای برهنه طبق نذری که دارند، شرکت می کنند و تا پایان مسیر شرکت کنندگان با هم صحبتی نمی کنند فقط با  ذکر یا الله، قرائت صلوات، ذکر یا زهرا، یا زینب و... به عزاداری پرداخته و در هر منبر یک شمع برای حاجت‌روایی روشن می کنند و از امام حسین(ع) و یارانش شفاعت می‌طلبند.

عزاداران در منبر آخر پس از روشن کردن آخرین شمع، یک حبه قند یا شکلات به نیت حاجت‌روایی از منبر آخر برداشته و سال آینده به اندازه نذری که می کنند شکلات یا قند تهیه و در منبرهای عزاداری آیین چهل منبر بین عزاداران پخش می کنند.

در آیین چهل منبر صاحب سقاخانه‌ها با شیرینی و شربت از میهمانان پذیرایی می‌کنند.

در شهرستان بروجرد رسم بر این است که اولین شمع را در خانه تاریخی آقا(این خانه خانه یکی از خانه‌هایی که مورد توجه مردم بروجرد است. این خانه بیت مرحوم حضرت آیت‌الله میرزا محمود صاحب مواهب است که ایشان از علما و فضلای طباطبایی بروجرد بوده که ایشان را به نام آقابزرگ می‌شناختند و به‌دلیل معنویت و شرایط ویژه‌ای که آن بیت شریف داشته از دیرباز موردتوجه عزاداران سیدالشهدا(ع) بوده و عزاداری‌ها به‌صورت موروثی به فرزندان ایشان منتقل شده)، روشن و آخرین شمع را در امام‌زاده شاهزاده ابوالحسن روشن نمایند.


شنبه 14 تیر 1404 - 8:47:34