به گزارش پایگاه شبکه الکوثر،  اندیشکده استراتفور نوشت: هدف پروژه نئوم که برگرفته از واژه لاتین به معنای جدید بوده و «M» آن هم سرواژه کلمه عربی «مستقبل» به معنای آینده است، ایجاد یک کلانشهر به مساحت 26500 کلیومتر مربع در شمال‌غرب عربستان سعودی و در محدوده منطقه مستقل اقتصادی در مجاورت مصر و اردن است.

نئوم یک طرح بلندپروازانه است که می تواند عربستان سعودی را به عنوان پیشگام در توسعه شهرهای آینده با استفاده از فن آوری های جدیدی مطرح سازد که در ساخت دیگر شهرها به کار نرفته است. اگرچه مشکلات اجرای آن نیز زیاد است: چنانکه هیچ تضمینی وجود ندارد که عربستان در ساخت این شهر به موفقیت دست یابد یا حتی، همانطور که سابقه فعالیت سعودی ها در ساخت شهرها نشان می دهد، تکمیل شود.

پروژه نئوم با استفاده از سرمایه گذاری های برآمده از عربستان سعودی، صندوق سرمایه گذاری عمومی این کشور و سرمایه گذاری خصوصی، به عنوان نقطه ورود به گذرگاه برنامه ملک سلمان به شمار می رود که از جزایر تیران و صنافیر در دریای سرخ تا مصر را نیز دربرمی گیرد. پروژه نئوم به عنوان یک منطقه اقتصادی متمایز که سه کشور را بهم متصل می کند، دارای قوانین، مقررات و مالیات خاص خود خواهد بود.

همچنین، این پروژه به سرمایه گذاری در 9 بخش متمرکز خواهد شد که عبارتند از: انرژی و آب، حمل و نقل، تکنولوژیهای بنیادین، غذا، صنایع پیشرفته، رسانه و تولیدات رسانه ای، سرگرمی، علوم تکنولوژی مانند هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک و رفاه عمومی. اما استفاده از تکنولوژی های برهم‌زننده[1] (disruptive technologies) چیزی است که پروژه نئوم را از دیگر کلانشهرها متمایز می سازد. چنانکه قرار است تمام خدمات و فرایندها کاملا خودکار و ماشینی باشند و وظایف دشوار و تکراری برعهده ربات هایی خواهد بود که تعداد آنها ظاهرا در زمان تکمیل نئوم از جمعیت این شهر بیشتر خواهند بود. حتی برق این شهر نیز از منابع تجدید پذیر و در درجه اول از خورشید و باد تامین خواهد شد. انتخاب کلاول کلاینفلد، مدیر عامل سابق شرکت های تولیدی نظیر الکوا (Alcoa)، ارکونیک (Arconic) و زیمنس آ گ (Siemens AG) برای اجرای پروژه نئوم می تواند شاهد گویای مسیری باشد که عربستان سعودی قصد دارد این شهر را بدان سوق دهد.

عربستان سعودی می خواهد که از موفقیت قطب های جهانی (global hubs) سنگاپور و دبی تقلید و مدل مشابهی در نزدیکی کانال سوئز ایجاد کند. این شهر نه تنها یک نقطه تلاقی در تجارت جهانی است، بلکه در مرکز مسیرهای هوایی اروپا، آسیا و آفریقا واقع شده است. اینجا چهارراهی است که فاصله 70 درصد جمعیت جهان با آن با مسافرت هوایی تنها 8 ساعت است. با توجه به حجم زیاد ترافیک و فن آوری های نوظهور، این شهر و پروژه از پتانسیل چشمگیری برای جذب سرمایه گذاری خارجی برخوردار است.

با این حال، به نتیجه رساندن این پروژه منطبق با خواسته دولت، چالش دشواری است. به هر حال، نئوم اولین کلانشهری نیست که عربستان سعودی در طول دهه گذشته به ساختن آن اقدام کرده است. در سال 2005، دولت عربستان ساخت و ساز «شهر اقتصادی ملک عبدالله» را در نزدیکی جده و در ساحل دریای سرخ با هزینه اولیه 100 میلیارد دلار آغاز کرد. اگرچه امروز این شهر در حال ساخت است اما  اتمام آن به میلیاردها دلار دیگر نیاز دارد؛ بطوری که، از زمان آغاز توسعه آن، تغییرات متعددی در طرح اولیه آن انجام شده است. علاوه بر این، صندوق سرمایه گذاری عمومی، سرانجام پروژه اعلام شده قبلی خود، پروژه القدیه را نیز شروع کرده است که در نهایت به یک شهر تفریحی در نزدیکی ریاض تبدیل خواهد شد. جذب نیروی انسانی و سرمایه برای توسعه نئوم، القدیه و انبوهی از طرح های دیگری که چشم انداز 2030 عربستان را تشکیل می دهند، دشوار خواهد بود.

عربستان سعودی باید در چند دهه بعد، مدل اقتصادی خود را از اتکا به درآمدهای نفت به مدلی پایدار تغییر دهد و این درسی است که دولت عربستان از نوسانات اخیر قیمت نفت آموخته است. حال که عربستان سعودی دارای سرمایه است باید از این قدرت خود بهره برداری کند و همه سرمایه های خود را بکار گیرد. در این کشور بیابانی که تنها دارایی آن نفت و باد و نور خوشید به مقدار فراوان است، سرمایه گذاری از طریق ایجاد قطب های تولیدی پیشرفته نظیر پروژه نئوم، می تواند یک راه حل باشد. تعداد کمی از شهرهای موجود قادر به بهره برداری کامل از فن آوری های جدیدی هستند که بتوانند انقلابی در توسعه شهری ایجاد کنند، زیرا الگوی قدیمی شهرها و طرح بندی کلی بسیاری از آنها مانع از اجرای این پروژه های شهری نوین می شود.

 همچنین، عربستان سعودی تلاش می کند تا با کاهش احتمال آشوب ها و خشونت های داخلی، وجهه خود را بهبود بخشد و این کشور را به عنوان مقصد امن سرمایه گذاری نشان دهد. از زمان تاسیس عربستان سعودی در سال 1932، این کشور وجهه محافظه کارانه ای ارائه کرده است که حاصل همکاری روحانیون ذی نفوذ وهابی با خانواده سلطنتی آل سعود بوده است.

دولت ریاض دست به طرحی بلندپروازانه برای آینده زده است. آینده نشان خواهد داد که آیا پروژه نئوم قابلیت اجرایی دارد یا پروژه ای غیر عملی است.

[1] فن آوری هایی که بازار تازه و ارزش های جدید ایجاد می کنند و از این رو، در بازارهای و ارزشهای موجود اختلال ایجاد می کنند

منبع: شورای راهبردی روابط خارجی 

فیلم پروژه نئوم از شبکه دویچه وله

برای عضویت در کانال تلگرامی الکوثرفارسی اینجا کلیک کنید