امروزه گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنایع دنیا بشمار می رود و روز به روز به سمت پیشرفت در حرکت است. بسیاری از کشورهای برخوردار از این صنعت، موفق شده اند تا با بهره برداری از آن، تغییرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی فراوانی را متناسب با اهداف و منافع ملی خود، ایجاد کنند؛ به ویژه این که، در مواردی درآمدها و دریافت های ارزیِ حاصل از صنعت گردشگری، بسیار بیشتر از درآمد های حاصل از محصولات نفتی، خودرو و تجهیزات ارتباطی بوده است.

ازجمله اصلی ترین شاخه های صنعت گردشگری، «گردشگری دینی» است که در اثر آن، نه تنها همین نوع بهره ها حاصل می شود، بلکه نتایج و دستاوردهای دیگری هم دارد که باید در صحنه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، آن را جستجو کرد.

امروزه اهمیت «گردشگری دینی» سبب شده است تا بسیاری ازدولت ها و دست اندرکاران صنعت گردشگری در فکر آن باشند تا با الگو برداری از صنعت گردشگری بین المللی، طرحی برای گسترش گردشگری دینی در بین کشورهای اسلامی ترسیم کنند.

گردشگری دینی و تبادل فرهنگی

گردشگری دینی یکی از شاخه های صنعت جهانگردی در حوزه گردشگری فرهنگی است. این صنعت به لحاظ موقعیت مذهبی و زیارتی که در جوامع وجود دارد، توانایی آن را دارد تا موجب توسعه فرهنگی پایدار آن جوامع شود.

در عصر حاضر با توجه به اینکه دنیای ماشینی و فراصنعتی، تمام ساختارهای کلان و خردِ حوزه زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است؛ افراد برای رفع آثار ناشی از فشارهای روانی عصر صنعتی، نیازمند فراغت و استراحت هستند.

براین مبنا گردشگری وسیاحت از جمله (گردشگری زیارتی و دینی) می تواند یک تجربه درون گرایانه، برای بازیابی روانی و لذت بردن از فضای معنوی باشد و برای جهانگردانی که گردشگری زیارتی را مورد تمایل و انتخاب قرارداده اند، بسیار با اهمیت تلقی شود.

بر این اساس، در دین اسلام، سیاحت و سیر آفاق در برابر سیر انفس مورد اهتمام ویژه ای قرار دارد که  به این مسأله تأکید زیادی شده، زیرا این موضوع نقش مؤثری در ارتقاء رشد کمال بشری دارد.

کارکردها و تاتیرات مثبت گردشگری دینی و فرهنگی

با این حال شاید از همه مهم تر، کارکردها و تاتیرات مثبت گردشگری دینی و فرهنگی در فراهم کردن فضای تقریبی است. گردشگری فرهنگی از طریق مذهب و زیارت اماکن مقدس منجربه این شده که افراد با مذاهب و فرهنگ های متفاوت و حتی شیوه های زندگی متفاوت، با یکدیگر آشنا شنوند و پیوند های بیشتری باهم  برقرار کنند و این ازجمله ظرفیت های قابل ملاحظه تقریبی گردشگری دینی است که کمتر مورد توجه جدّی قرار گرفته است.       

 جالب است بدانیم که از دیدگاه سازمان جهانی جهانگردی (WOT) هم ، مذهب و زیارت اماکن مقدس در هر  جامعه، به عنوان یکی از اصلی ترین انگیزهای سفر در عصر حاضر برای گردشگران محسوب می شود و این به معنای آن است که آحاد مسلمین و بخش خصوصی، بدون نیاز به حمایت دولت ها، بسیاری از هزینه های چنین امر پرثمری را تأمین می کنند.

 البته همانطور که اشاره شد این نوع گردشگری، در مناطقی از کشورهای اسلامی که دارای پتانسیل زیارتی و دینی هستند،  نقش مهمی در توسعه پایدار جامعه نیز خواهد داشت.

 این در حالی است که گردشگری دینی می تواند یک تجربه برای بازیابی روانی و لذت بردن از فضای معنوی را برای جهانگردان در عصر حاضر فراهم کند و از این طریق، فضاهای خصومت آمیزی که به علت سیاست های تفرقه افکنانه  خارجی ایجادشده است، از میان ببرد.

 به ویژه آن که چنین سیاحتی در ارتقای معنوی بشریت بسیار تاثیرگذار خواهد بود و از طریق گردشگری دینی، جوامع مختلف با شیوه های زندگی یکدیگر، فارغ از هرگونه تنش های سیاسی، اجتماعی آشنا خواهند شد.

علاوه برآن، این نوع گردشگری، نقش بسیار بارزی در گردشگری حلال، همگرایی فرهنگی و صلح پایدار در منطقه و جهان دارد.

این نوع گردشگری خواهد توانست ، منابع و منافع کشف نشده "اقتصادی، بازرگانی، فرهنگی و اجتماعی" زیادی را برای کشور های اسلامی ایجاد کند و با کاهش فقر و بالابردن سطح زندگی، مسلمانان را برای گام نهادن در مراحل عالی تری از زندگی اجتماعی که وحدت و همدلی یکی از نشانه های آن خواهد بود، مهیا نماید.

زیرا که توسعه گردشگری دینی، موجب تحول اقتصادی و بازرگانی،کسب درآمد سرشار، اشتغال زایی و در نتیجه زدودن تصویر نامناسب و غیر واقعی تبلیغات منفی سایر جوامع نسبت به جامعه میزبان و در واقع شناخت فرهنگ معنوی متقابل خواهد شد.

منبع: تقریب نیوز