تهران- الکوثر، نماز استخاره چگونه خوانده می‌شود؟ استخاره کردن یکی از راه‌هایی است که امامان معصوم (ع) در مواقع تردید میان امور و سرگشتگی انسان، توصیه‌ کرده‌اند. برای انجام استخاره روش‌های متعددی در متون دینی و منابع مرتبط با این موضوع ذکر شده است. یکی از روش‌ها نماز استخاره است که دو طریق معروف برای خواندن آن در منابع فقهی وجود دارد. در این نوشته قصد داریم تا ضمن معرفی این دو روش، احکام و آداب مخصوص به آن را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

استخاره و معنای آن

استخاره در لغت به معنای «طلب خیر کردن» است. کاربرد اصطلاحی این لغت اما اشاره به طلب خیر و صلاح از خداوند متعال و خواستن هدایت و کمک در امور زندگی از منبع فیض الهی دارد. پیامبر اکرم (ص) و دیگر امامان معصوم در روایات متعددی مؤمنان را به استخاره کردن در هنگام تردید میان دو عمل، توصیه کرده‌اند. استخاره البته شرایطی نیز دارد که از میان آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

شخص نتواند هیچ کدام از دو عمل مورد تردید را به دیگری ترجیح بدهد. به بیان دیگر در هنگام استخاره باید موضع شخص در برابر هر دو عمل علی السویه باشد.

پیش از استخاره با دیگران مشورت کرده و درباره موضوع تحقیقات کافی کرده باشد. در واقع استخاره تنها زمانی معتبر است که هیچ راهکار دیگری برای ترجیح یکی از امور وجود نداشته باشد.

تکرار در استخاره مجاز نیست. استخاره مجدد در خصوص یک موضوع واحد، تنها زمانی اعتبار دارد که شرایط آن دو عمل مورد تردید تغییر کرده باشد.

هر دو عمل مورد نظر باید مباح و یا مستحب باشد. در خصوص اعمال واجب و حرام استخاره جایز نیست.

نکته: اگر خواندن دعا و نماز استخاره تنها برای برکت دادن خدا به یک عمل و یا طلب کمک از خدا در طول انجام  تصمیمی که از پیش گرفته شده است باشد، بهتر است که پیش از مشورت کردن و کمک گرفتن از هر کسی در پیشگاه خداوند متعال طلب حاجت کنیم.
 

انواع استخاره

از میان انواع موثقی که برای استخاره کردن در روایات توصیه شده است، می‌توان به استخاره با تسبیح، نماز استخاره و استخاره با قرآن اشاره کرد. این سه مورد که در واقع اصلی‌ترین روش‌های انجام آن هستند، هر کدام به طرق مختلفی انجام می‌شوند. البته از گذشتگان رو‌ش‌های دیگری نیز برای استخاره توصیه شده است که صحت و اعتبار اکثر آنها قابل تردید است. از این موارد خرافی می‌توان به استخاره با کف‌بینی، قرعه و فال و همچنین استخاره «الطیره» اشاره کرد.
 

روش‌های نماز استخاره

الف) روش اول

روش اول برای نماز استخاره که پیامبر اکرم (ص) آن را توصیه کرده‌اند، به این صورت است که ابتدا باید دو رکعت نماز به نیت نماز استخاره همانند نماز صبح خوانده شود. در هر رکعت آن باید سوره حمد و یکی دیگر از سوره‌های قرآن کریم قرائت شده و سپس بلافاصله پس از دو رکعت نماز دعای زیر خوانده شود. پیامبر اکرم (ص) در این باره می‌فرمایند:
إذا هم أحدكم بالامر، فليركع ركعتين من غير الفريضة ثم ليقل:
هرگاه کسی از شما قصد انجام عملی را داشت، دو رکعت نماز غیر واجب خوانده و سپس بگوید:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَأَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ، وَأَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ، فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَلاَ أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلاَ أَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ (در این قسمت باید موضوع و مسئله استخاره بیان بشود.) خَيْرٌ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي فَاقْدُرْهُ لِي وَيَسِّرْهُ لِي ثُمَّ بَارِكْ لِي فِيهِ، وَإِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَاصْرِفْنِي عَنْهُ، وَاقْدُرْ لِي الْخَيْرَ حَيْثُ كَانَ ثُمَّ أَرْضِنِي بِهِ.
 

ترجمه: خداوندا من از علم تو (به واسطه علم تو) طلب خير می‌کنم و از قدرتت (به واسطه قدرتت) طلب قدرت می‌کنم و از فضل عظيم تو (به واسطه فضل عظیمت) از تو درخواست می‌کنم، زيرا تو قدرت‌مندی و من ناتوانم و تو دانایی (هر چیز را می‌دانی) و من چیزی نمی‌دانم و تو به همه چیزهای نهان بسيار دانا هستی. خداوندا! اگر می‌دانی که اين کار برای دين و معاشم (دنيایم) و عاقبت کارم خير است، پس آن را برايم مقدر و ساده و میسر گردان و سپس برايم آن را مبارک کن (به این کارم برکت عطا فرما) و اگر می‌دانی که اين کار برايم شر است در دين و دنيا و عاقبت کارم، من را از آن و آن را از من منصرف بگردان و آن گونه که برايم خير است مقدر کن و سپس مرا به آن راضی گردان.

از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که بهتر آن است که این دعا به صورت عربی و با الفاظ دقیق آن خوانده شود. اما برخی از مفسران بر این عقیده‌اند که خواندن ترجمه آن نیز برای کسانی که قادر به خواندن متن عربی دعا نیستند موردی ندارد.

ب) روش دوم: نماز ذات الرقاع

نماز استخاره ذات الرقاع هم در ملحقات مفاتیح الجنان (صفحات ۱۰۷۴ و ۱۰۷۵) و هم در جلد اول کتاب بلد الامین (صفحه ۱۵۹) ذکر شده است. برای خواندن این نماز ابتدا باید ۶ برگه کاغذ برداشته و روی سه تا از آن‌ها نوشته شود: (بسم الله الرحمن الرحیم خیره من الله العزیز الحکیم لفلان بن فلان. إفعل) و روی سه تای دیگر نیز نوشته شود: (بسم الله الرحمن الرحیم خیره من الله العزیز الحکیم لفلان بن فلان. لاتفعل)

در هر شش برگه باید به جای فلان ابن فلان، نام فرد و پدرش نوشته بشود. به طور مثال: محمد بن علی.

سپس این شش برگه را زیر سجاده خود گذاشته و دو رکعت نماز همانند نماز صبح خوانده شود. سپس بلافاصله بعد از نماز به سجده رفته و این دعا صد مرتبه در سجده خوانده شود:

استخیر الله برحمته خیره فی عافیه.

سپس از سجده برخواسته و این دعا خوانده شود:

اللهم خیر لی و اختر لی فی جمیع أموری و یسیر منک و عافیه.

پس از آن باید برگه‌های زیر سجاده یکی‌ یکی بیرون کشیده شود. کیفیت این استخاره به این صورت است که اگر بر روی سه برگه اول «افعل» نوشته شده باشد، باید آن عمل که نیت نماز بود را انجام گیرد و اگر بر روی سه برگه اول «لاتفعل» نوشته شده باشد، نباید آن عمل انجام بگیرد.
اما اگر سه برگه اول یکسان نبود، باید این کار را تا ۵ برگه انجام داد و اگر در میان ۵ برگه، بر روی ۳ برگه «افعل» بود، انجام آن عمل توصیه شده و اگر در میان ۵ برگه بر روی ۳ برگه «لاتفعل» بود، ترک آن عمل توصیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: 

آداب استخاره با قرآن

نماز حاجات چگونه خوانده می شود؟

عذاب قبر چیست و چطور می توانیم از این عذاب رهایی یابیم؟

زمان خواندن نماز استخاره

به طور کلی برای نماز استخاره هیچ ویژگی خاصی ذکر نشده و می‌توان آن را در هر شرایطی خواند. از این رو خواندن نماز استخاره زمان خاصی ندارد. در واقع هرگاه که انسان در انتخاب میان دو امر و یا میان انجام دادن یا ترک یک عمل مردد شد، می‌تواند به نماز استخاره متوسل شود.

آیا میان شیعیان و اهل تسنن در چگونگی خواندن نماز استخاره اختلاف است؟

نماز استخاره در میان اهل سنت تفاوت چندانی با شیعیان نداشته و به همان روش نخست خوانده می‌شود. در برخی از منابع اهل سنت توصیه شده است که در رکعت اول نماز پس از سوره حمد، سوره مبارکه کافرون خوانده شده و در رکعت دوم پس از سوره حمد، سوره مبارکه توحید خوانده شود.

نکته دیگر آن است که در برخی از اسناد مذاهب شافعی و مالکی، خواندن نماز استخاره به نیت از فرد دیگر جایز است. اما بر اساس قول اکثر مفسران شیعه و سنی، خواندن نماز استخاره به نیت دیگری جایز نیست.

سخن پایانی

در منابع شیعه و سنی مکرراً توصیه شده است که مؤمنان در هنگام تردید میان دو امر، از طریق استخاره به خداوند متعال توسل کند. استخاره انواعی دارد که از معتبرترین آن‌ها نماز استخاره است. علاوه بر شیوه توصیه شده نماز توسط پیامبر اکرم (ص)، نماز ذات الرقاع نیز در برخی از متون نظیر مفاتیح الجنان برای استخاره توصیه شده است.

از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید

آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان