تهران- الکوثر: سوره دخان، قرآن را نازل‌شده در شب قدر معرفی می‌کند و به کافران که در قرآن شک می‌کنند، هشدار به عذاب می‌دهد. در این سوره همچنین داستان حضرت موسی و قوم بنی‌اسرائیل و قوم فرعون آمده است. درباره ثواب قرائت سوره دخان، از جمله از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره دخان را در شب جمعه بخواند، گناهانش آمرزیده خواهد شد. در کتاب مفاتیح الجنان یکی از اعمال شب ۲۳ رمضان قرائت سوره دخان بیان شده است.

علت نامگذاری

این سوره را از آن رو دُخان (به معنای دود) نامیده‌اند که آیه دهم آن از عذابی به نام دخان برای کافران سخن گفته است.

مکان و ترتیب نزول

سوره دخان جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، شصت و چهارمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، چهل و چهارمین سوره است و در جزء ۲۵ قرآن جای دارد.

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره دخان ۵۹ آیه، ۳۴۶ کلمه و ۱۴۷۵ حرف دارد. این سوره با حروف مُقَطَّعه «حم» (حا میم) آغاز می‌شود؛ بر همین اساس آن را جزو سوره‌های حوامیم دانسته‌اند. سوره دخان به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مَثانی و کمتر از یک حِزب است.

محتوا

به نوشته المیزان، هدف اصلی سوره دخان تهدید کسانی است که در حقانیت قرآن تردید دارند. سوره دخان به نزول قرآن در شب قدر از سوی خداوند برای هدایت انسان‌ها اشاره دارد؛ اما کافران از روی هوا و هوس، در آن شک می‌کنند. سپس به آنان هشدار داده شده است که گرفتار عذاب‌های دنیوی و اُخروی خواهند شد.طبق تفسیر نمونه، سوره دخان همانند دیگر سوره‌های مکی بیشتر از عقاید سخن گفته است. توحید، معاد و قرآن سه محور اصلی آن است؛ افزون بر این در آن از عذاب‌های کافران، داستان حضرت موسی(ع) و بنی اسرائیل و قوم فرعون و فلسفه خلقت سخن به میان آمده است

داستان‌ها و روایت‌های تاریخی

داستان موسی و بنی‌اسرائیل: رسالت موسی، امر خداوند برای خروج مؤمنان از مصر، عبور از دریا، غرق شدن فرعونیان و نجات بنی‌اسرائیل، برتری آنان بر جهانیان، آیه‌های ۱۵-۳۲

فضیلت و خواص

طبق حدیثی از پیامبر، هر کس سوره دخان را در شب جمعه بخواند، گناهانش آمرزیده خواهد شد.همچنین از امام صادق نقل شده است هر کس سوره دخان را در نمازهای واجب و مستحب بخواند، خداوند در روز قیامت او را همراه با مؤمنان محشور خواهد کرد و او را در سایه عرش خود قرار داد و در محاسبه اعمال بر او آسان خواهد گرفت و نامه عملش را به دست راستش خواهد داد. در کتاب مفاتیح الجنان یکی از اعمال شب ۲۳ رمضان (از شب‌های قدر)، قرائت سوره دخان بیان شده است.

متن و ترجمه سوره دُخان

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ

حم ﴿١﴾ وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ ﴿٢﴾ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَ‌كَةٍ ۚ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِ‌ينَ ﴿٣﴾ فِيهَا يُفْرَ‌قُ كُلُّ أَمْرٍ‌ حَكِيمٍ ﴿٤﴾ أَمْرً‌ا مِّنْ عِندِنَا ۚ إِنَّا كُنَّا مُرْ‌سِلِينَ ﴿٥﴾ رَ‌حْمَةً مِّن رَّ‌بِّكَ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿٦﴾ رَ‌بِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ ﴿٧﴾ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ رَ‌بُّكُمْ وَرَ‌بُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ ﴿٨﴾ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ ﴿٩﴾ فَارْ‌تَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُّبِينٍ ﴿١٠﴾ يَغْشَى النَّاسَ ۖ هَـٰذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿١١﴾ رَّ‌بَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ ﴿١٢﴾ أَنَّىٰ لَهُمُ الذِّكْرَ‌ىٰ وَقَدْ جَاءَهُمْ رَ‌سُولٌ مُّبِينٌ ﴿١٣﴾ ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَقَالُوا مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ ﴿١٤﴾ إِنَّا كَاشِفُو الْعَذَابِ قَلِيلًا ۚ إِنَّكُمْ عَائِدُونَ ﴿١٥﴾ يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَ‌ىٰ إِنَّا مُنتَقِمُونَ ﴿١٦﴾ وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْ‌عَوْنَ وَجَاءَهُمْ رَ‌سُولٌ كَرِ‌يمٌ ﴿١٧﴾ أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبَادَ اللَّـهِ ۖ إِنِّي لَكُمْ رَ‌سُولٌ أَمِينٌ ﴿١٨﴾ وَأَن لَّا تَعْلُوا عَلَى اللَّـهِ ۖ إِنِّي آتِيكُم بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ ﴿١٩﴾ وَإِنِّي عُذْتُ بِرَ‌بِّي وَرَ‌بِّكُمْ أَن تَرْ‌جُمُونِ ﴿٢٠﴾ وَإِن لَّمْ تُؤْمِنُوا لِي فَاعْتَزِلُونِ ﴿٢١﴾ فَدَعَا رَ‌بَّهُ أَنَّ هَـٰؤُلَاءِ قَوْمٌ مُّجْرِ‌مُونَ ﴿٢٢﴾ فَأَسْرِ‌ بِعِبَادِي لَيْلًا إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ ﴿٢٣﴾ وَاتْرُ‌كِ الْبَحْرَ‌ رَ‌هْوًا ۖ إِنَّهُمْ جُندٌ مُّغْرَ‌قُونَ ﴿٢٤﴾ كَمْ تَرَ‌كُوا مِن جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿٢٥﴾ وَزُرُ‌وعٍ وَمَقَامٍ كَرِ‌يمٍ ﴿٢٦﴾ وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ ﴿٢٧﴾ كَذَٰلِكَ ۖ وَأَوْرَ‌ثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِ‌ينَ ﴿٢٨﴾ فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْ‌ضُ وَمَا كَانُوا مُنظَرِ‌ينَ ﴿٢٩﴾ وَلَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ ﴿٣٠﴾ مِن فِرْ‌عَوْنَ ۚ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِّنَ الْمُسْرِ‌فِينَ ﴿٣١﴾ وَلَقَدِ اخْتَرْ‌نَاهُمْ عَلَىٰ عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿٣٢﴾ وَآتَيْنَاهُم مِّنَ الْآيَاتِ مَا فِيهِ بَلَاءٌ مُّبِينٌ ﴿٣٣﴾ إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَيَقُولُونَ ﴿٣٤﴾ إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُنشَرِ‌ينَ ﴿٣٥﴾ فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿٣٦﴾ أَهُمْ خَيْرٌ‌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ أَهْلَكْنَاهُمْ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِ‌مِينَ ﴿٣٧﴾ وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ ﴿٣٨﴾ مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَـٰكِنَّ أَكْثَرَ‌هُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿٣٩﴾ إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿٤٠﴾ يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَن مَّوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنصَرُ‌ونَ ﴿٤١﴾ إِلَّا مَن رَّ‌حِمَ اللَّـهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّ‌حِيمُ ﴿٤٢﴾ إِنَّ شَجَرَ‌تَ الزَّقُّومِ ﴿٤٣﴾ طَعَامُ الْأَثِيمِ ﴿٤٤﴾ كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ ﴿٤٥﴾ كَغَلْيِ الْحَمِيمِ ﴿٤٦﴾ خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَىٰ سَوَاءِ الْجَحِيمِ ﴿٤٧﴾ ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَ‌أْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ ﴿٤٨﴾ ذُقْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْكَرِ‌يمُ ﴿٤٩﴾ إِنَّ هَـٰذَا مَا كُنتُم بِهِ تَمْتَرُ‌ونَ ﴿٥٠﴾ إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ ﴿٥١﴾ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿٥٢﴾ يَلْبَسُونَ مِن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَ‌قٍ مُّتَقَابِلِينَ ﴿٥٣﴾ كَذَٰلِكَ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ‌ عِينٍ ﴿٥٤﴾ يَدْعُونَ فِيهَا بِكُلِّ فَاكِهَةٍ آمِنِينَ ﴿٥٥﴾ لَا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَىٰ ۖ وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ ﴿٥٦﴾ فَضْلًا مِّن رَّ‌بِّكَ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿٥٧﴾ فَإِنَّمَا يَسَّرْ‌نَاهُ بِلِسَانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُ‌ونَ ﴿٥٨﴾ فَارْ‌تَقِبْ إِنَّهُم مُّرْ‌تَقِبُونَ ﴿٥٩﴾

