تهران- الکوثر:  در بخش اول سوره طلاق از كلياتى درباره احكام طلاق همراه با انذار، تهديد و بشارت سخن گفته شده و در بخش دوم به عظمت خداوند، جایگاه پیامبر(ص)، پاداش صالحان و مجازات بدكاران اشاره شده است.

باقی ماندن بر سنت رسول خدا(ص) و امان از آتش دوزخ از ثمرات تلاوت این سوره بیان شده است.

علت نام‌گذاری

این سوره به این مناسبت طلاق نام دارد که از نخستین آیه تا حدود دو سوم کل سوره، درباره احکام طلاق، عده طلاق و زنان مطلقه سخن می‌گوید.سوره طلاق را سوره «نساء الصغری» نیز نامیده‌اند که در مقابل سوره چهارم قرآن که نساء كبرى است، قرار دارد.

محل و ترتیب نزول

سوره طلاق جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول، نود و نهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، شصت و پنجمین سوره است و در جزء ۲۸ قرآن جای دارد.

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره طلاق ۱۲ آیه، ۲۸۹ کلمه و ۱۲۰۳ حرف دارد و از نظر حجم از سوره‌‏های مفصلات و از سوره‌های نسبتا کوچک قرآن است. سوره طلاق از سوره‌های مخاطبات است که با خطاب «‌یا أَیهَا النَّبِی‌» آغاز می‌‏شوند.این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند؛ که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.

محتواى سوره

سوره طلاق را دربردارنده كلياتى درباره احكام طلاق به همراه اندرزها، تهديدها و بشارت‌هایی دانسته‌اند. این سوره افزون بر احکام طلاق، عده طلاق، زنان مطلقه، نفقه زنان باردارِ مطلقه و احکام رضاع، به سرنوشت جوامع و امم گذشته جهت عبرت آیندگان اشاره می‌کند. سخن از توحید، معاد، نبوت و توصیف متقین، همچنین سفارش به تقوا و توکل بر خداوند از دیگر موضوعات سوره طلاق است

شأن نزول نخستین آیه

درباره شأن نزول نخستین آیه سوره طلاق «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ...؛اى پيامبر، چون زنان را طلاق گوييد، در [زمان‌بندى‌] عدّه آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عدّه را نگه داريد» آمده است این آیه درباره عبدالله بن عمر که زنش را در حال حیض طلاق داده بود، نازل شد. با نزول این آیه پیامبر(ص) به عبدالله دستور داد به زنش رجوع کند و او را در خانه نگه دارد تا زمانی که از حیض پاک شد، اگر همچنان خواستار طلاق همسرش بود، بدون انجام عمل زناشویی او را طلاق دهد.

آیات مشهور

مفسران درباره شأن نزول و تفسیر فراز پایانی آیه دوم و فراز آغازین آیه سوم سوره طلاق که غالبا با هم خوانده می‌شود، با استناد به روایات مباحثی درباره جمع بین عبادت و تقوا از یک سو و تلاش و توکل از سوی دیگر مطرح کرده‌اند

درباره شأن نزول این دو فراز آمده است، پسر عوف بن مالک اشجعی توسط مشرکان اسیر شد. عوف نزد پیامبر(ص) برای بی‌تابی همسرش در فراق فرزندش چاره‌جویی کرد. حضرت فرمود صبر پیشه کنید و زیاد ذکر لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّه بگویید. آنان نیز دستور پیامبر را انجام دادند تا روزی پسرشان از غافلگیری دشمن استفاده کرد و همراه با گله گوسفندانشان فرار کرد. به همین مناسبت این دو فراز نازل شد.

مجمع البیان ذیل این آیه از پیامبر(ص) نقل کرده است که هرکس تقوا پیشه کند، خدااو را از شبهات دنیا و سختی‌های مرگ و قیامت حفظ می‌کند و با استناد به روایتی از امام صادق(ع) فرموده است: هرکس تقوا پیشه کند، خداوند به دارایی‌های او برکت می‌دهد.

در تفسیر نمونه توصیهٔ خدا به تقوا و امیدبخشی او را به این جهت دانسته است که در آیات پیش، سخن از طلاق و نگرانی از مسائل معیشتی، ممکن است سبب عدم رعایت عدالت از طرف زن و شوهر یا شاهدان شود؛ به همین دلیل امر به رعایت تقوا کرده است.

علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان ذیل این دو فراز گفته است: هرکس از کارهای حرام دوری کند، خداوند راه نجاتی از تنگی‌های زندگی برای او فراهم می‌کند؛ چرا که دین خدا بر اساس فطرت انسان است و انسان را به چیزی رهنمون می‌شود که سعادت دنیا و آخرتش را تضمین می‌کند؛ بنابراین انسان مؤمن نباید بترسد که اگر تقوا پیشه کند، از زندگی خوب در این دنیا، محروم می‌شود.

آيات الاحکام

هفت آیه ابتدایی سوره طلاق را که درباره احکام طلاق، عده طلاق، نفقه زنان باردار مطلقه و احکام رضاع است، جزو آیات الاحکام دانسته‌اند.

فضیلت و خواص

در فضیلت تلاوت سوره طلاق از پیامبر(ص) آمده است کسی‌که سوره طلاق را بخواند، بر سنت رسول الله خواهد مُرد.شیخ صدوق نیز از امام صادق(ع) نقل کرده است هرکس سوره‌های طلاق و تحریم را در نماز‌های واجب بخواند، خداوند او در روز قیامت از ترس و حزن و آتش دوزخ در امان می‌دارد و او را به سبب خواندن اين دو سوره به بهشت مى‌‏برد؛ زيرا اين دو سوره به پیامبر(ص) تعلق دارد.

متن و ترجمه سوره  طلاق

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ ۖ وَاتَّقُوا اللَّـهَ رَ‌بَّكُمْ ۖ لَا تُخْرِ‌جُوهُنَّ مِن بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُ‌جْنَ إِلَّا أَن يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ ۚ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّـهِ ۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّـهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ۚ لَا تَدْرِ‌ي لَعَلَّ اللَّـهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَٰلِكَ أَمْرً‌ا ﴿١﴾ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُ‌وفٍ أَوْ فَارِ‌قُوهُنَّ بِمَعْرُ‌وفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِّنكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّـهِ ۚ ذَٰلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ‌ ۚ وَمَن يَتَّقِ اللَّـهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَ‌جًا ﴿٢﴾ وَيَرْ‌زُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّـهَ بَالِغُ أَمْرِ‌هِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّـهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرً‌ا ﴿٣﴾ وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْ‌تَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ‌ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ ۚ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ وَمَن يَتَّقِ اللَّـهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِ‌هِ يُسْرً‌ا ﴿٤﴾ ذَٰلِكَ أَمْرُ‌ اللَّـهِ أَنزَلَهُ إِلَيْكُمْ ۚ وَمَن يَتَّقِ اللَّـهَ يُكَفِّرْ‌ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرً‌ا ﴿٥﴾أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنتُم مِّن وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّ‌وهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ ۚ وَإِن كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ فَإِنْ أَرْ‌ضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَ‌هُنَّ ۖ وَأْتَمِرُ‌وا بَيْنَكُم بِمَعْرُ‌وفٍ ۖ وَإِن تَعَاسَرْ‌تُمْ فَسَتُرْ‌ضِعُ لَهُ أُخْرَ‌ىٰ ﴿٦﴾ لِيُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ ۖ وَمَن قُدِرَ‌ عَلَيْهِ رِ‌زْقُهُ فَلْيُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّـهُ ۚ لَا يُكَلِّفُ اللَّـهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا ۚ سَيَجْعَلُ اللَّـهُ بَعْدَ عُسْرٍ‌ يُسْرً‌ا ﴿٧﴾ وَكَأَيِّن مِّن قَرْ‌يَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ‌ رَ‌بِّهَا وَرُ‌سُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّكْرً‌ا ﴿٨﴾ فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِ‌هَا وَكَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِ‌هَا خُسْرً‌ا ﴿٩﴾ أَعَدَّ اللَّـهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا ۖ فَاتَّقُوا اللَّـهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا ۚ قَدْ أَنزَلَ اللَّـهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرً‌ا ﴿١٠﴾ رَّ‌سُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّـهِ مُبَيِّنَاتٍ لِّيُخْرِ‌جَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ‌ ۚ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّـهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ‌ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ قَدْ أَحْسَنَ اللَّـهُ لَهُ رِ‌زْقًا ﴿١١﴾ اللَّـهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْ‌ضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ‌ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ‌ وَأَنَّ اللَّـهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا ﴿١٢﴾
 

به نام خداوند رحمتگر مهربان

اى پيامبر، چون زنان را طلاق گوييد، در [زمان‌بندى‌] عدّه آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عدّه را نگه داريد، و از خدا، پروردگارتان بترسيد. آنان را از خانه‌هايشان بيرون مكنيد، و بيرون نروند مگر آنكه مرتكب كار زشت آشكارى شده باشند. اين است احكام الهى. و هر كس از مقررات خدا [پاى‌] فراتر نهد، قطعاً به خودش ستم كرده است. نمى‌دانى، شايد خدا پس از اين، پيشامدى پديد آورد. (۱) پس چون عدّه آنان به سر رسيد، [يا] به شايستگى نگاهشان داريد، يا به شايستگى از آنان جدا شويد، و دو تن [مرد] عادل را از ميان خود گواه گيريد، و گواهى را براى خدا به پا داريد. اين است اندرزى كه به آن كس كه به خدا و روز بازپسين ايمان دارد، داده مى‌شود، و هر كس از خدا پروا كند، [خدا] براى او راه بيرون‌شدنى قرار مى‌دهد. (۲) و از جايى كه حسابش را نمى‌كند، به او روزى مى‌رساند، و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است. خدا فرمانش را به انجام‌رساننده است. به راستى خدا براى هر چيزى اندازه‌اى مقرر كرده است. (۳) و آن زنان شما كه از خون‌ديدن [ماهانه‌] نوميدند، اگر شك داريد [كه خون مى‌بينند يا نه؟] عدّه آنان سه ماه است، و [دخترانى‌] كه [هنوز] خون نديده‌اند [نيز عدّه‌شان سه ماه است‌]، و زنان آبستن مدّتشان اين است كه وضع حمل كنند، و هر كس از خدا پروا دارد [خدا] براى او در كارش تسهيلى فراهم سازد. (۴) اين است فرمان خدا كه آن را به سوى شما فرستاده است؛ و هر كس از خدا پروا كند، بديهايش را از او بزدايد و پاداشش را بزرگ گرداند. (۵) همانجا كه [خود] سكونت داريد، به قدر استطاعت خويش آنان را جاى دهيد و به آنها آسيب [و زيان‌] مرسانيد تا عرصه را بر آنان تنگ كنيد. و اگر باردارند خرجشان را بدهيد تا وضع حمل كنند. و اگر براى شما [بچه‌] شير مى‌دهند مزدشان را به ايشان بدهيد و به شايستگى ميان خود به مشورت پردازيد، و اگر كارتان [در اين مورد] با هم به دشوارى كشيد [زن‌] ديگرى [بچّه را] شير دهد. (۶) بر توانگر است كه از دارايى خود هزينه كند، و هر كه روزى او تنگ باشد بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند. خدا هيچ كس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تكليف نمى‌كند. خدا به زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى‌كند. (۷) و چه بسيار شهرها كه از فرمان پروردگار خود و پيامبرانش سر پيچيدند و از آنها حسابى سخت كشيديم و آنان را به عذابى [بس‌] زشت عذاب كرديم. (۸) تا كيفر زشت عمل خود را چشيدند، و پايان كارشان زيان بود. (۹) خدا براى آنان عذابى سخت آماده كرده است. پس اى خردمندانى كه ايمان آورده‌ايد، از خدا بترسيد. راستى كه خدا سوى شما تذكارى فرو فرستاده است: (۱۰) پيامبرى كه آيات روشنگر خدا را بر شما تلاوت مى‌كند، تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند از تاريكي‌ها به سوى روشنايى بيرون برد، و هر كس به خدا بگرود و كار شايسته كند او را در باغ‌هايى كه از زير [درختان‌] آن جويبارها روان است، درمى‌آورد، جاودانه در آن مى‌مانند. قطعاً خدا روزى را براى او خوش كرده است. (۱۱) خدا همان كسى است كه هفت آسمان و همانند آنها هفت زمين آفريد. فرمان [خدا] در ميان آنها فرود مى‌آيد، تا بدانيد كه خدا بر هر چيزى تواناست، و به راستى دانش وى هر چيزى را در بر گرفته است. (۱۲)

همچنین بخوانید:

مهربانترین آیه قرآن کدام است؟
امیدبخش ترین آیه قرآن کدام است؟
 پرخیرترین آیه قرآن
بهترین آیه قرآن چیست؟
محکم ترین آیه در قرآن کدام آیه است؟
عاشقانه ترین آیات قران
شدیدترین آیه قرآن کدام است؟
وسيع ترين آيه قرآن
پیچیده ترین آیه قرآن
 منحصر به فردترین آیه قرآن
بررسی آیات مهدوی قرآن کریم
نگاهی به آیه امن یجیب
 سوره ای که باچهارقسم آغاز می شود
 کدام آیه قرآن کریم به پشتیبانی خدا از پیامبر (ص) اختصاص دارد؟
 آیه ولایت دلیلی روشن بر امامت علی (ع)

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی