تهران- الکوثر: اين بناي تاريخي به شماره 1559 در پنجم دي ماه 1356 در فهرست آثار ملّي و تاريخي كشور به ثبت رسيده است.

براي بسياري از مسافران و گردشگران به چابهار مشاهده اين بنا آنهم در بدو ورود به شهر چابهار به خودي خود نشان از وجود تمدن و زندگي بشري در اين منطقه و همچنين رواج تجارت و تعامل مردمان اين ديار به وسعت درياي عمان با مردم كشورهاي همسايه دور و نزديك است.

محمد مهدي فقيه بحرالعلوم نويسنده كتاب مزارات ايران و جهان اسلام در خصوص شرح حال سيد غلام رسول روايات مختلفي نقل كرده كه به آنها اشاره مي‌شود: نام اصلي ايشان سيد محمد و مردي صالح و شيعه مذهب بوده و در گذشته مورد توجه مسلمانان هندي قرار داشته و اين توجه باعث شده كه بنا در دوره‌هاي بعدي تحت تاثير معماري هندي قرار گيرد.

براساس روايات نقل شده، سيدنا محمد، مسلماني هندي تبار بوده است و در سفري به چابهار تصميم داشته كه زن چابهاري اختيار كند، براي تدارك چنين منظوري مشغول مي‌شود. اما در شب عروسي دچار كسالت شده و در بستر مرگ مي‌افتد و چون مورد توجه مردم بوده در دم مرگ به آنان وصيت مي‌كند كه پس از مرگ سوگواري نكنند و در عوض مدت ده شبانه روز بر سر قبرش شادي كنند تا روحش شاد شود.

اين مراسم هر ساله از 15 ذي القعده به مدت ده شب و روز برپا مي‌شد و شمار زيادي از اهالي چابهار و مناطق همجوار از جمله كشورهاي همسايه شركت مي‌كردند (در حال حاضر چنين مراسمي برگزار نمي‌شود) و جشن و پاي كوبي مردم چابهار و به ويژه بوميان آفريقايي (سياهپوستان) برگزار مي شد.

بر اساس رسوم برجاي مانده زنان در صبح روز اول و دوم حياط آرامگاه را جارو مي زدند و مردها با لباس پاكيزه به فراهم كردن بساط جشن مي‌پرداختند، و هنگامي كه آفتاب طلوع مي‌كرد ساز و دهل مي‌نواختند، قوالان پاكستاني، رقاصان هندي و خوانندگان سياه و مهمان نوازان بلوچ به هر طريقي در اين شادي خدمت مي‌كردند و اين مراسم به مدت ده روز در سه نوبت صبح، عصر و شامگاه اجرا مي‌شد. زنان مسن به داخل آرامگاه مي‌رفتند تا شفاي دردمندان و نيات ديگران را بخواهند.

در كتاب فرهنگ مردم بلوچ نوشته عبدالله ناصري آمده است: در مورد صاحب مزار دو عقيده وجود دارد يكي آنكه معتقدند اين مزار از آن عارف وارسته و مرد حقي است به نام سيد عبدالرسول و اين زيارتگاه مردم شيعه چابهار است و افراد غيرشيعه هم از شيعه‌هاي اين سرزمين پيروي مي‌كنند. بعضي ديگر عقيده دارند اين مزار متعلق به يك مرد 'لوطي' است. مطرب‌هاي دوره گرد را لوطي مي‌نامند. ولي گويند صاحب اين مقبره شب عروسيش فوت كرده و هر ساله معتقدين به او در سالروز مرگش در روز آخر ماه ذي القعده به مدت هفت روز با ساز و دهل و آوازخواني و رقص و پايكوبي جشن بر پا مي‌كنند. اين مراسم به دو جهت انجام مي‌شود. يكي اين كه لوطي فوت شده چون عمرش را به مطربي و شاد كردن مردم گذرانده وصيت كرده كه بعد از مرگش نيز در كنار مزارش رقص و پاي كوبي و در حقيقت مراسم شادي برپا شود و خواسته است تأثير وجود خود را در شادماني مردم بعد از مرگش نيز حفظ كند.

