تهران- الکوثر: مردم عادی، به ویژه کردهای سلیمانیه از سوء مدیریت اقتصادی دولت خشمگین هستند و ظاهرا بسیاری از آن ها آماده اند که نارضایتی خود را در این همه پرسی بروز دهند.

در دو ماه گذشته «المانیتور» با ده ها نفر، عمدتا در سلیمانیه صحبت کرده است تا دیدگاه آن ها در مورد رفراندوم آتی ارزیابی کند. این مصاحبه کنندگان شامل افسران پلیس، آموزگاران، نیروهای پیشمرگه، مغازه داران، رانندگان تاکسی و کارمندان دولتی است که اکثریت قاطع آنها همه پرسی را رد می کنند. آنها این همه پرسی را توطئه رهبریت کنونی می دانند تا توجه مردم را از عدم موفقیت آن در اداره موثر دولت و مدیریت اقتصاد در 25 سال گذشته، یعنی از زمان تاسیس دولت اقلیم کردستان در سال 1992را منحرف کنند.

سلیمانیه که در میان چندین رشته کوه گوناگون قرار دارد بزرگترین استان در منطقۀ کردنشین عراق است که شامل دو استان دیگر دهوک و اربیل می باشد. سلیمانیه نزدیک به 2 میلیون از کل جمعیت بومی 2/5  میلیون نفری اقلیم را در خود جای داده است. خشم و سرخوردگی در میان انها ملموس است.

شاهو محی الدین، پدر دو فرزند می گوید: «چرا باید در این همه پرسی رای مثبت بدهم؟پس از 17 سال خدمت به عنوان افسر پلیس راهنمایی و رانندگی، چه چیزی دارم؟ برق نیست. آب نیست. خانه یا سرمایه ای ندارم. من هیچ چیزی ندارم. تنها چیزی که داشتم حقوق من [980 دلار در ماه] بود که در دو سال گذشته آن را بیش از 30% درصد کاهش داده اند. چگونه می توانم با این حقوق دو کودکم را سیر کنم ؟»

بانک اقلیم کردستان که تحت تاثیر قیمت های پایین نفت قرار دارد، در سال گذشته به قطع حقوق کارمندان بخش دولتی (نیروی کار بیش از 4/1میلیون نفری) متوسل شد و برای مقابله با بحران اقتصادی حقوق این بخش را به میزان 65% درصد کاهش داد. این اقدام تاثیری جدی بر وضعیت اقتصادی گذاشت که از جمله نتایج آن، کاهش قدرت خرید مردم بود. تجار بازار که قبلا دچار بحران اقتصادی شده اند اکنون نگران تاثیر احتمالی این همه پرسی هستند.

دشتاوان، یکی از فروشندگان مغازه ای که لوازم آشپزخانه می فروشد، می گوید: «مردم فقط کالاهای اساسی مانند آرد و برنج را خریداری می کنند، چون آنها نگران روز پس از رفراندوم هستند. ماه جولای گذشته، بدترین ماه از نظر معاملات در بازار برای من بود،حتی بدتر از زمانی که داعش حمله کرد.» دشتاوان می گوید که با عده اندکی، اکثر افرادی که او در بازار می شناسد از وضعیت اقتصادی عصبانی هستند و احتمالا در رای گیری رای منفی بدهند.

نجات که از 15 سالگی در قهوه خانه ی پدرش در بازار اصلی سلیمانیه مشغول به  کار بوده است، می گوید: «ما از سال 1953 این کار را داشته ایم، اما هرگز وضعیت اینقدر بد نبوده است.» نجات می گوید که رونق کسب و کار وی در سه سال گذشته کاهش یافته است، یعنی از زمانی بغداد و اربیل با اختلاف های جدی روبه رو شده اند.

نجات در حالی که برای تنها مشتری خود در چایخانه ی کوچکش چای می ریزد، می گوید: «من روزانه حدود 400 چای می فروختم اما اکنون حدود 120 درصد تا می فروشم. با این وجود، من در همه پرسی رای مثبت خواهم داد زیرا این فرصت یک بار در زندگی روی می دهد و نباید آن را از دست بدهیم».

بسیاری از کارمندان دولت پس انداز خود را از اوایل سال 2014، یعنی از زمانی که بغداد از پرداخت سهم کردستان از بودجه ملی خودداری کرد، خرج کرده اند. فقدان یک شبکه امنیتی اجتماعی موجب شده است که بسیاری از شهروندان نگران تاثیر منفی این همه پرسی باشند. آموزگاران، گروهی از شاغلانی هستند که به شدت با بحران مالی رو به رو می باشند و حقوق آنها تقریبا 70% درصد کاهش یافته است.

نثار، یک معلم دبستان اهل حلبچه که 18سال سابقه تدریس دارد، می گوید: «من به پای صندوق های رأی خواهم رفت و قاطعانه یک رای «خیر» را به ثبت خواهم رساند. دولت حقوق 900 دلاری من را 65% کاهش داده است. هنگامی که المانیتور از وی پرسید که در صورتی که دولت حقوق او را پس دهد رای مثبت خواهد داد یا نه، وی پاسخ داد: « نه، چون من هیچ اطمینانی به رهبری کنونی ندارم».

جالب است که مردم سلیمانیه همیشه تحت حکومت بریتانیا و سایر رژیم ها در عراق شورش گر بوده اند. از جمله زمانی که در جبهه مقدم جنبش های استقلال بودند، اما 25 سال حکومت کردی آنها را اکنون به مخالفان همه پرسی استقلال تبدیل کرده است. در جریان انتخابات مجلس در ماه سپتامبر سال 1930، کردهای سلیمانیه از دولت انگلیس که مسئولیت جوامع مختلف را در عراق به عهده داشت، خواستند که به آن ها اجازه بدهد تا تحت حمایت انگلیس یک کشور مستقل را شکل دهند، تا تحت حکومت یک پادشاه عرب در عراق نباشند. 

هنگامی که کردهای سلیمانیه متوجه بیهودگی تلاش هایشان شدند، خشم آن ها نسبت به بریتانیا و آنچه که کردها خیانت بریتانیا نسبت به خود می پنداشتند افزایش یافت. مردم سلیمانه در مخالفت با حکومت عربی بغداد به خیابان ها ریختند، در حالی که اکثر مردم  در دیگر جاهای کردستان ساکت ماندند. در پایان روز انتخابات، 14 تن به دست نیروهای بریتانیایی و عراقی کشته و تعداد زیادی زخمی  شدند.

در نیمه دوم قرن بیستم، مردم سلیمانیه چندین بار دیگر نیز شورش کردند. مردم عادی از نامگذاری فرزندان خود به نام یک فرمانده معروف پیشمرگه یا نبردی که پیشمرگه علیه ارتش عراق پیروز شد، بسیار خوشحال بودند. آنها با هر آنچه که می توانستند از پیشمرگه حمایت کردند اما بسیاری اکنون دنبال یافتن پاسخ آنند که کجای کار را اشتباه کردند. این روزها نمی توان نام یکی از فرماندهان پیشین پیشمرگه را که اکنون یک سیاستمدار است برد و هیچ نفرینی از سوی کردها نسبت به وی نشنید. مردم امروز از حاکمان کرد متنفر هستند و تحمل آنان را ندارند.

عبدالباسط اسماعیل که چهار سال به عنوان فرمانده پیشمرگه علیه ارتش عراق در دهه 1980 مبارزه کرده است می گوید: «مشکل اصلی اعتماد بین مردم و نخبگان سیاسی است. ما برای آزاد کردن کردها از چنگ دولت عراق جنگیدیم اما هرگز فکر نمی کردیم نتیجه ی کارمان این نابسامانی باشد».

اسماعیل که نام مستعار وی در کوهستان «عقاب قرمز» است، این روزها در اربیل راننده تاکسی است و به سختی امرار معاش می کند. وی فرماندهی یک واحد 26 نفره از پیشمرگه ها را در کوهستان ها به عهده داشته است که 24 تن از آنها زندگی خود را در جنگ با ارتش عراق برای استقلال کردها از دست داده اند.

اسماعیل می گوید: « منظور من را اشتباه برداشت نکنید. من کاملا طرفدار استقلال هستم، اما نه زیر پرچم این سارقان.» وی در پاسخ به اینکه آیا در روز 25 سپتامبر رای خواهد داد، گفت: «ترجیح می دهم انگشت اشاره خود را قطع کنم تا در این همه پرسی رأی دهم».

منبع: المانیتور