تهران - الکوثر: رادیو عمومی بین الملل (PRI) آمریکا با انتشار مطلبی با عنوان «کردها دلایل زیادی برای استقلال دارند»* به قلم ایوب نوری** بر خروجی وب سایت خود نوشت: در روز ۲۵ سپتامبر کُردهای عراق در یک همه پرسی شرکت می کنند تا نظر خود را در مورد ماندن به عنوان بخشی از عراق یا ایجاد یک دولت مستقل کرد به صندوق های رای بریزند. رهبران کرد، به ویژه مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق، قویا از این اقدام پشتیبانی می کنند و معتقدند این رای گیری الزام آور بوده و هدف آن استقلال است.

برای بیش از ۵ میلیون نفر جمعیت کرد که در استان های شمالی عراق زندگی می کنند، همه پرسی پیش رو حکم رویایی را دارد که به حقیقت پیوسته است. آنها امیدوار به استقرار یک دولت کرد هستند که پایانی باشد بر سال ها رنج، بلاتکلیفی و شهروند درجه دوم بودن. مهمتر از آن کردها معتقدند داشتن یک دولت مستقل به معنای آن خواهد بود که ایشان از چرخه بی پایان خشونت و جنگ فرقه گرایانه که سال های متمادیست عراق را در برگرفته، خارج خواهند شد.

اما رای به استقلال کردستان نیز نگرانی های بسیار دیگری را به ویژه برای دولت عراق در پی دارد. بغداد مخالف برگزاری همه پرسی یا هرگونه مذاکره دیگر برای استقلال کردهاست زیرا معتقد است این اتفاق منجر به تجزیه عراق می گردد.

رهبران عراقی اقدام به هیچگونه تهدید نظامی علیه پروژه کردها ننموده اند. در ماه جولای، در یک نشست خبری از حیدر العبادی، نخست وزیر عراق سوال شد که دولت او در پاسخ به همه پرسی کردستان چه واکنشی نشان می دهد. وی گفت: «من چه کاری انجام خواهم داد؟ مثلا تانک ها را به سمت آنها می فرستم؟ من چنین کاری نخواهم کرد.»

از سوی دیگر ارتش عراق در نبردی خونین با داعش گرفتار است و احزاب شیعه در رقابت سیاسی به سر می برند. رهبران شیعه می گویند این همه پرسی برخلاف قانون اساسی است.

در مقابل، کردها ادعا می کنند که بغداد هر کجا که توانسته قانون اساسی خود را نقض کرده؛ مانند کاهش سهم منطقه کردستان از بودجه فدرال، بلوکه کردن اسلحه های خارجی برای تجهیز کردها، به حاشیه راندن کردها در دولت و موسسات نظامی و متوقف نمودن منطقه کردنشین از فروش نفت خود به بازار جهانی. اینک این موارد دلایل اصلی جنبش استقلال کردستان هستند.

در همه پرسی قانون اساسی عراق در سال ۲۰۰۵، کردها با قدرت شرکت کردند زیرا در آن قانون تصریح شده بود که در عراق پس از صدام حسین، با ایشان مانند سایر شهروندان عراقی رفتار می شود. اما اینک مردمان کرد معتقدند آن قانون بی ارزش شده است.

کشورهای دیگر همچون ترکیه و ایران نگرانی خود درباره همه پرسی کردستان را ابراز داشته اند. مقامات ترکیه باور دارند که رای به استقلال کردستان عراق، منجر به ناپایداری بیشتری در منطقه خاورمیانه می گردد. اما کردها برای این ابراز نگرانی نیز پاسخی دارند.

بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق در روز دوشنبه به بی.بی.سی گفته است: «ما چه زمانی در این منطقه ثبات و امنیت داشته ایم که بخواهیم نگران از دست رفتن آن باشیم؟ چه زمانی عراق اتحاد مثال زدنی داشته که ما بخواهیم نگران شکست آن انسجام باشیم؟»

کردها باور دارند که همواره نیروی مفیدی در منطقه بوده و خواهند بود. نیروهای پیشمرگه کرد طی سه سال گذشته با داعش مبارزه کرده و ۱٫۸ میلیون پناهنده عراقی و سوری از همه مذاهب و قومیت ها را سرپناه داده اند. منطقه کردستان با جای دادن کردها، عرب ها، ترکمن ها، مسیحیان و ایزدی ها درون مرزهای خود، آمیزه ای از فرهنگ ها، مذاهب و سیاست هاست. به علاوه، به عنوان یک منطقه خودمختار هیچگاه تهدیدی برای همسایگان خود همچون ایران و ترکیه ایجاد نکرده، بلکه منطقه کردستان یک همکار تجاری و یک بازار پرسود اصلی برای تجار ایرانی و ترک بوده است.

اما در مورد ایالات متحده، واشنگتن دست کم به صورت علنی از کردها خواسته که همه پرسی را به تعویق بیندازند. دولت ترامپ و تعدادی از سناتورها و نمایندگان کنگره از مبارزه موثر کردها علیه داعش قدردانی کرده اند اما بیم آن را دارند که این همه پرسی منجر به تقویت موضع شیعیان در بغداد در انتخابات عمومی سال آینده گردد.

صرفنظر از خطوط رسمی و دیپلماتیک، به نظر می رسد که واشنگتن و همپیمانان آن شامل عربستان سعودی و ترکیه دریافته اند که عراق دیگر کشوری متفاوت با گذشته خود است. اینک گروه های نظامی عراق قدرتمندتر از ارتش هستند و در واقع دولت را آنها می گردانند. و گروهک داعش که هزاران نفر را کشته و میلیون ها نفر را آواره کرده این کشور را تکه تکه نموده است. در این شرایط، کردها ۲۵ سال است که امور خود را در دست گرفته اند. و به عنوان یک منطقه پایدار و امن، اکنون یک قطب اصلی دیپلماسی بین الملل هستند و در واقع نیروهای ائتلاف کردستان، بیشتر از عراق شبیه یک دولت هستند.

**ایوب نوری یک روزنامه نگار کانادایی اصالتا کرد و سردبیر بخش انگلیسی پایگاه خبری رووداو است.  

منبع : shafaqna