ديگر اينكه اين شخص كه در شب عروسيش فوت كرده بسيار مجرب و مورد توجه افراد طائفه‌اش بوده و چون عروسي نافرجامي داشته و حسرت بگور برده است. دوستدارانش هر ساله در سالروز مرگش براي او جشن عروسي مي‌گيرند و ياد عروسي او را زنده مي‌دارند. البته چون پيروان صاحب مزار شيعه مذهب هستند در ماه محرم نيز مراسم سوگواري و روضه خواني در اين مقبره برپا مي‌شود.

شرحي از فضاي معماري اين زيارتگاه

اين زيارتگاه در حاشية ضلع شرقي و در پنج كيلومتري شمال غربي خليج چابهار قرار دارد. آرامگاه در ضلع غربي حياط، بر روي صفه‏اي به ارتفاع يك متر بنا شده است.

ورودي اصلي آن در ميانه ضلع غربي اين پيشخوان قرار دارد و سطح ديوارهايش را با تعبيه طاقچه‏ها و طاق نماهايي با تزيينات گچي به شكل دايره، پشت سر هم ساخته‏اند. بر پيشاني ورودي بنا نيز نقاشي تزييني رنگارنگي با طرح‏هاي نقوش ستاره‏اي مشبك ديده مي‏شود.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با قدیمی ترین مسجد ایران
امامزاده‌ای در دل جنگل
حرم امام‌زاده اسحاق (ع) در طبیعتی زیبا بر بام گیلان
پيامبران خفته در ايران
زیارتگاه خالد نبی کجاست؟
خانه تاریخی ملاباشی یادگاری از دوران زندیه
زیباترین خانه های تاریخی اصفهان کدامند؟
معرفی زیباترین باغ های ایرانی
مسجد شیخ لطف الله ، زیباترین مسجد ایران

احتمالا نماي دور تا دور داخل آرامگاه داراي نقاشي بوده است. با توجّه به پلان اين بنا مي‏توان گفت كه اين آرامگاه در عهد سلجوقي بر پا شده و در دورة صفوي نيز طرح‏هاي نقاشي بر روي ديوارها افزوده شده است. اين نقاشي‏ها داراي اصالت ويژه‏اي است.

مقابل آرامگاه صفحه‌اي به ارتفاع يك متر و چهار پله قرار دارد كه روي آن مقبره واقع شده است.

در قسمت شرق مقبره، يك پيشخوان با سقف تيرهاي چوبي و حصيري و چند ستون چوبي است كه با پنج پله به حياط متصل مي‌شود كه قدمت چنداني ندارد.

در چهار گوشه زيارتگاه، چهار مناره كوتاه قرار دارد و نيم دايره‌هايي از گچ، به رنگ سفيد، بين اين مناره‏ها را پر مي‏كند. گنبد از داخل نيز داراي نواري از تزيينات هندسي و گياهي است كه با رنگ‏هاي زرد، قرمز، آبي، سفيد به صورت گل و گياه و ستاره ديده مي‏شود. بالاي چهار طاقي بنا، چهار نورگير قرار دارد كه قسمتي از نور داخل مقبره را تأمين مي‏كند.

ورودي آرامگاه در ضلع غربي و محراب آن در سمت جنوب است. در ضلع غربي، طاق نمايي با تزيينات مقرنس ديده مي‏شود كه در داخل آن كلمات «لا اله الا ا...» «يا محمّد» «يا علي» و... را بر روي نقش گل‏ها طرح اندازي كرده‏اند. در نماي ضلع شمالي، روبه روي محراب نيز طاق نماهايي با تزيينات مقرنس ديده مي‏شود كه محل نذر و روشن كردن شمع است. مقبره در ميانه بنا واقع و بر روي آن صندوقچه‏اي و بر فراز صندوقچه حجله چوبي با تزيينات هندسي و زينت‏هاي بلوچي گذاشته شده است.

ميراث فرهنگي استان سيستان و بلوچستان آرامگاه امامزده رسول چابهار را در سال هاي اخير مرمت كرده است.

آخرین اخبار جهان و منطقه را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
جدیدترین خبرها  را در کانال تلگرامی الکوثرفارسی بخوانید: (کلیک کنید)
اینستاگرام instagram.com/alkawthar.tv
از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید
آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان
صفحه ادعیه و زیارات  الکوثر فارسی
صفحه آشپزی غذاهای عربی الکوثر فارسی 
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید