آداب و رسوم مردم سوریه در ماه مبارک رمضان
مسلمانان کشور سوریه نیز چون مسلمانان دیگر کشورها، آداب و رسوم خاصی برای ماه مبارک رمضان دارند که در برنامه فعالیتهای روزانه و همچنین خوراک آنها تأثیرگذار است. مردم سوریه آداب ورسوم قدیمی و ریشه داری برای ماه مبارک رمضان دارند که سابقه آنها به زمان ورود اسلام به سوریه و گسترش فتوحات اسلامی برمی گردد.
مردم سوریه آداب و رسوم ملتهای دیگر از جمله ، کردها، ترکها، فارسها و ترکمنها را درخود ذوب کردند تا جائیکه در خوراک، پوشاک، مسکن و حتی لباس آنها تأثیر گذار بوده است و این تقلید، میراث روح محبت و پیوند دینی و اخلاقی درمیان آنان است .
درتمام مناطق سوریه دو ماه رجب و شعبان را به شب زنده داری می پردازند و27 ماه رجب و 15 ماه شعبان را روزه می گیرند و به عبادت و طاعت خدا می پردازند .
مردم سوریه در ماه رمضان هر روز صبح با آواز سحر که به آن " طبل زنی " می گویند، ازخواب برمی خیزند وبا صدای این طبل مردم برای نماز و تهیه غذای سحری خود را آماده می کنند. بنا به رسم مردم سوریه، آنها دور سفره های سحری جمع می شوند و غذاهایی شامل سبزی، گوشت، ماهی همراه با چای، مربا، زیتون، تخم مرغ، پنیر، کباب، سالاد و غیره که مهمترین غذاهای آنها دراین ماه است را تناول می کنند .
هنگام افطار مردم سواحل دریا بعد از افطار برنج، ماهی، گوشت و سبزی می خورند . درمناطق شمال شرقی، غذاهایی ازجمله برنج، گوشت و ماهی عربی همراه ماست با دیگر افطارکنندگان میل می کنند .
نمازگزاران بعد از ادای فریضه نماز صبح در مساجد، کارهای روزمره و عادی خود را شروع می کنند و عده ای دیگر تا نماز ظهر قرآن تلاوت می کنند.
درماه رمضان بازارها به فروش انواع حلواهای معروف مانند کناقه و نهش که تهیه شده از شکر، پسته و کره است می پردازند و یا معجونهای معروفی ازنان، لوبیا وغیره را تهیه و به فروش می رسانند.
یکی ازمردم دمشق می گوید: دهه اول ماه رمضان "دهه غذا" است، کنایه ازتوجه و اهتمام مردم به تهیه وعده های غذایی. دهه دوم "دهه پوشاک" است، کنابه از خرید لباس و استقبال از عید. دهه آخر"دهه شیرینی" است، کنایه از تهیه و فروش شیرینی های معروف دربازارهاست . در دهه آخر خیابانها و بازارهای دمشق مثل حمیدیه، خان گمرک، عصرونیه ، حمراء و دیگر بازارهای معروف برای فروش میوه و سبزی ظهرها و شبها بعد از نماز پر ازجمعیت است.
دراین ماه انس والفت میان همه مردم سوریه زیاد است، کمک به نیازمندان و دادن زکات، صدقه، کفاره ، جمع آوری مال وکالا های دیگربرای توزیع میان نیازمندان ازاقدامات این ماه به شمار می رود.
نگاهی به مراسم ماه مبارک رمضان در مصر
چهره شهرها و کشورهای اسلامی در ماه مبارک رمضان متفاوت از ماههای دیگر است. آنچه در ذیل می آید گزارشی مختصر در باب مراسم ماه مبارک رمضان در مصر است.
در این ماه همه مردم مصر اعم از مسلمان و غیر مسلمان جشن می گیرند . در قاهره گروههای مختلف مصرعرب وغیر عرب جشنهای مختص خود را دارا هستند چراکه هرکدام به گونه ای خاص این ماه رامی شناسند وهر کدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را می دانند.
این جشنها حالت پیچیده و مرکب جشنهایی اند که از دوره فرعونیان وقبطانیان و اسلامیان باقی مانده اند. در این جشنها هم رگه هایی از ابتکارات فاطمیان و میراث ممالک مختلف ازجمله عثمانیها وجود دارند و هم مراسم دیگر اقوام در آنها هویدا هستند. هنگامی که به نشانه های جشنها رجوع می کنیم، پیچیدگی، تنوع و اختلاف این جشنها را می توانیم بیابیم.
قاهره درماه رمضان به دو شهر تبدیل می شود، اول شهری ازصبح زود تا ساعت 2 بعد از ظهر است. در این هنگام این شهر، شهری آرام و ساکت و بدون کوچکترین شلوغی و ازدحام است. سپس ازساعت 2 بعد ازظهر تا زمان افطار و اذان مغرب و گاهی اوقات تا نیمه شب که شهری می شود که درآن شلوغی بیداد می کند و در شهر هیاهویی برپاست.
با این حال تا اذان مغرب آشفتگی فقط در خیابانهای اصلی وجود دارد وبعضی ازمردم درخیابانها با خرما و آب افطارمی کنند، تاجاییکه دست همه رانندگان ومردم خرما وجود دارد. بعضی ازرانندگان توقف می کنند و درخوردن عجله نمی کنند و برخی دیگر با سرعت وبا عجله رانندگی می کنند و همین ممکن است برخوردهایی را به وجود آورد . دراین میان اگرکسی ازروزه داران صدمه ببیند منتظر نمی مانند تا افسر علت را جویا شود، بلکه هریک سعی دارد که افطار را با خانواده اش بخورد و این گونه مشکلات میان شخص آسیب دیده و راننده از بین می رود وهمه به سوی اتومبیلهای خود باز می گردند.
ازدحام درپایتخت علتهای بسیاری دارد، یکی ازآنها مراسم رمضانیه است. ازدحام درماه مبارک رمضان درقاهره در اماکن معروف و خیابانهای مخصوص که مأمور و نیروی پلیس حضورندارند بیش از بقیه جاها است. مناطق تجاری متمرکز در خیابانهای وسط شهرقاهره که درساعات افطار درهای آ ن بسته است و کارگران که دراین ساعات برای پیوستن به خانواده های خود عجله دارند، به این شلوغی و ازدحام دامن می زنند.
علت دیگراین ازدحام راهها وخیابانهای آن است که مثل ماری از شرق تا جنو ب کشیده شده اند و نقشه آنها به دوره عباسیان باز می گردد. طولانی ترین خیابان قاهره کورنیش است که به ورودی راه صحرایی بین قاهره و اسکندریه منتهی می شود .
با این اوضاع و احوال و ساختار و نقشه شهر، مسئولان می خواهند اوضاع خوب باشد ولی کاهش ازدحام در شهری که تعداد سکنه آن به 15 میلیون نفر به اضافه 2 مبلیون نفری که ازخانه های خود خارج هستند، می رسد ، امکان پذیر نخواهد بود
نگاهی به مناسک و مراسم ماه رمضان در تونس
مردم تونس نیز چون دیگر کشورها، برای ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خاصی دارند، چراغانی منازل و معابر و صله رحم گسترده از جمله برنامه های ویژه این کشور به مناسبت ماه رمضان است .
ماه رمضان جایگاه ویژه ای میان مردم تونس دارد و همه مردم تونس اعم از فقیر و غنی درجشنهای این ماه شرکت می کنند. دراین ماه همه ساکنان تونس تمام منازل خود را با چراغها و لامپها تزئین و روشن می کنند، درهر شهری، درخیابانها، کوچه ها و بازارها چراغها را می افروزند و این حرکت غیرعادی در ماههای دیگر سال انجام نمی شود، حتی بازارها و محلات تجاری برای برآورده کردن احتیاجات و نیازهای روزه داران تا ساعات پایان شب باز هستند.
خانواده های تونسی ماه رمضان را ماه دلجویی می دانند و به علت تفاوت شیوه زندگی خانواده ها دراین عصر با زمانهای گذشته و چون فرصتی نادر است، با خانواده درجه یک و افراد خانواده خود دور یک سفره می نشینند و افطار می کنند.
تونس مانند بیشترمناطق عربی درماه رمضان به منظور "بیداری آشکار فکر وعقیده " و به جهت استقبال وسیع و فراوان مسلمانان برای ادا فریضه الهی وارد مساجد شده و علاوه بر برگزاری کلاسهای قرآن، به سخنرانی، وعظ و ارشاد می پردازند.
مردم تونس درماه رمضان با شیر و خرما درمساجد افطار می کنند، سپس نماز مغرب می خوانند و دوباره به سفره های افطاری که زنان ظرفهایی به همراه غذاهای دیگری درآن قرار می دهند، بازمی گردند .
غذاهای معروف ماه رمضان که برسرسفره ها آورده می شود، فروان است . از جمله "بریک " که تخم مرغ آب پز، گوشت جوجه یا گوشت چرخ کرده، پیاز و سیب زمینی درروغن سرخ شده است. غذای دیگر" فریک" است که سوپ جو با گوشت جوجه ویا ماهی است . غذای دیگری که درسفره افطاری آنها یافت می شود، طاجین است که عبارت است از کیکی که از پنیر رومی و تخم مرغ و سبزیجات و گوشت در فر طبخ می شود. غذای اصلی آنها هنگام افطار و در ماه رمضان سبزیجات و گوشتهای مختلف است که با روغن زیتون سرخ می شود.
نگاهی به مناسک و مراسم ماه رمضان در عمان
مردم عمان چون دیگر کشورها، برای ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خاصی دارند. آنچه در ذیل می آید نگاهی اجمالی به این آداب و مراسم است.
مردم عمان در ماه مبارک رمضان برای خرید لوازم و احتیاجات رمضانی به بازارهای عمان می روند و به خرید فانوس و چراغهای مختلف که رسم اکثر کشورهای عربی و اسلامی است، می پردازند. سپس انواع خرماها و مواد مورد نیاز سفره های افطار را فراهم می آورند.
در این ماه دولت ساعت کار کارکنان را تغییر می دهد . ساعت کار آنها صبحها دیرتر شروع شده وعصرها زودتر به پایان می رسد .
همه مردم عمان چه کوچک وچه بزرگ اززمانی که هلال ماه را می بینند تا زمان عید فطر به مساجد رفته و نمازمی خوانند . بعد از نماز برنامه های دینی وفرهنگی متفاوتی دارند که وزارت اوقاف وامور دینی آنها را تنظیم کرده است .
دراین مراسم، زنان وکودکان درکلاسهای درس برای تلاوت قرآن حاضر می شوند و غذاهای مختلفی برای کلاسهای بعد ازظهر تهیه می کنند.
علیرغم پیشرفت علم وفناوری برخی ازمناطق داخلی عمان از آداب و رسوم گذشته استفاده می کنند. یکی از این آداب، آواز دادن هنگام سحراست که هرشب افرادی دورخانه های مردم به بیدار کردن آنها برای غذای سحر ونماز صبح مشغولند و فریاد می زنند:" سحر ... سحر... روزه داران برخیزید . " اما درپایتخت، این آوازخوانان به علت وجود شبکه های فضایی گسترده که تا زمان سحرمشغول فعالیت هستند، حضورندارند.
عمانی ها برای ادای نماز مغرب به مساجد می روند و با خرما و شیر یا خرما و قهوه افطار می کنند، سپس به منازل خود رفته ودرکنار خانواده خود افطار می کنند.
غذای افطارعمانی ها متفاوت است وآن شامل "ثرید" که تکه ای نان با گوشت یا مرغ است و یا"مکبوس "که نوعی برنج با ماهی ویا گوشت است به حساب می آید.
درنیمه این ماه جشن "قرانقشوه " می گیرند. دراین جشن همه کودکان به خیابانها آمده و ازخانه ای به خانه دیگر می روند و شیرینی وخوراکیهای معروف را طلب می کنند. این جشن درمناطق دیگر عمان اسمی متفاوت دارد. مثلا"تلمیس " که اشاره به التماس و درخواست بچه ها برای دریافت شیرینی است .
عمانی ها جزو اولین کشورهایی به شمار می روند که اسلام را در دوره رسول خدا پذیرفتند. زمانی که پیغمبر همراه عمروعاص نزد دو شیخ عمان جیفر و عبد الجلندی رفتند تا آنها را به اسلام دعوت کنند ، یکی از ساکنان عمان به نام مازن بن غضوبه به اسلام ایمان آورد و مسلمان شد و همین مقدمه اسلام آوردن عمانی ها گشت
صفحه ویژه ماه رمضان
از صفحه دین و زندگی الکوثر فارسی دیدن کنید