در گزارش «اسپشیال اوراسیا» آمده است؛ ژوئیه ۲۰۲۴ ایران سازمان ملی هوش مصنوعی را به عنوان نهاد مستقل زیر نظر رئیس جمهور تأسیس کرد. این ابتکار نشان دهنده بلندپروازی ایران برای تبدیل شدن به یکی از ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی در جهان در دهه آینده است.

اکوسیستم رو به رشد هوش مصنوعی کشور به وسیله پایه دانشگاهی قوی پشتیبانی می‌شود و دانشگاه‌های پیشرو مانند دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران در تحقیقات و آموزش هوش مصنوعی مشارکت دارند؛ به طوری که تا سال ۲۰۲۳، ایران از نظر تعداد و کیفیت نشریات علمی مرتبط با هوش مصنوعی در رتبه دوم منطقه قرار گرفت که نشان دهنده تمرکز روزافزون بر توسعه این بخش در سطح ملی است. 

بیشتر بدانید:

دلایل ناکامی ترامپ در تهدیدات علیه ایران؛ بن‌بست یا بلوف سیاسی؟

نسل‌کشی آموزشی در غزه؛ کودکان فلسطینی قربانی جنایات صهیونیستی

اقدامات توسعه‌ای ایران در حوزه فناوری و هوش مصنوعی طی سال‌های اخیر نشان‌دهنده عزم جدی کشور برای تبدیل شدن به قطب منطقه‌ای نوآوری است. برگزاری کنفرانس «ایران کریدور ۲۰۲۵» در دبی، فرصتی برای نمایش پیشرفت‌های ایران در زمینه مخابرات و زیرساخت‌های دیجیتال فراهم کرد. این اقدامات، علاوه بر جذب سرمایه‌گذاری منطقه‌ای، به توسعه اکوسیستم فین‌تک و تقویت جایگاه کشور در صنایع استراتژیک کمک می‌کند. همچنین تأکید بر خوداتکایی در این حوزه‌ها، حاکی از رویکرد مستقل ایران در مواجهه با تحریم‌های بین‌المللی است.

بلندپروازی ایران در حوزه هوش مصنوعی

ایران با تخصیص بودجه ۱۱۵ میلیون دلاری برای تحقیق و توسعه هوش مصنوعی و برنامه‌ریزی برای ایجاد پارک اختصاصی هوش مصنوعی، رویکردی بلندپروازانه در این حوزه اتخاذ کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها همراه با رتبه دوم ایران در توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی منطقه، نمایانگر نقش فزاینده کشور در این عرصه است. علاوه بر این، استفاده از فناوری هوش مصنوعی در صنایع متنوع و رونمایی از سکوی ملی هوش مصنوعی، گامی مهم در تحقق سیاست‌های راهبردی کشور به شمار می‌رود.

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، ایران همچنان با چالش‌هایی مانند تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های زیرساختی مواجه است. این تحریم‌ها دسترسی ایران به فناوری‌های پیشرفته جهانی را محدود کرده و توسعه زیرساخت‌های لازم مانند مراکز داده و خدمات رایانش ابری را دشوار ساخته است. همچنین، نبود هماهنگی میان ارائه‌دهندگان خدمات هوش مصنوعی و زیرساخت‌های ناکارآمد اینترنتی، کارایی اکوسیستم هوش مصنوعی کشور را تحت تأثیر قرار داده است.

نقش سرمایه انسانی در توسعه هوش مصنوعی ایران

ایران با بهره‌گیری از نیروی انسانی تحصیلکرده و هزینه‌های نیروی کار رقابتی، در حال تبدیل شدن به بازیگری مهم در همکاری‌های منطقه‌ای هوش مصنوعی است. تهران با پیشنهاد همکاری‌های راهبردی با کشورهای خلیج فارس و ایجاد مراکز شتاب هوش مصنوعی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک، به دنبال کاهش اثرات انزوای بین‌المللی و تقویت جایگاه خود در منطقه است. این رویکرد نشان‌دهنده توجه ایران به ادغام تخصص داخلی با ظرفیت‌های زیرساختی کشورهای منطقه‌ای است.

در مجموع، سیاست‌های ایران در حوزه هوش مصنوعی نشان‌دهنده راهبردی گسترده‌تر برای مقابله با سلطه فناوری غرب و تقویت اتحادهای منطقه‌ای است. سرمایه‌گذاری‌های راهبردی، همراه با تلاش‌های نوآورانه، بر عزم کشور برای پیشبرد اهداف فناوری و کاهش شکاف در برابر قدرت‌های بزرگ تأکید دارد. اگرچه موانع متعددی پیش رو است، ایران با تداوم تلاش‌های خود، می‌تواند نقش مهمی در چشم‌انداز هوش مصنوعی منطقه‌ای و فراتر از آن ایفا کند.

بهره سخن:
اقدامات ایران در حوزه هوش مصنوعی بیانگر دیدگاه راهبردی کشور برای پیشبرد فناوری و توسعه اقتصادی است. با غلبه بر محدودیت‌های موجود و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، ایران می‌تواند خود را به عنوان پیشرو در این حوزه معرفی کند و نقش کلیدی در آینده دیجیتالی منطقه ایفا کند. این مسیر، نشان‌دهنده تلاش کشور برای تطبیق با چالش‌های جهانی و تحقق اهداف فناورانه است.