به نام خداوند رحمتگر مهربان
حاء، ميم. (۱) سوگند به كتاب روشنگر، (۲) [كه‌] ما آن را در شبى فرخنده نازل كرديم، [زيرا] كه ما هشداردهنده بوديم. (۳) در آن [شب‌] هر [گونه‌] كارى [به نحوى‌] استوار فيصله مى‌يابد. (۴) [اين‌] كارى است [كه‌] از جانب ما [صورت مى‌گيرد]. ما فرستنده [پيامبران‌] بوديم. (۵) [و اين‌] رحمتى از پروردگار توست، كه او شنواى داناست. (۶) پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است، اگر يقين داريد. (۷) خدايى جز او نيست؛ او زندگى مى‌بخشد و مى‌ميراند؛ پروردگار شما و پروردگار پدران شماست. (۸) ولى نه، آنها به شك و شبهه خويش سرگرمند. (۹) پس در انتظار روزى باش كه آسمان دودى نمايان برمى‌آورد، (۱۰) كه مردم را فرو مى‌گيرد؛ اين است عذاب پر درد. (۱۱) [مى‌گويند:] «پروردگارا، اين عذاب را از ما دفع كن كه ما ايمان داريم.» (۱۲) آنان را كجا [جاى‌] پند[گرفتن‌] باشد، و حال آنكه به يقين براى آنان پيامبرى روشنگر آمده است. (۱۳) پس، از او روى برتافتند و گفتند: «تعليم‌يافته‌اى ديوانه است.» (۱۴) ما اين عذاب را اندكى از شما برمى‌داريم [ولى شما] در حقيقت باز از سر مى‌گيريد. (۱۵) روزى كه دست به حمله مى‌زنيم، همان حمله بزرگ؛ [آنگاه‌] ما انتقام‌كشنده‌ايم. (۱۶) و به يقين، پيش از آنان قوم فرعون را بيازموديم، و پيامبرى بزرگوار برايشان آمد، (۱۷) كه [به آنان گفت:] «بندگان خدا را به من بسپاريد، زيرا كه من شما را فرستاده‌اى امينم. (۱۸)و بر خدا برترى مجوييد كه من براى شما حجتى آشكار آورده‌ام. (۱۹) و من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه مى‌برم از اينكه مرا سنگباران كنيد. (۲۰) و اگر به من ايمان نمى‌آوريد، پس، از من كناره گيريد.» (۲۱) پس پروردگار خود را خواند كه: «اينها مردمى گناهكارند.» (۲۲) [فرمود:] «بندگانم را شبانه ببر، زيرا شما مورد تعقيب واقع خواهيد شد. (۲۳) و دريا را هنگامى كه آرام است پشت سر بگذار، كه آنان سپاهى غرق‌شدنى‌اند.» (۲۴) [وه،] چه باغها و چشمه‌سارانى [كه آنها بعد از خود] بر جاى نهادند، (۲۵) و كشتزارها و جايگاه‌هاى نيكو، (۲۶) و نعمتى كه از آن برخوردار بودند. (۲۷) [آرى،] اين چنين [بود] و آنها را به مردمى ديگر ميراث داديم. (۲۸) و آسمان و زمين بر آنان زارى نكردند و مهلت نيافتند. (۲۹) و به راستى، فرزندان اسرائيل را از عذاب خفت‌آور رهانيديم: (۳۰) از [دست‌] فرعون كه متكبّرى از افراطكاران بود. (۳۱) و قطعاً آنان را