به گزارش پایگاه شبکه الکوثر،  صائب عریقات بین سال‌های 1991 تا 1993 در جریان کنفرانس مادرید و نشست‌های پس از آن معاون رئیس هیئت فلسطینی بود و از سال 1994 تا 2015 بیش از دو دهه به عنوان مذاکره کننده ارشد حکومت خودگردان شناخته می‌شد. از سال 2011، پس از انتشار اسنادی در سایت الجزیره که عقب نشینی‌های وسیع حکومت خودگردان از حقوق فلسطینی‌ها طی سالهای 1999 تا 2010 را نشان می‌داد تحت فشار قرار گرفت تا سال 2015 که رسماً از تیم مذاکراتی خارج شده، به جایگاه دبیرکمیته اجرایی ساف رسید.
 

شخصیت غیر مقاومتی

عریقات در ابودیس قدس به دنیا آمد. او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در فلسطین راهی آمریکا شد و مدرک لیسانس علوم سیاسی اش را از دانشگاه سان فرانسیسکو گرفت و پس از آن مدرک فوق لیسانس ودکتری اش را با بورسیه دانشگاه النجاح فلسطین در رشته مطالعات صلح از دانشگاه برادفورد انگلستان دریافت کرد.

عریقات در سن 13 سالگی به دلیل پرتاب سنگ به سمت نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی و دیوارنویسی بازداشت شد و این تنها سابقه مقاومتی او است. سال 1982 هنگامی که در دانشگاه النجاح تدریس می‌کرد به دلیل ارائه مقاله‌ای که در آن پیشنهاد گفتگوی آکادمیک بین فلسطین و اسرائیل را مطرح ساخت از سوی دانشجویان فلسطینی خائن خوانده شد. یکسال بعد از سوی دانشگاه تل آویو به یک نشست دانشگاهی دعوت شد که این بار دانشجویان فلسطینی او را خائن بزرگ توصیف کردند.

برهه مجهول زندگی عریقات

عریقات با وجود این روحیه همراهی با صهیونیست‌ها سال 1986 از سوی رژیم صهیونیستی بازداشت شده، با وثیقه آزاد شد. دادگاه رژیم صهیونیستی یکسال بعد او را به 5 سال حبس تعلیقی و 10 هزار دلار جریمه به دلیل نوشتن مقالاتی با مضمون اشغالگری رژیم صهیونیستی محکوم کرد. این دوره از زندگی عریقات یکی از مجهولات عمر او است که با روند جاری زندگی‌اش همخوانی ندارد. برخی اینگونه مطرح می‌کنند که صهیونیست‌ها هرگاه قصد همراه کردن یا جذب کسی را داشته‌اند با بازداشت و زندانی کردن وی این کار را انجام داده‌اند و او را در زندان یا مجبور به همکاری یا جذب کرده‌اند و بعضاً آموزش هم داده‌اند. روندی که در قبال محمد دحلان نیز اجرا شد و پس از آن دحلان روندی کاملاً مخالف با گذشته‌اش را پس از زندان پیش گرفت.

مذاکراتی با عقب‌نشینی‌های مستمر

همانگونه که احمد قریع را در فلسطین با عنوان «مهندس اسلو» توصیف کرده‌اند می‌توان عریقات را مجری خواسته‌های رژیم صهیونیستی توصیف کرد. در همان زمانی که ابومازن همراه با احمد قریع در نشست‌های سری اسلو در حال مذاکره با صهیونیست‌ها بودند، عریقات در حال چانه زنی‌های آشکار در نشست‌های پس از کنفرانس مادرید بود. نشست‌هایی که در آن با وجود عقب‌نشینی‌های فراوان هیئت فلسطینی به جایی نرسید و بعد از امضای توافقنامه اسلو مشخص شد به دلیل آن که در همان دوران صهیونیست‌ها در حال مذاکرات سری با ابومازن و احمد قریع بوده‌اند به آن وقعی ننهادند.

عریقات که از سوی یاسر عرفات «شیطان اریحا» خوانده می‌شد با حکم خود او پس از توافقنامه اسلو به عنوان رئیس هیئت مذاکره کننده حکومت خودگردان رسید. حکومت خودگردان در جریان مذاکرات پس از اسلو به ترتیب، آزادی اسیران فلسطینی پیش از سال 1994، داشتن ارتش و سلاح، بازگشت کامل آوارگان فلسطینی، پایتختی قدس شرقی، در اختیار داشتن امنیت، مرزهای مشخص، دره رود اردن را در مذاکرات بین سال های 1995 تا 2014 کنار گذاشت و با عنوانی به نام «تبادل اراضی»، شهرک‌سازی را نیز به رسمیت شناخت. در آخرین دور نشست‌ها نیز صهیونیست‌ها خواستار به رسمیت شناخته شدن تحت عنوان «دولت قوم یهود» از سوی فلسطینی‌ها شدند. اینها سرفصل‌های عقب نشینی‌هایی بود که تیم حکومت خودگردان به ریاست صائب عریقات انجام داد. عقب نشینی‌هایی که در جزئیات بسیار فاجعه بارتر از کلیات هستند.

اگر بخواهیم همه این عقب نشینی‌ها را خلاصه کنیم حکومت خودگردان از زمین در برابر صلح در کنفرانس مادرید 1991 ، تنها به صلح در برابر آزادی 104 اسیر فلسطینی که پیش از سال 1994 در بند رژیم صهیونیستی بودند تن داد اما صهیونیست‌ها همین را نیز اجرا نکردند و با آزاد نشدن بخش چهارم اسیران نامبرده فوق مذاکرات سال 2014 نافرجام باقی ماند.

صهیونیست‌ها چه مذاکره کننده‌ای را می‌پسندند؟

با رویکردی که عریقات در مذاکرات سازش پیش گرفت، تقریباً تمام آنچه ثوابت و اصول فلسطینی نامیده می‌شد و شامل قدس، بازگشت آوارگان، امنیت و پایان شهرک سازی بود از دسته رفته، به صهیونیست‌ها واگذار شد اما باز هم صهیونیست‌ها حاضر نشدند آن حداقلی را که حکومت خودگردان و مذاکره کننده ارشد آن می‌خواستند یعنی دولت مستقل فلسطینی در 18 درصد خاک فلسطین تاریخی را به آنها بدهند. این نشان داد صهیونیست‌ها تنها کسی را می پسندند که هیچ حداقلی را هم نخواهد.

همین موجب شد عریقات در طی یک دهه گذشته و سال‌های پس از کنار رفتن از پست رئیس هیئت مذاکره کننده فلسطینی، به زبان آید و مذاکره را امری بی‌فایده و بی‌نتیجه توصیف کند. عریقات نخستین بار این مسئله را سال 2010 طی نامه‌ای به دولت وقت آمریکا مکتوب کرد. او از آن سال در مصاحبه‌های مختلف اذعان کرد که مذاکره با رژیم صهیونیستی امری بی‌فایده است و بدون آنکه به مقاومت اشاره‌ای مستقیم کند بگوید فلسطینی‌ها باید راهی غیر از مذاکره را پیش بگیرند چرا که صهیونیست‌ها در مذاکره هیچ چیز به فلسطینی‌ها نخواهند داد.

تجربه مذاکره با رژیم صهیونیستی این درس حقیقی را برای تمام کسانی به همراه دارد که راه سازش را با زورگو و اشغالگر بر می‌گزینند. تجربیات مشترک مذاکرات صورت گرفته از سوی کشورهای مختلف با همه زورگویان و مستبدان عالم در عصر معاصر نیز نشان داده‌ است که راه سازش با آنها تنها به امتیازدادن و از دست دادن مزیت‌ها و فرصت‌ها ختم می‌شود و طرف زورگو بدون اعتنا به همه شعارهای خود و همچنین معیارها و موازین بین‌المللی، از تعهدات خود اجتناب کرده و راه بدعهدی را بر می‌گزیند و خود را پاسخگوی هیچ کس نمی‌داند. به عبارت بهتر مذاکره با شیطان هیچ گاه به نتیجه نخواهد رسید.

«صهیونیست‌ها در مذاکره هیچ چیز به ما نخواهند داد. کسی که دست ظلم دارد را باید با زور از خانه‌ات بیرون کنی»، این جمله را کسی بر زبان آورده که بیش از دو دهه با صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها، راه سازش و مذاکره را تجربه کرده و  تنها راهکار را قوی شدن و بیرون راندن ظالم می‌داند.