تهران- الکوثر: آيا اين كه زلزله يك امتحان الهي يا يك نوع غضب الهي است، اين باور و عقيده دلايل قرآني و فقهي دارد؟

از نظر اسلام داوری درباره بلاها و مصيبت‌ها و اين كه اين نوع پديده (زلزله) جز ضرر، زيان، تباهي و خرابي سود ديگري ندارد، بستگی به اين دارد كه وضع عمومي جهان با تمام ابعاد آن براي ما روشن باشد، سپس داوری كنيم كه آيا اين پديده جز بدی و ضرر نتيجه ديگری ندارد؟ واضح است كه چنين احاطه‌ای بر اوضاع عمومی جهان برای ما ممكن نيست.

ممكن است كه يك پديده و رويداد از يك بُعد كوچك، بی فايده و زيانبار جلوه كند، ولی با در نظر گرفتن ابعاد ديگر، در گذشته و آينده مفيد و سودمند باشد. آيا در جهان فيلسوفی پيدا مي‌شود كه شعاع يك پديده و رويداد را تا اعماق ازليّت و ابديت پيش برد و هر حادثه‌ای را در مجموع ابعاد زمان و مكان با تمام رگ و ريشه‌ها و شاخ و برگهای آن مورد بررسی قرار دهد و سپس داوری كند كه مثلاً زلزله در بم كه به ويرانی آن شهر منجر گرديد و گروهی بسياری را كشت و عده‌ای را بی خانمان كرد، سرتاسر زيان‌ بار بوده است.

گاهی خداوند متعال، براي تربيت و پرورش و رشد فضائل اخلاقي انسان بلاها و مصائب را می فرستد تا استعدادهای نهفته به سبب آن شكفته شود و افراد در برابر آن ياد بگيرند تا از خود استقامت و پايداری نشان دهند و زنگ بيدار باشی باشد،‌كه انسانها در سايه آن از خواب غفلت بيدار شوند:‌ «و لقد اخذنا آل فرعون بالسنين و نقص من الثمرات لعلّهم يذكرون»؛[1] قوم فرعون را به خشكسالي و كمي ميوه دچار نموديم، تا شايد متذكر گردند.»

از نظر آيات قرآن كريم، مصيبت‌ها و فشارهاي زندگي به برخي از دلايل ذيل است:

1. گاهي اين بلاها و مصائب، دستاورد خود آنها است:

«و ما اصابكم من مصيبة فبما كسبت ايديكم؛[2] آن چه مصيبت به شما رسد، دستاورد خودتان است.» در آية ديگر مي‌فرمايد: «ما اصابك من حسنة فمن الله و ما اصابك من سيئة فمن نفسك؛[3] آن چه از نيكي، به تو مي‌رسد، از خدا و آن چه از بدي به تو مي‌رسد از خود توست.»

2. آزمايش خدا و تكامل انسان، قرآن كريم تصريح مي‌كند كه در نظام آفرينش، انسان به وسيلة «شر» و «خير» آزمايش مي‌شود:

«نبلوكم بالشر و الخير فتنة؛[4] ما به وسيلة «شر» و «خير» شما را آزمايش مي‌كنيم.» نيز در آية ديگر مي‌فرمايد: «بلوناهم بالحسنات و السيئات لعلهم يرجعون؛[5] آنها را با نيكي‌ها و بدي‌ها آزموديم، شايد بازگردند.»

3. آثار طبيعي گناه
از ديدگاه قرآن كريم، گناه و كردار ناشايسته انسان، ‌به طور طبيعي و تكويني نه تنها در مورد شخص گنهكار تأثير بد دارد، بلكه نسبت به سرنوشت ساير افراد جامعه نيز مؤثر است: «و اتقوا فتنة لاتصيبنّ الذين ظلموا منكم خاصة؛[6] بترسيد از بلاهايي كه تنها دامنگير ستمگران شما نمي‌شود.»
 

دعای دفع زلزله از امام صادق (ع)

شیخ طوسی از امام صادق (ع) نقل می‌کند که اگر کسی دچار زلزله شد برای در امان ماندن زلزله دعای زیر را بخواند. اگر آیه 41 سوره فاطر را به همراه دعای بعد از آن، قبل از خواب بخوانید و شب هنگام زلزله بیاید آوار بر روی سر شما فرو نخواهد ریخت:

«یَا مَنْ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً؛ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَمْسِکْ عَنَّا السُّوءَ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ»

«خداوند آسمان‌ها و زمین را نگاه می‌دارد تا از نظام خود منحرف نشوند و هرگاه منحرف گردند، کسی جز او نمی‌تواند آن‌ها را نگاه دارد، او بردبار و غفور است؛ بر محمد و خاندانش درود فرست و بدی را از ما بازدار؛ چرا که تو بر هر چیز توانایی»

برای رفع زلزله می‌توانید به روش زیر هم که توصیه امام صادق (ع) است عمل کنید:

آیه الکرسی را تا آخر (هم فیها خالدون) بخوانید.

به سجده بروید و 70 مرتبه ذکر «اَستَغفِرُ اللَّهَ و أسأَلُهُ التَّوبَه» را تکرار کنید.

در همان حالت سجده 7 مرتبه  بگویید «بسم الله الرحمن الرحیم و لاحول و لاقوة الا بالله العلی العظیم»

سر از سجده بردارید و به نیت تمام شدن زلزله یک مرتبه سوره زلزال را بخوانید.

در پایان دوباره آیه الکرسی را تا آخر بخوانید.

دعای رفع زلزله از امام جواد (ع)

اگر در منطقه‌ای هستید که زلزله‌های متعددی می‌آید به فرموده امام جواد (ع) روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه را روزه بگیرید و غسل کنید و لباس پاکیزه بپوشید و روز جمعه از خانه بیرون بروید و به درگاه خداوند دعا کنید تا زلزله برطرف شود.

- ذکرهایی برای نیامدن زلزله

- سه مرتبه آیه الکرسی را بخوانید.

- صدقه بدهید.

- طلب استغفار کنید.

- به توصیه علامه طهرانی 7 مرتبه ذکر «یا حفیظ» و یک مرتبه ذکر «فَاللَّهُ خَيْرٌ حافِظاً وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِين‏» را تکرار کنید.

- دعای فرج را بخوانید.

- بنا به سفارش پیامبر (ص) در بین اعمال مستحب خودتان سوره زلزال را بخوانید.

توصیه آیت‌الله بهجت برای رفع زلزله

آیت‌الله بهجت برای تمام شدن زلزله این‌طور توصیه کردند: دست‌ها را روی زمین بگذارید و سوره حمد را بخوانید.

===========================
پي نوشت ها:
[1] . اعراف/ 130.
[2] . شوري/ 30.
[3] . نساء/ 79.
[4] . انبياء/ 35.
[5] . اعراف/ 168.
[6] . انفال/ 25.