در گزارش «راهبرد معاصر» آمده است؛ پس از فراخوان عبدالله اوجالان، رهبر دربند حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) برای خلع سلاح نیروهایش، توجهات به واکنش‌های فرماندهان مستقر در کوهستان‌های قندیل واقع در شمال شرقی عراق معطوف شد. فرماندهان ارشد، آزادی اوجالان و فرصت برگزاری کنفرانسی برای انحلال حزب را پیش‌شرط هرگونه توافق اعلام کردند.

از سال ۱۹۸۳ میلادی ارتش ترکیه حملات متعددی به خاک عراق انجام داده است که غیرنظامیان زیادی جان باختند و خسارت های زیست‌محیطی قابل‌توجهی به‌دنبال داشته است. این عملیات‌ها به کشته‌شدن ۳۴۴ غیرنظامی، مجروح‌شدن ۳۵۸ نفر و آواره‌شدن ساکنان ۱۷۰ روستای مرزی منجر شده و معیشت صدها روستای دیگر را در معرض خطر قرار داده است.

بیشتر بدانید:

دیپلماسی یا تقابل؛ ایران و آمریکا در آستانه مذاکرات جدید؟!

به بهانه روز جهانی وجدان؛ طنین مقاومت انسانی علیه قساوت رژیم صهیونی

تحرکات نظامی ترکیه در شمال عراق و حضور نیروهای این کشور بدون توافق با دولت بغداد، نماد پیچیدگی‌های سیاسی و امنیتی منطقه است. از یک سو، ترکیه با توجیه مقابله با پ.ک.ک حضور خود را تثبیت کرده و از سوی دیگر، دولت عراق تلاش می‌کند با مذاکرات و توافقات احتمالی، تمامیت ارضی خود را حفظ کند. اما آینده این وضعیت به تصمیمات ترکیه در ارائه امتیازات سیاسی و آمادگی دولت عراق و احزاب کُرد برای مدیریت بحران بستگی دارد. سرنوشت پ.ک.ک، چه در قالب ادغام یا انحلال، نقشی کلیدی در تعیین معادلات جدید منطقه‌ای خواهد داشت. این شرایط، بار دیگر تنش میان بازیگران مختلف را بر سر نفوذ و امنیت در شمال عراق برجسته می‌کند.

در پرتو مباحث پیشین، می‌توان به استنتاجات متعددی دست یافت که ابعاد کلی وضعیت را تبیین می‌کند:

• نخست، با وجود استقبال اولیه برخی نیروهای سیاسی کُرد و ترک از پایان دادن به منازعه مسلحانه میان ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، موفقیت ابتکار اوجالان منوط به میزان آمادگی دولت ترکیه برای ارائه امتیازات واقعی است.
• دوم، حل‌وفصل موضوع حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، چالش‌ها و فرصت‌هایی منطقه‌ای را مطرح می‌کند. در عراق، پایان یافتن حضور این حزب امکان دارد به تضعیف توجیهاتی منجر شود که حضور نظامی ترکیه در شمال عراق بر آن‌ها استوار است، در حالی که می‌تواند توازن‌های سیاسی در داخل اقلیم کُردستان عراق را نیز بازآرایی کند.
• سوم، در چشم‌انداز وسیع‌تر منطقه‌ای، گرچه منازعه اصلی میان آنکارا و حزب کارگران کُردستان (پ.ک.ک) جریان دارد، اما رژیم صهیونیستی و ایران تحولات را از نزدیک زیر نظر دارند. رژیم صهیونیستی از افزایش نفوذ ترکیه پس از رهایی این کشور از درگیری کُردی نگران است، به‌ویژه با توجه به نیاز کنونی این رژیم به بقای نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) در سوریه. در مقابل، ایران امکان دارد از حل‌وفصل موضوع پ.ک.ک خرسند نباشد، زیرا از حضور آن به عنوان اهرم فشاری علیه ترکیه سود می‌برد.