به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، این روزها اوج راهپیمایی اربعین است. در آغاز این حرکت، دو تا سه میلیون نفر در آن حضور داشتند؛ ولی امروزه تعداد زائران شرکت‌کننده در این راهپیمایی به بیش از ده ها میلیون نفر می‌رسد، تا جایی که آن را از بزرگ‌ترین راه‌پیمایی‌ها یا گردهمایی‌های مذهبی جهان دانسته‌اند.
پدیده پذیرایی از میهمانان و زائران اباعبدالله الحسین ع در عراق، پدیده‌ای کم نظیر و بی‌نظیر است و در هیچ مناسبت دینی همچون حج یا ایام شهادت و ولادت دیگر اهل بیت ع، شاهد چنین مهمان‌نوازی نیستیم. مردم عراق در بازه اربعین، پذیرایی مفصلی از زائران امام حسین ع دارند، و برای آنها ملیت زائران، جنسیتشان و حتی عقایدشان فرقی نمی‌کند؛ زیرا همگی ذیل یک پرچم و عنوان «زائر الحسین» جای می‌گیرند و در نظر آنها برای خدمت به زائران امام حسین شرافتی است که بالاتر از آن نیست. 
چگونه چنین فرهنگی از پیر تا جوان، کوچک تا بزرگ، درنسل‌های گوناگون وجود دارد؟ و ریشه این فرهنگ کجاست و سرچشمه‌هایش را در کجا باید جستجو کرد؟ کنکاش یک پدیده فرهنگی و دستیابی به تمام علل شکلگیری آن کاری دشوار و چه بسا غیر ممکن باشد اما با نگاه به جامعه ای که فرهنگ در آن شکل‌گرفته‌است و تاریخی که بر آن گذشته است، می‌توان به برخی از علل شکل‌دهنده یک رسم و فرهنگ دست یافت. اکنون نیز می‌خواهیم زمینه‌های تاریخی و اجتماعی این فرهنگ را بررسی کنیم.
نگاه عراقی‌ها به پیاده روی اربعین
پیاده‌روی اربعین برای عراقی‌ها یک سنت عبادی است.نفس پیاده‌روی، برای شیعیان عراق پدیدهای زنده و پویا است و ماهیتی حرکتی و جمعی دارد و مسیر حرکت، واسطی برای رسیدن به امام نیست. پیاده روی اربعین برای عراقی‌ها یک حرکت نمادین نیست و برای آنکه فرد زائر باشد، لزومی ندارد به حرم اهل بیت (ع) وارد شده باشد، بلکه حرکت در مسیر پیاده روی کافی است تا شامل نام زائر شود. در نگاه مردم عراق، زائر امام حسین(ع) در اربعین، از آنجا که به امام تعلق دارد ، خاک پایش متبرک است و از این جهت زائران اجر و قربی بسیار دارند. 
عراقی‌ها در پذیرایی از عشاق حسین(ع) از دل و جان مایه می‌گذارند و زبان قاصر از وصف این از خود گذشتگی برای امام است. یعنی در حقیقت برای آنها دیگر خودی نیست و مقام فنا در عرفان به نوعی تحقق یافته‌است. موکبدار حس می‌کند تمام زندگی و حیات او از آن امام است و او اکنون باید در اختیار زائران قرار دهد و اگر از این امر غفلت کند و زائری از ناحیه‌ی او رنجشی ببیند یا از سیل خدمات بی‌وقفه و عاشقانه او جا بماند، باید به امام و خدا پاسخگو باشد و این برایش بدترین عقاب است. گویا این حدیث قدسی برای این مردم باوری یقینی شده‌است که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: ای فرزند آدم ! مالی که در دست تو است ، مال من است و تو هم بنده من هستی و مهمانی که برای تو می رسد، فرستاده من است. اگر مال مرا از فرستاده ام منع کنی، به بهشت من امید نداشته باش و نخواه تو را به بهشت ببرم. (چهل حدیث قدسی ، ح 35)
خدمة الحسین شرف لنا
تشیع همچون هر گرایش دینی دیگر، بسته به فرهنگی که در آن شکل می‌گیرد؛ و تاریخی که پشت سر می‌گذارد، ماهیت‌های متفاوتی بدست می‌آورد. از اصلی‌ترین بستر‌هایی که می‌توان در آن تفاوتِ درعین تشابه شیعیان را مشاهده کرد، پیاده‌روی اربعین است. تفاوت‌های سبک‌های دینداری از تفاوت‌های تاریخی و فرهنگی ریشه گرفته‌اند. به نظر می‌رسد که مفهوم خادم در میان عراقی‌ها و در میان ایرانی‌ها تفاوت مهمی دارد. این را می‌توان در نحوه خدمت‌رسانی آن‌ها مشاهده کرد.
اصرار عراقی‌ها به خدمت‌رسانی، تقدیس و تکریم و استقبال کاملاً گرم از آن‌ها یعنی نگاه آن‌ها معطوف به خود زائر است و خودشان را در برابر آسایش و آرامش زائر مسئول میدانند. آنها موظف نیستند برای نظم بخشیدن به زیارت، رنجش و سختی به زائران تحمیل کنند و مدیریت کننده اصلی این جریان را خود اباعبدالله می‌دانند بنابر این چنین است که شیعیان عراقی از زائران خواهش می‌کنند تا به موکب‌شان بیایند و یا غذای نذری آن‌ها را بخورند. از سوی دیگر مردم عراق این تجربه را بارها آزموده‌اند که هرآنچه در راه امام خرج کنند، نه عین آن، بلکه بیشترش به زندگی شان بازمی‌گردد.
و شرافت خادمی برای اباعبدالله الحسین(ع) به حدی است که رئیس یک عشیره یا قبیله که صاحب جایگاه خاصی است و در حالت عادی حتی نشستن در مقابلش باید با احترامی ویژه باشد. در این ایام چفیه از سر برمی‌دارد، شال خود را به کمر می‌بندد و پای زائر را می‌بوسد و ماساژ می‌دهد.
مهمان‌نوازی در میان عرب
مهمانداری و مهمان‌نوازی یکی از صفات برجسته هر خانواده، شهر و یا کشور است. مهمان‌نوازی از صفات برجسته‌ای است که از زمان جاهلیت در میان عرب‌ها بوده است و اسلام نیز آن را تایید کرد. این مهمانداری زبانزد خاص و عام بود. به حدی که بعضی از طوایف عرب شب‌ها آتش در صحرا روشن می کردند تا اگر غریبه‌ای وارد منطقه آنها شود، آتش را ببیند و به مهمانیشان برود. مهمانداری به نوعی خصوصیت ذاتی عرب‌ها و جزئی از آداب و رسوم آنهاست. 
از رسم عجیب عرب‌ها در مواجهه با مهمان غریبه این است که تا سه روز مهمان عرب‌های بادیه‌نشین می‌تواند بماند، پذیرایی شود بدون آنکه خودش را معرفی کند و بگوید برای چه به خانه شان آمده است. به دنبال همین فرهنگ مهمان‌نوازی، عشایر حاشیه رود فرات و عرب‌های عراق در ایام مراسم پیاده‌روی اربعین چادرهای بزرگی در مسیر پیاده‌روی بر پا می‌کنند که به آنها «موکب» یا مُضیف می‌گویند و زائران را برای پذیرایی و استراحت در آنها جای می‌دهند. اجتماعات مذهبی عراق، موکب‌های بسیاری برپا می‌کنند و رایگان به زائران خدمات گوناگونی می‌دهند که مدیریت شان  مردمی و مستقل از دولت است.
ماجرای خرید زمین کربلا 
از وقایعی که در ماجرای کربلا ذکر شده این است که امام حسین (ع) وقتی به کربلا رسید، قسمتی از زمین کربلا را که قبر مطهرش در آن واقع شده‌است از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خرید و با آنها شرط کرد که زائران را به‌سوی قبرش هدایت نموده و از ایشان به مدت سه روز پذیرایی نمایند و سپس آنجا را به آن‌ها بخشیدند. (مجمع البحرین، ج ۵، ص ۴۶۱) امام حسین(ع) این سرزمین را از آنان خرید و بر آنان وقف نکرد، بلکه در اختیار اهالی آن منطقه قرار داد تا نسبت به زوار آن حضرت احترام کنند و میزبان شایسته‌ای برای آنان باشند. این ماجرا، می‌تواند به اوج از خودگذشتگی مردم عراق نسبت به اموالشان عمق بخشیده باشد.
ظلم حاکمان جور از خلفا تا صدام
به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است و شیعیان در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند. گفته شده سنت پیاده‌روی در دوره شیخ انصاری (۱۲۱۴–۱۲۸۱ق) رایج بود و بسیاری از علما با پای پیاده به کربلا می‌رفتند؛ اما این سنت در زمان میرزا حسین نوری فراموش شده بود و او آن را احیا کرد. او مسیر نجف تا کربلا را با شاگردان و همراهان خود در طول سه روز طی می‌کرد. 
در اواخر قرن ۱۴ قمری حزب بعث عراق، با برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین مخالفت کرد. اولین‌بار در سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۳۵۵ش) حزب بعث عراق، برگزاری مراسم‌های مذهبی و برقراری موکب و پیاده‌روی به کربلا را ممنوع کرد؛ اما مردم نجف در ۱۵ صفر آن سال آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شده و به سمت کربلا حرکت کردند که این حرکت با برخورد حکومت صدام حسین مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند. به همین دلیل پس از آن مردم نجف و شهرهای اطراف نظیر حله، بغداد و سایر مناطق به صورت مخفیانه و شبانه به کربلا می‌آمدند و اجازه نمی‌دادند این آئین از بین برود. با سقوط حزب بعث عراق در سال ۲۰۰۳م/۱۳۸۲ش، مراسم راهپیمایی اربعین بار دیگر در عراق احیا شد و پس از آن، هر ساله جمعیت بیشتری نسبت به سال قبل در آن شرکت می‌کند.
پشتوانه‌ این ممانعت‌ها تلاش حاکمان جور برای جلوگیری از بیداری مردم بوده است. زیرا کسی که با امام حسین(ع) و اصحاب او آشنا شود، می‌تواند با اللگو قرار دادن او و همراهانش، همچون آنها با وجود از دست دادن جان خودش، عزیزانش و اسارت خانواده‌اش پای حق بماند و در برابر ظالم و بی‌داد بایستد. شاید به همین جهت است که هر ساله رونق و شکوه پدیده راهپیمایی اربعین بیشتر می‌شود و این گردهمایی، عاشقان بیشتری را چه در قالب زائر و چه در قالب خادم دور حرم اباعبدالله الحسین (ع) جمع می‌کند. 

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید

ویژه‌های الکوثر را اینجا دنبال کنید