تهران- الکوثر:  جمشید امین زاده تحلیلگر سیاسی  در یادداشتی می نویسد: «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیرامورخارجه کشورمان روز دوشنبه تصریح کرد: اقدامات متقابل جمهوری اسلامی ایران در برابر خروج آمریکا از برجام و بدعهدی کشور‌های اروپایی در اجرای تعهداتشان روز چهارشنبه هشتم مه(سالگرد خروج آمریکا از برجام) اعلام می‌شود.

عراقچی با تاکید بر اینکه فعلاً موضوع خروج تهران از برجام مطرح نیست افزود: برنامه‌های پیش بینی شده ایران در چارچوب بند‌ ۳۶ برجام خواهد بود، به طوریکه برخی تعهدات تهران در این توافق کاهش می یابد. بر اساس بند‌ ۳۶ برجام، ایران می تواند در مواقع بازگشت تحریم ها، برخی از تعهدات خود را کاهش دهد.

دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا 8 می ۲۰۱۸ با اعلام  خروج از برجام، تحریم‌هایی را که به واسطه برجام تعلیق شده بود در بازه‌ زمانی چهار و شش ماهه باز گرداند. دولت آمریکا همچنین در اقدام دیگری، ضمن اعلام لغو بخشی از معافیت‌های مربوط به همکاری هسته‌ای با ایران، از تلاش واشنگتن برای اعمال محدودیت‌های جدید علیه فعالیت‌هاى هسته‌ای صلح‌آمیز ایران خبر داد.

در بیانیه‌ای که به همین منظور در سایت وزارت خارجه آمریکا قرار گرفته، آمده است: «از تاریخ چهارم ماه مه هرگونه کمک به توسعه نیروگاه اتمی بوشهر فراتر از واحد رآکتوری کنونی می‌تواند مشمول تحریم شود. علاوه بر این، هرگونه همکاری در زمینه انتقال اورانیوم غنی‌شده [مازاد] ایران به خارج از کشور در ازای دریافت اورانیوم طبیعی نیز قابل تحریم خواهد بود. »

آمریکا با صدور این بیانیه، عملا کشور‌های باقی‌مانده در توافق هسته‌ای را از اجرای مفادی از این توافق از جمله تسهیل انتقال آب سنگین مازاد، مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد و همچنین همکاری روسیه در زمینه توسعه نیروگاه بوشهر منع کرده است.

این در حالیست که در چارچوب مفاد برجام ؛ حقوق مشروع ایران در موضوع هسته ای و با نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی، مورد تأیید قطعنامه 2231 شورای امنیت قرار گرفته است.

اتحادیه اروپا، چین و روسیه بعنوان دیگر اعضای برجام ؛بعد از خروج آمریکا از برجام  از ایران خواستند تا راه آمریکا را در پیش نگیرد و همه طرف‌ها تلاش کنند راهی برای ادامه اجرای برجام منهای آمریکا بیابند. ایران این درخواست را پذیرفت؛ مشروط به آنکه منافع ایران از برجام حفظ و تامین شود.

در این چارچوب ایران و سه کشور اروپایی (بریتانیا ،‌ فرانسه، آلمان)  به چارچوبی تحت عنوان "ساز و کار ویژه مالی" (SPV) دست یافتند؛ اما  شرایط لازم برای اجرای کامل این ساز و کار مالی هنوز محقق نشده است.

سعید جلیلی، عضو هیئت نظارت بر برجام در این زمینه می گوید: طبق بند 36 برجام در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات، «حق ایران» است که توقف کلی یا جزیی به تعهدات خود بدهد. این «حق» باید تثبیت و به طرف اروپایی تفهیم شود.

در همین ارتباط؛ نشست کارشناسی ایران، سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) و اتحادیه اروپا، امروز (سه‌شنبه) در بروکسل برگزار خواهد شد.در این نشست «پر فیشر» Per Fischer مدیر سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران (اینستکس) و نهاد متناظر ایرانی آن "سازوکار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا" حضور دارند.

حضرت آیت الله خامنه ای  ؛رهبر معظم انقلاب در اولین روز سال نو؛ در اجتماع پرشورانبوه زائران و مجاوران حرم رضوی؛ ایجاد کانال مالی میان ایران و اروپا  را بیشتر شبیه یک شوخی تلخ دانستند که هیچ معنایی ندارد.