دانسته بر مردم جهان ترجيح داديم. (۳۲) و از نشانه‌ها [ى الهى‌] آنچه را كه در آن آزمايشى آشكار بود، بديشان داديم. (۳۳) هر آينه اين [كافران‌] مى‌گويند: (۳۴) «جز مرگ نخستين، ديگر [واقعه‌اى‌] نيست و ما زنده‌شدنى نيستيم. (۳۵) اگر راست مى‌گوييد، پس پدران ما را [باز] آوريد. (۳۶) آيا ايشان بهترند يا قوم «تُبّع» و كسانى كه پيش از آنها بودند؟ آنها را هلاك كرديم، زيرا كه گنهكار بودند. (۳۷) و آسمانها و زمين و آنچه را كه ميان آن دو است به بازى نيافريده‌ايم؛ (۳۸) آنها را جز به حق نيافريده‌ايم، ليكن بيشترشان نمى‌دانند. (۳۹) در حقيقت، روز «جدا سازى» موعد همه آنهاست. (۴۰) همان روزى كه هيچ دوستى از هيچ دوستى نمى‌تواند حمايتى كند، و آنان يارى نمى‌شوند، (۴۱) مگر كسى را كه خدا رحمت كرده است، زيرا كه اوست همان ارجمند مهربان. (۴۲) آرى! درخت زقوم، (۴۳) خوراك گناه پيشه است. (۴۴) چون مس گداخته در شكمها مى‌گدازد؛ (۴۵) همانند جوشش آب جوشان. (۴۶) او را بگيريد و به ميان دوزخش بكشانيد، (۴۷) آنگاه از عذاب آب جوشان بر سرش فرو ريزيد. (۴۸) بچش كه تو همان ارجمند بزرگوارى! (۴۹) اين است همان چيزى كه در باره آن ترديد مى‌كرديد. (۵۰) به راستى پرهيزگاران در جايگاهى آسوده [اند]، (۵۱) در بوستانها و كنار چشمه‌سارها. (۵۲) پرنيان نازك و ديباى ستبر مى‌پوشند [و] برابر هم نشسته‌اند. (۵۳) [آرى،] چنين [خواهد بود] و آنها را با حوريان درشت‌چشم همسر مى‌گردانيم. (۵۴) در آنجا هر ميوه‌اى را [كه بخواهند] آسوده خاطر مى‌طلبند. (۵۵) در آنجا جز مرگ نخستين، مرگ نخواهند چشيد و [خدا] آنها را از عذاب دوزخ نگاه مى‌دارد. (۵۶) [اين‌] بخششى است از جانب پروردگار تو. اين است همان كاميابى بزرگ. (۵۷) در حقيقت، [قرآن‌] را بر زبان تو آسان گردانيديم، اميد كه پند پذيرند. (۵۸) پس مراقب باش، زيرا كه آنان هم مراقبند. (۵۹)

همچنین بخوانید:
جاثیه، سوره ای که عیوب قاری را نزد خدا می پوشاند
محمد؛ سوره ای که به چگونگی دریافت نصرت الهی اشاره دارد
فتح، سوره ای که به بیعت رضوان‌ اشاره دارد
سوره ق ؛ خدا سختی‌های مرگ را بر قاری آن آسان می‌كند
احقاف؛ سوره ای که از بیهوده‌ نبودن خلقت جهان سخن می‌گوید
واقعه؛ سوره ای که به پیروان امام علی(ع) اشاره می کند
روایت تجسس، غیبت و سوءظن در سوره حجرات
تشریح معجزه شق القمر پیامبر(ص) در سوره قمر
نجم؛ سوره ای با محوریت معراج پیامبر(ص)

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی