تهران- الکوثر:  مارسین مامون، روزنامه‌نگار و مستندساز لهستانی در مقاله ای که در تاریخ دوم ژانویه بر روی وب سایت فارن پالسی منتشر شد، با اشاره به انتشار گسترده آنلاین تصویر پسر بچه ای برهنه در ژوئیه 2017 که در خرابه های موصل با اشاره به پرچم عراق به سربازان عراقی می‌گفت، این پرچم متعلق به کفار است، نوشت: بلال که بعدا مشخص شد اهل چچن است توسط پدرش برای پیوستن به داعش به عراق برده شده بود.

اخبار بازگشت قریب الوقوع وی به چچن در رسانه های روسی و چچنی به شکلی گسترده گزارش شد و هیچ کس به اندازه رمضان قدیروف، رئیس جمهور تحت حمایت کرملین در چچن که به علاقه اش به رسانه های اجتماعی و ارسال پست در اینستاگرام مشهور است، مشتاق به بازگرداندن این پسربچه نبود.

او به محض مطلع شدن از وضعیت این بچه و پدرش که از سربازان داعش بود و در خرابه های موصل زخمی شده بود، دستور داد به بازگرداندن این کودک به چچن کمک شود و در تاریخ دوم اوت مقامات عالی رتبه چچن به استقبال این پسربچه وحشت زده در فرودگاه گروزنی رفتند.

قدیروف، متحد نزدیک ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه آرزو دارد رهبر مسلمانان در سراسر روسیه باشد. نجات قربانیان بی گناه از افراط‌گرایی مذهبي در خاورمیانه به رئیس جمهور چچن اجازه می‌دهد این نقش و نقش مردی را که آماده بخشش دشمنانش است، به خوبی ایفا کند.

اما به گفته جنگجویان و منابع روسی زبان در اپوزیسیون سوریه، دلیل دیگری برای نگرانی ظاهری قدیروف در خصوص این یتیم‌ها وجود دارد: او در حال جمع آوری چچنی هایی است که برای نفوذ در میان داعش اعزام شده بودند.

رهبر چچن مدعی است حدود 70 تا 129 کودک چچنی همچنان در یتیم خانه های موصل به سر می‌برند. مقامات مسکو مدعی‌اند که حدود 400 کودک و شهروند روسی ممکن است در عراق و سوریه باشند.

شناسایی آنها به ویژه کودکان کم سن‌تر بسیار دشوار یا غیرممکن است، زیرا بسیاری از چچنی‌ها به صورت پراکنده در سراسر جهان زندگی می‌کنند و بسیاری از این کودکان نام والدین خود را نمی‌دانند.

حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق در سپتامبر 2017 اعلام کرد که بعد از آزادسازی موصل و تلعفر بیش از 1000 عضو داعش و اعضای خانواده آنها تسلیم پیشمرگان کرد شدند. مردها قرار است زندانی شوند.

نویسنده این مقاله افزود که یک فرمانده سابق داعشی به او گفت که تعداد زیادی از جنگجویان از دست داعش گریخته‌اند، اما از بیم کشته شدن خود را تسلیم نمی کنند. «اگر کردها با مذاکره موافقت کنند، هر اتفاقی ممکن است؛ این جنگجویان بدون مبارزه تسلیم خواهند شد و هیچ‌کس در هیچ طرفی کشته نخواهد شد. این افراد دیگر هیچ ارتباطی با داعش ندارند.»

عبادی گفت که نیمی از خانواده‌های بازداشت شده بعد از آزادی موصل، تُرک و باقی افراد اتباع دیگر کشورها از جمله چچن، داغستان، آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان، فرانسه و تونس هستند. به گفته عبادی، هدف، بازگرداندن زنان و کودکان به کشورهای متبوع‌شان است.

دانستن تعداد کودکان یتیم داعش در سوریه و عراق غیرممکن است. علاوه بر کودکان خردسالی که توسط والدین‌شان به این کشورها آورده شده‌اند، احتمالا هزاران کودک دیگر هستند که از بیگانگانی متولد شده‌اند که به داعش پیوسته بودند. اینکه برای آن کودکان چه اتفاقی می‌افتد، هنوز روشن نیست. مقامات اروپای غربی گفته‌اند که اگرچه این کودکان بی‌گناه هستند، اما ممکن است مادران‌شان مسئول شناخته شوند. وزیر دفاع فرانسه گفته است بچه‌هایی که بازگردانده می‌شوند اغلب بسیار خردسال هستند، اما ممکن است دچار افکار افراطی شده باشند و باید تحت نظر قرار گیرند و چالش ما تبدیل دوباره آنها به شهروندان است.

اما استرداد در مورد آنهایی که به چچن بازگردانده می‌شوند، نگران‌کننده‌تر است. قدیروف نه تنها در حال جمع آوری کودکان، بلکه زنان و مردان است. زنان می‌توانند منابع سودمندی برای کسب اطلاعات درباره داعش در زمانی باشند که توسط دستگاه‌های امنیتی روسی مورد بازپرسی قرار گیرند. مردان حتی هدف بزرگ‌تر عملیات بشردوستانه چچن هستند.

در اوخر سال 2017 یک هواپیمای نظامی ویژه روسیه هفت زن  و 14 کودک را از قامشلی در سوریه به چچن منتقل کرد. نماینده قدیروف در خاورمیانه می‌گوید که در جریان عملیات نظامی روسیه زنان و کودکان از زندان آزاد شدند، اما منابع کرد در رادیوی محلی داستان را به گونه دیگری روایت می‌کنند. آنها می‌گویند هیچ عملیات نظامی برای آزادسازی هیچکسی در قامشلی انجام نشد. در عوض هواپیمای باربری روس که به صورت غیرمنتظره در فرودگاه نشست تا 21 زن و کودک را خارج کند، قادر به حمل حدود 100 مسافر بود.

بنا به اعلام این رسانه روس در تاریخ 17 اکتبر در آستانه تخلیه زنان و کودکان، میخائیل بوگدانف، نماینده ویژه پوتین در خاورميانه با مقامات کرد در قامشلی دیدار کرد. قرار بود گفت‌وگوهایی در خصوص انتقال جنگجویان و فرماندهان داعش که اتباع چچن بودند و توسط نیروهای دموکراتیک سوریه در نبرد رقه دستگیر شده بودند، انجام شود.

بنا به اعلام این رسانه محلی و آن طور که یک منبع در دولت اقلیم کردستان در گفت‌وگو با نويسنده مقاله تایید کرد، روسیه این هواپیما را برای انتقال چچنی‌هایی اعزام کرد که به صورت سری در داعش فعالیت داشتند. 

در پاییز 2015 که روسیه به شدت درگیر جنگ سوریه شد، قدیروف قصدش را برای اعزام چچنی‌ها به خاورمیانه اعلام کرد و گفت که فقط منتظر دستور پوتین است. مشخص نیست که این دستور صادر شد یا نه، زیرا کرملین هرگز به اجراي عملیات‌های مخفیانه در قلمرو داعش اذعان نکرد.

کمتر از سه ماه بعد از پیشنهاد قدیروف، فرات، یک رسانه روسی زبان که توسط داعش اداره می‌شد، عکس‌هایی را از اعدام یک تبعه چچن به صورت آنلاین منتشر کرد. در فیلمی که منتشر شد، او پیش از اعدام اعتراف کرد که برای سرویس اطلاعاتی روسیه (FSB) کار می‌کرده است.

قدیروف اعلام کرد که باورندارد او برای هیچ جایی کار می‌کرده، اما دو ماه بعد در فوریه 2016 در یک برنامه تلویزیونی در یک شبکه تلویزیونی دولتی روسیه اعلام کرد که چچن ماموارنی ویژه را تعلیم داده است که برای جمع آوری اطلاعات درباره شبه نظامیان داعش به خاورمیانه اعزام می‌شوند.

افرادی که در سوریه و عراق می‌جنگند، به علاقه ناگهانی قدیروف به نجات چچنی‌ها از دست داعش با دیده تردید می‌نگرند و می‌گویند که او می‌خواهد جاسوسانی را نجات دهد که برایش کار می‌کنند. آن فرمانده سابق داعش که نويسنده مقاله با او صحبت کرد، گفت که تردید دارد دولت روسیه که برای جلوگیری از سرازیر شدن شهروندانش به سوی داعش کار چندانی نکرد، اکنون تمایل به نجات دادن آنها داشته باشد.

اما دولت روسیه همچنان اصرار دارد که نگران کودکان روسی است که از داعشی‌ها برجای مانده‌اند. سفارت روسیه در واشنگتن در بیانیه‌ای کتبی که برای فارن پالسی ارسال کرد، به شدت این اتهامات را که قصدش از بازگرداندن زنان و کودکان چیزی جز اقدامی بشردوستانه باشد، تکذیب کرد.

در این بیانیه آمده است: «این یک تراژدی برای این خانواده‌ها و برای جامعه ماست. ما همگی می‌خواهیم که کودکان روس به خانه و نزد خانواده های روس خود بازگردند» و «رمضان قدیروف، رهبری چچن نقشی مثبت را در رفع این مسئله ایفا می‌کند. او این کار را به شکلی مسئولانه، موقرانه و تا جای ممکن به صورتی شفاف انجام می‌دهد. چیزی پوچ‌تر از این نیست که تلاش شود این اقدام شرافتمندانه به صورت عملیاتی سری نشان داده شود.»

در مسکو دولت روسیه کمیته‌ای ویژه را برای جمع آوری اطلاعات در خصوص یتیم‌های باقی مانده از جنگجویان داعش تشکیل داده است و بازگشت بلال 4 ساله به چچن برای خانواده‌هایی که در راستای بازگرداندن کودکان تلاش می‌کنند، امیدبخش است.

قدیروف که اخیرا به دلیل قرار گرفتن نامش در فهرست افراد تحت تحریم آمریکا از فعالیت در اینستاگرام منع شد، همچنان مدعی موفقیتی بزرگ در بازگرداندن کودکان است. او در تاریخ 14 سپتامبر 2017 پستی را در این شبکه ارسال کرد و نوشت: «دوستان! امروز واقعه خوشایند دیگری در این جمهوری رخ داد- دو کودک- خدیجه و عدلان- از عراق به سرزمین مادری خود بازگشتند.»

به گفته قدیروف، این دو کودک بیش از یک سال قبل به همراه خانواده‌های خود به عراق رفته بودند و اکنون تنها نجات یافتگان آنها هستند.

قدیروف در پست خود نوشت: «آیا کودکان والدین خود را به خاطر جهنمی که در روی زمین تحمل کردند، خواهند بخشید؟» و «ما به این عملیات بشردوستانه تا زمانی که تمامی کودکان روس را از سوریه و عراق بازگردانیم، ادامه خواهیم داد.»

منبع: شورای راهبردی روابط خارجی

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید

کانال تلگرامی الکوثرفارسی اینجا