در ابتدا لازم است بر معرفی روز جهانی وجدان (International Day of Conscience) که در بحث ما اهمیت ویژهای دارد، تمرکز کنیم.

روز جهانی وجدان

این روز جهانی هر سال در ۵ آوریل (مصادف با ۱۶ فروردین) گرامی داشته می شود و هدف آن ترویج صلح، مدارا، احترام به حقوق بشر، گسترش فرهنگ وجدان آگاه و تقویت ارزشهای اخلاقی و انسانی در جوامع بشری، مبارزه با ظلم و نقض حقوق انسانها، مقابله با افراطی گری و خشونت، و تقویت همبستگی جهانی است. این روز در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شد تا با ارتقای آگاهی اخلاقی و وجدان به عنوان ابزاری برای تحقق صلح و عدالت اجتماعی، گامی مؤثر برداشته شود.

بیشتر بدانید:

شکست پروپاگاندای رسانه‌های غربی در حمله به تأسیسات هسته ای ایران

بلندپروازی ایران در هوش مصنوعی؛ از فناوری‌های بومی تا نفوذ منطقه‌ای

روز جهانی وجدان تنها یک مناسبت نمادین نیست، بلکه یادآوری مفهومی است که بر اهمیت وجدان در ساختن جهانی عادلانه تر و صلحآمیزتر تاکید دارد. این روز به ما گوشزد می کند که انسانیت با پیشرفت های تکنولوژیک و فنی سنجیده نمی شود، بلکه با توانایی قراردادن ارزشهای اخلاقی و انسانی فراتر از منافع مادی محدود ارزیابی می شود. همانطور که آلبر کامو، فیلسوف فرانسوی، نوشته است:

«وجدان مشعلی است که راههای تاریکی را روشن می کند». بدون وجدان زنده، تمدن به ماشینی کور تبدیل می شود.

ضرورت تقویت فرهنگ صلح و بازتاب آن

تقویت فرهنگ صلح و احترام به حقوق دیگران، و نهادینه کردن وجدان انسانی در فرهنگ، ادبیات و هنر، دو رکن اساسی برای ساختن جوامعی منسجم، مداراجو، اخلاق محور و انسانمدار است. از همین رو سازمان ملل متحد روزی را به نام «روز جهانی وجدان» تعیین کرده است. این روز به جهان یادآوری می کند که صلح نه با قدرت نظامی یا سلطه سیاسی، بلکه با نهادینه کردن ارزشهایی مانند عدالت، مهربانی و احترام به حقوق بشر محقق می شود و همه جوامع را فرامی خواند تا «فرهنگ جنگ» را به «فرهنگ گفتگو» از طریق برنامه های آموزشی، اجتماعی و فکری تبدیل کنند.

در اینجا به طور خلاصه به راه های تقویت فرهنگ صلح و احترام به حقوق دیگران اشاره می کنیم:

• ۱. نقش تربیت و آموزش در گسترش فرهنگ صلح

آموزش محور اصلی تقویت فرهنگ صلح و احترام به حقوق دیگران است. این امر از طریق گنجاندن ارزشهای تساهل و صلح در برنامه های درسی، پرورش مهارت های تفکر انتقادی عقلانی، و ایجاد گروههای داوطلبانه برای ترویج حقوق بشر در قالب برنامه های گوناگون محقق می شود.

• ۲. نقش دین و اندیشه فلسفی در تقویت صلح

ادیان آسمانی و فلسفه های اخلاقی مبتنی بر «فضیلت» حاوی اصولی هستند که به صلح و همزیستی مسالمت آمیز فرامی خوانند. این امر از طریق ترویج گفتمان دینی معتدل، به ویژه در مبارزه با افراطی گری و تبیین مبانی اخلاقی و دینی برای گسترش فرهنگ صلح و احترام به دیگران امکانپذیر است.

• ۳. نقش قوانین بین المللی

تصویب قوانین بین المللی که سخنان نفرت پراکن و خشونت علیه دیگران را جرم می شمارد، و اجرای قوانین مرتبط با حقوق بشر و تقویت عدالت اجتماعی، در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است.

• ۴. نقش رسانه ها و جامعه مدنی

رسانه های سازنده با انتشار محتوای مثبت در پلتفرم های مختلف، نقشی کلیدی در ترویج ارزشهای صلح ایفا می کنند. سازمانهای جامعه مدنی نیز با برگزاری کمپین های آگاهی رسانی و راه اندازی نوآوری های گوناگون برای حل صلح آمیز مناقشات اجتماعی، سهم بزرگی در گسترش فرهنگ صلح دارند.
 

روز جهانی وجدان و جنایات رژیم اشغالگر صهیونیستی

وجدان انسانی در مواجهه با جنایات رژیم صهیونیستی مسئله ای است که روشنفکران همراه با سیاستمداران و به ویژه دولتهایی که ادعای دفاع از حقوق بشر را دارند، باید به آن بپردازند. اما وجدان انسانی در برابر این جنایات کجاست؟ چگونه می توان از یک سو روز جهانی وجدان را گرامی داشت و از سوی دیگر شاهد جنایات وحشیانه صهیونیست ها بود؟

علیرغم تلاش جهانی برای تثبیت ارزش های عدالت و اخلاق انسانی در روز جهانی وجدان، شاهد دوگانگی معیارها در برخورد با جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین هستیم. این امر در موارد زیر به عنوان نمونه آشکار است:

• سکوت نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل و سازمانهای حقوق بشری که اغلب به صدور بیانیه های محکومیت بدون اقدام عملی برای توقف نقض حقوق بسنده می کنند.
•  حمایت بی قید و شرط غرب از اسرائیل به ویژه از سوی ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی که با ادامه حمایت های سیاسی و نظامی از رژیم صهیونیستی، آن را فراتر از قوانین بین المللی قرار داده اند.
• خاموش کردن صدای رسانه ها، دانشجویان و گروههای مدافع حقوق اساسی بشر که تا حدی تأثیر افکار عمومی جهانی در حمایت از مسئله فلسطین را تضعیف کرده است.