تهران- الکوثر:  چگونه می‌شود کاری بدون مقدمات و شرایط انجام گیرد؟ اگر می‌خواهید دعا کنید و واقعاً دعا و خواستن از خدا باشد، دعا تشریفاتی دارد؛ اگر می‌خواهید از ناحیه دعا به جایی برسید، زبان حالتان این باشد: تسلیم خدا هستیم، هر چه بخواهد بکند، بنا داریم عمل به وظیفه بندگی کنیم. آیا با این حال خدا ما را به دست گرگ می‌دهد؟! او می‌تواند تمام مصیبت‌های اهل ایمان را تدارک و جبران کند و لو خراش و خدشه‌ای باشد. در صورت روشنایی [راه و تکلیف]، راه بروید و اگر روشن نبود عصا را به زمین بکوبید و احتیاط کنید.  

شرایط استجابت دعا

جهت دعا این امور لازم است:

1. ثنا و تعظیم و تمجید ساحت مقدس حضرت حق (تبارک و تعالی)؛

2. اقرار به گناهان و اظهار ندامت از آن که تقریباً به منزله توبه یا ملازم آن است؛

3. صلوات بر محمد و آل‌محمد(علیهم السلام) که وسیله و واسطه فیض هستند؛

4. بکاء و گریه، اگر نشد تباکی و لو خیلی مختصر؛

و بعد از این‌ها، درخواست حاجت که در این‌صورت، برآورده‌شدن حاجت برو و برگرد ندارد.

البته اگر این مطالب (یعنی ثنا و تعظیم و تمجید، اقرار به گناهان و اظهار ندامت از آن، صلوات بر محمد و آل‌محمد(علیهم السلام)، بکاء و گریه و حاجت خواستن) در سجده باشد مناسب‌تر است و تأثیر بکاء در این میان به جایی می‌رسد که در عمل ام‌داود و نیز در قنوت وتر آمده است: «فإن ذلک علامة‌الإجابة؛ این نشانه مستجاب‌شدن دعاست» و در اذن دخول زیارت ائمه اطهار(علیهم السلام) وارد شده است: «فهو علامة‌القبول و‌الإذن؛ این علامت اذن [دخول و قبولی] است.»

دعا کنیم که توفیق حال دعا را پیدا کنیم 

اگر شرایط دعا جمع باشد، استجابت دعا حتمی خواهد بود. البته استجابت به این معنا نیست که تا دعا کردیم فوراً نتیجه‌اش را ببینیم - مانند ماجرای سیدبن طاووس(ره) که در حرم حضرت امیر(علیه السلام) در مورد فرماندار ظالمی نفرین کرد و همان‌جا دعایش را فهمید و فرمود سه‌روز دیگر از بین می‌رود- بلکه گاهی استجابت بعد از دعای خاص خالص و مخلص می‌شود که جزء اخیر، علت تامه است. ما باید دعا کنیم تا توفیق حال دعا را پیدا کنیم.

قرآن، دعا و ذکر فضایل اهل‌بیت(علیهم السلام) دافع و رافع بلاها

در روایت دارد که: «گاهی مؤمن به هم و غم مبتلا می‏شود، چون در جای دیگر روی زمین، مؤمنی به هم و غم گرفتار شده است.»  این ارتباط روحی مؤمنان را می‏رساند. چنان‌که قرآن دافع و رافع بلا و غم است، ذکر فضایل اهل‌بیت(علیهم السلام) نیز چنین است. چنان‌که دعا، هم دافع بلا است و هم رافع. بنابراین، ما باید پیش از آمدن بلا بر سر مؤمنین و نیز برای رفع بلایا بعد از آمدن آن، دعا کنیم، و دعا کردن با صبر در برابر بلا منافات ندارد؛ زیرا ما را به بی‌صبری دعوت نکرده‌‏اند.

 احساس احتیاج به دعا برای مؤمنان

آیا می‌شود همان‌گونه که به هنگام گرسنگی و تشنگی، به آب و نان احساس احتیاج می‌کنیم بلکه بیشتر از آن، برای رفع گرفتاری‌های اهل ایمان، احساس احتیاج به دعا برای آنان بکنیم؟!

یعنی دعایمان به اندازه‌ای باشد که رافع بلا و گرفتاری‌های آنان گردد، و همراه با عدد و شرایط مخصوص، و دعای تائب باشد.

دعا به نحو تعدد مطلوب

دعاهای وارده در امکنه و ازمنه خاص، اختصاصی نیست، به‌گونه‌ای که نتوان در وقت و یا جای دیگر خواند؛ بلکه این‌گونه دستورها به نحو تعدد مطلوب است. بنابراین می‌شود دعا را در غیر آن زمان و مکان خواند.

دعا‌کردن به زبان همه اهل ایمان

خوب است انسان دعاها را به زبان همه اهل ایمان (احیاء و  اموات آنان) بخواند و مضامین آن‌ها را برای همه بخواهد.

جواز دعا در نماز

عامه، دعا‌کردن در نماز را محال و حرام و بدعت می‌دانند، حتی ابوحنیفه از امام صادق(علیه السلام) سؤال می‌کند که آیا این کار جایز است؟ و امام(علیه السلام) می‌فرمایند: بله. ابن‌حنبل می‌گوید: خواندن دعاهایی که در قرآن آمده است نزد من محبوب‌تر است، مانند «ربنا هب لنا من أزواجنا و ذریاتنا قرة اعین و اجعلنا للمتقین اماما» و امثال آن.

استاد ما [آیةالله‌العظمی شیخ محمدحسین اصفهانی(ره) ] می‌فرمود: دیگران از همین دعا‌ها و انشاءها به مقاماتی رسیده‌اند، و ما در امکان و استحاله آن بحث می‌کنیم که آیا مانند «إیاک نعبد و إیاک نستعین» و نیز «اهدنا‌الصراط‌المستقیم» اگر به قصد دعا خوانده شود، قرائت نیست و اگر قرائت و حکایت باشد، قصد دعا و انشاء با آن نمی‌شود و یا این‌گونه نیست؟ لذا بعضی گفته‌اند: باید قرائت را به نحو حکایت خواند نه به نحو انشاء؛ بنابراین که جمع بین حکایت و انشاء را قبول نداشته باشند، از باب امتناع جمع بین اراده إخبار و إنشاء از یک لفظ در یک استعمال.

دعایی از امام صادق(علیه السلام) جهت استخلاص

یکی از خلفای جور، یک نفر شیعه را به اعدام محکوم کرده بود و می‌خواست او را به دار بیاویزد. در همان لحظه نامه‌ای به خط امام صادق(علیه السلام) به او رساندند که در آن دعایی بود که برای استخلاص او نوشته شده بود، به این صورت:

«یا کآئناً قبل کل شی‌ء، و یا کآئناً بعد کل شی‌ء، یا مکون کل شیء، ألبسنی درعک‌الحصینة من شرّ جمیع خلقک؛ ‌ای خدایی که پیش از هرچیز بوده‌ای و بعد از هر چیز هستی و همه اشیا را به‌وجود آورده‌ای، آن زره مصون و محفوظ خود را که انسان را از شرّ تمام مخلوقاتت محافظت می‌کند، بر من بپوشان.» وی می‌گوید: آن را خواندم و تأثیر کرد و آمدند و مرا باز کردند و آزاد نمودند.

برای محفوظ ماندن هر صبح و غروب سه‌بار بگویید: «أللهم اجعلنی فی درعک‌الحصینة‌ التی تجعل فیها من ترید»؛ خداوندا، مرا در زره نگهدارنده و قوی خود - که هرکس را بخواهی در آن قرار می‌دهی - قرار بده!

در مورد اذکار و اوراد و قرائت و امثال این‌ها، انسان همیشه تحری [کوشش در جست‌وجو] و مراقبت نماید [که] چه عملی تا چه اندازه موافق با نشاط و حضور قلبی او است، همان را اختیار کند.

دعای با خلوص و صدق نیت و توبه برای تعجیل فرج

راه اخلاص از گرفتاری‌ها منحصر است به دعا‌کردن در خلوت برای فرج حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف نه دعای همیشگی و لقلقه‌ی زبان و صرف گفتن «عجل‌فرجه» (در فرج او تعجیل فرما) بلکه دعای با خلوص و صدق نیت و همراه با توبه.

برخى از آداب دعا 

1. دعا، منطقى و بجا باشد: همین كه حضرت ابراهیم به مقام امامت رسید از خدا درخواست كرد كه نسل او در طول تاریخ امام باشند، «و من ذرّیتى» خداوند به او پاسخ فرمود: این دعا مستجاب نمى‌شود؛ زیرا این مقام عهدالهى است و به هركسى داده نمى‌شود. «لاینال عهدى الظالمین»( بقره، 124.)

2. دعا، مخالف سنت‌هاى الهى نباشد: حضرت ابراهیم از خدا خواست كه فقط به مؤمنان رزق دهد، «و ارزق أهله من الثمرات مَن آمن منهم»( بقره، 126.) خداوند پاسخ فرمود: در نعمت‌هاى مادّى تنگ نظر نباش، سنّت الهى بر آن است كه به همه‌ى مردم (اعم از مؤمن و كافر) رزق بدهد. «فمَن كَفَر فاُمتِّعه»

3. دعا حكیمانه باشد: حضرت ابراهیم از خدا خواست كه بعد از او پیامبرى به مردم بدهد كه ابتدا مسئول آموزش و سپس مسئول پرورش مردم باشد، «یعلّمهم و یزكّیهم» در این مورد خداوند فرمود: دعاى تو مستجاب مى‌شود؛ ولى نه آن طورى كه تو درخواست كردى؛ بلكه تزكیه مقدّم بر تعلیم است. «یزكّیهم و یعلّمهم»( بقره، 129.)

4. با احترام و از روى نیاز باشد: «و ادعوه خوفاً و طمعاً»(اعراف، 56.)

5. خالصانه باشد

6. با تضرّع و ابتهال باشد

7. با حسن ظن و خوش باورى باشد

8. با دعاى به دیگران باشد

9. با تجلیل از خدا باشد

10. با یادآورى نعمت‌هاى الهى باشد

11. با صلوات بر محمدّ و آل محمّد باشد

12. شروع با بسم اللّه و همراه نام خدا باشد

13. با اقرار به تقصیر و كوتاهى‌ها باشد

14. با استغفار و توبه باشد

15. همراه با آمین گفتن دیگران باشد

همچنین بخوانید:

دعای مناجات المعتصمین؛ نگاهی به اهمیت تمسک به خداوند
مُناجاتُ الْمُتَوَسّلین ؛ وسیله توسل و تقرب به خداوند
دعای مناجات الذاکرین، مناجاتی برای یادکنندگان خدا
دعای سمات با نوای حاج مهدی سماواتی
دعای کمیل با نوای حاج مهدی سماواتی
دعای فرج؛ بهترین دعا در آخرالزمان
زیارت حضرت فاطمه زهرا (س) با نوای محسن فرهمند آزاد
زیارت امام زمان (عج) بعد از نماز صبح با صدای استاد فرهمند
زیارت وارث
زیارت «امین‌الله» با صدای علی فانی
زیارت آل یاسین با صدای علی فانی
دعای ابوحمزه ثمالی

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی