سمت و سوی رقابت منطقه ای ایران و عربستان

یک شنبه 14 آبان 1396 - 11:53:44
سمت و سوی رقابت منطقه ای ایران و عربستان

ایران اسلامی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی یکی از اولویت‌های سیاست خارجی خود را در منطقه خاورمیانه، بحث همگرایی و ایجاد وحدت بین کشورهای جهان اسلام اعلام کرده بود و در این راستا اولین اقدام آن، قطع ارتباط با رژیم صهیونیستی در منطقه و واگذار کردن سفارتخانه این رژیم به جنبش اسلامی فلسطین بود.

الکوثر- یادداشت: در این راستا ما شاهد هستیم که حفظ روابط با ملت‌ها در کنار سیاست خارجی رسمی در دهه‌های گذشته نیز از سوی ایران پیگیری و دنبال شده است. در این میان اتخاذ سیاست ضداسرائیلی در منطقه موجب اقدامات خصمانه هم از سوی غرب و هم از سوی برخی از کشورهای مرتجع جهان عرب علیه ایران شد که اولین اقدام در این ارتباط بحث تاسیس شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان است. عربستان سعودی به عنوان یک کشور محافظه‌کار و دنباله‌روی سیاست خارجی آمریکا، بعد از فروپاشی طرح نیکسون، رئیس جمهور سابق آمریکا، با هدف جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی ایران در منطقه، بحث ایجاد وحدت درونی در جهان عرب را برای تشکیل یک ائتلاف عربی ضد ایرانی از همان زمان پی‌ریزی و دنبال کرد و در این راستا ما شاهد بودیم که عربستان به همراه برخی از کشورهای عربی تامین‌کننده بیشترین کمک‌های اقتصادی و مالی در جنگ 8 ساله عراق علیه ایران بود. این در حالی است که بعد از پایان جنگ تحمیلی و لشکرکشی صدام حسین به کویت، ایران در زمره اولین کشورهایی بود که از حفظ امنیت و حاکمیت کویت حمایت کرد و خواهان پایان اشغال آن شد. بنابراین بحث خصومت و ضدیت با ایران از سوی عربستان، سابقه طولانی دارد؛ عربستانی که داعیه‌دار رهبری جهان سنی عرب و الهام‌بخش وهابیت تندرو در منطقه است. همچنین با وقوع انقلاب‌های ناتمام در برخی از کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه عربی ، عربستان سعودی به عنوان یک کشور محافظه کار و خواهان حفظ وضع موجود علنا در جبهه مخالفت با قیام‌ها قرار گرفت و مامن امنی برای برخی از دیکتاتورهای فراری و شرکای استراتژیک قبلی خود به شمار می‌‌رفت.  

در صورتی‌که ایران اسلامی از گسترش موج بیداری اسلامی در جهان عرب و شمال خاورمیانه حمایت کرده است. در وضعیت موجود نیز که رسانه‌های غربی و برخی از رسانه‌های همسو در جهان عرب به دلیل بحث فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همچنان در تلاش هستند تا ایران را عامل برهم زننده ثبات منطقه و مخل امنیت معرفی کنند، ما شاهد هستیم که عربستان هنوز به رغم شعارهای اعلانی خود در مبارزه با تروریسم، حمایت از برخی گروه‌های سلفی و تکفیری تندرو در سوریه و عراق را به نوعی ادامه می‌دهد و خود عامل اصلی ناامنی و گسترش تنازعات قومی و مولفه اثرگذار در واگرایی در جهان اسلام است. از دیگر سو تحت عنوان عملیات «طوفان قاطعیت» به فقیرترین کشور جهان عرب یعنی یمن با کمک ائتلاف خودساخته، حملات گسترده‌ای را انجام می‌دهد. همچنین به رغم رسوایی‌های مکرر در بحث بمباران مناطق مسکونی و کشتار زنان و کودکان بی دفاع یمنی تحت لوای اعاده دموکراسی در یمن، بیشترین حملات را برای آسیب زدن به زیرساخت‌های این کشور دنبال کرده است. این در حالی است که در آزادسازی مناطق اشغالی عراق از یوغ داعش، بیشترین کمک‌های انسانی و مستشاری نظامی را از سوی ایران شاهد بوده‌ایم. حتی به رغم تلاش‌های دولتمردان آمریکا و عربستان برای دور کردن عراق از ایران، شاهد گسترش این روابط در زمینه‌ها و ابعاد مختلف هستیم. در سوریه نیز علیرغم فشارهای اقتصادی و سیاسی و حضور گسترده نیروهای تکفیری حامی عربستان، بقای دولت بشار اسد و آزادسازی بیشتر مناطق این کشور نشاندهنده اقتدار سیاست خارجی ایران در منطقه است. بنابراین در یک نکته کلیدی می‌توان اشاره کرد که برعکس تبلیغات رسانه‌ای گسترده غرب که تلاش دارند حضور مستشاری ایران در سوریه و نیز عراق را عامل ناامنی و گسترش بحران نشان دهند، اما عملکرد نظامی ایران و اقتدار دیپلماسی آن که به تضعیف هرچه بیشتر گروه‌های تکفیری و در راس آن داعش انجامیده است، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال ایجاد امنیت و ثبات بیشتر در منطقه است و از حاکمیت همسایگان خود دفاع می‌کند. همچنین ایران حاضر است برای ایجاد ترتیبات امنیتی جدید به شکل مشاع و بدون دخالت کشورهای خارجی در صورت بودن اراده سیاسی از سوی همسایگان خویش به ویژه عربستان وارد گفتگوهای سیاسی شود و این سیاست بارها از زبان دولتمردان ایران نیز شنیده شده است.

منبع: شورای راهبردی روابط خارجی


یک شنبه 14 آبان 1396 - 11:53:5

دسته بندی :