مجالس عاشورایی محدود و شکستی بر سنت دیرینه

تنش‌ها پس از کشتارهای ساحل، درگیری‌های میان نیروهای امنیتی و دروزی‌ها، و حملات مکرر رژیم صهیونیستی افزایش یافت و با انفجار تروریستی هدفمند در کلیسای مار الیاس در دمشق که منجر به شهادت ۲۵ مسیحی شد و توسط گروه تروریستی داعش مسئولیت آن بر عهده گرفته شد، به اوج رسید.

همزمان با تهدیدات در شبکه‌های اجتماعی و تحریکاتی علیه مقامات دینی بود که دولت را مجبور به اعمال محدودیت‌های شدید در برگزاری مراسم محرم و عاشورا کرد؛ به گونه‌ای که مجالس به مکان‌های مشخصی محدود شد و برگزاری آن در منازل یا محلات ممنوع گردید. دلیل این محدودیت‌ها، عدم ثبات امنیت و افزایش خطر حملات انتقامی اعلام شد، هرچند بیش از شش ماه از به قدرت رسیدن دولت انتقالی به ریاست ابومحمد الجولانی می‌گذرد.

بیشتر بدانید:

جلوه‌های متنوع عزاداری محرم در صحن قدس حرم رضوی با حضور اقوام استان یزد

نوای عاشورایی استان بوشهر در حرم مطهر امام رضا (ع)/ رنگارنگی آیین‌های محرم ۱۴۴۷

در نتیجه، تدابیر امنیتی و افزایش نگرانی‌ها باعث کاهش چشمگیر حضور در مجالس شد. حتی در سال‌های جنگ نیز مجالس متوقف نشده بود، با وجود بمباران‌ها، انفجارها و حملات خمپاره‌ای. محلات پرجنب‌وجوش بود و مجالس در منازل با مشارکت مردم برگزار می‌شد، همراه با توزیع غذا و برنامه‌های فرهنگی برای کودکان. اما امسال، میزان حضور در مجالس به حدود ۱۵ درصد محدود شد و بسیاری به دلیل نگرانی‌های امنیتی ترجیح دادند مراسم را از طریق تلویزیون دنبال کنند و برخی نیز برای کاهش احساس گناه ناشی از عدم حضور، به فتوا مراجعه کردند.

تحریک بدون حمله و تهدیدی بدون چهره مشخص

با وجود اینکه تا زمان تهیه این گزارش هیچ حمله مستقیمی به شرکت‌کنندگان در مجالس یا مکان‌های برگزاری ثبت نشده است، این امر نتوانسته است مردم را آرام کند، زیرا همه امور تحت نظارت شدید و هماهنگی کامل با نیروهای امنیتی انجام شده است. در مقابل، تحریکات در شبکه‌های اجتماعی متوقف نشده و حتی با لحنی تهدیدآمیز و تحریکی شدت یافته که نوید افزایش شکاف و نفرت را می‌دهد.

به طور کلی، شیعیان دمشق مانند سایر اقلیت‌ها در شرایطی از نگرانی فزاینده به سر می‌برند، در سایه خطابه‌های طایفه‌ای نوظهور و تهدیدی نامرئی که همه را تهدید می‌کند. این خطر نامعلوم ـ معلوم، سازمان‌یافته و بی‌نظم است که از آشوب تغذیه می‌کند و پشت شعارهای برابری و نفی طایفه‌گرایی پنهان شده است، و از این رو یکی از کشنده‌ترین انواع تهدیدات به شمار می‌رود، زیرا چهره و نشانی ندارد.

محله امین؛ مرکز شیعیان دمشق

محله تاریخی امین، مرکز اصلی مسلمانان شیعه در دمشق محسوب می‌شود. این محله در جنوب شرق دمشق قدیم واقع شده و از محلات منشعب از شاغور است. این منطقه از دیرباز با خاطره‌های دینی و فرهنگی دمشق پیوند خورده و به ویژه در زمینه حضور شیعیان در شهر جایگاه ویژه‌ای دارد و امروز یکی از مهم‌ترین مراکز دینی شیعیان در پایتخت سوریه به شمار می‌رود.

تأسیس این محله به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد، زمانی که خانواده‌های شیعه لبنانی، عمدتاً از جبل عامل در جنوب لبنان، به دلیل ناآرامی‌های سیاسی و آزارهای مذهبی در مناطق خود، به دمشق مهاجرت کردند. در رأس این گروه، سید محسن الأمین العاملی قرار داشت که پس از سال‌ها تحصیل و سفر، در دمشق مستقر شد و بعدها این محله به احترام وی نام‌گذاری شد.

در خصوص شایعات مطرح شده درباره تعطیلی مقام حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، مشخص شد که این مکان مقدس تعطیل نشده است، بلکه ساعات بازدید آن به مناسبت برگزاری مجالس عاشورا تمدید شده و روزانه به مدت ۱۲ ساعت باز است.