تهران- الکوثر: شاید مناسبتها و سالروزها و سالگردها دو کارکرد مهم داشته باشند؛ اول یادآوری موضوعی که یک روز به آن نامیده شده است و دوم تحلیل وقایع و رخدادهای فعلی برای ارایه درک درست از چشم اندازهای پیش رو. آنچه اکنون از اهمیت فوق العاده برخوردار است، بررسی روندهای کنونی و ارایه تحلیل برای آینده پیش رو خواهد بود.
جهان در سال 2018 میلادی شاهد تحولات، رخدادها و چالش های بسیاری بود که برخی از این چالش ها به عنوان مسائل پیش روی بشریت؛ به سال 2019 میلادی منتقل خواهند شد.
از جمله مهمترین رویدادهای سال 2018درمنطقه اروپا وآمریکا، می توان به ظهور جنبش جلیقه زردها، ادامه فعالیت کمیته تحقیق مولر، خروج ترامپ از برجام ، ظهور ترامپ برزیل و برگزاری نشست مذاکره با طالبان از سوی روسیه در مسکو اشاره کرد.
در منطقه آسیا - اقیانوسیه میتوان به دیدار رهبران آمریکا و کره شمالی در سنگاپور و توافق طرفین برای خلع سلاح هستهای پیونگیانگ، جنگ تجاری چین و امریکا و اعطای معافیت به کشورهای بزرگ آسیایی برای ادامه واردات نفت از ایران اشاره کرد.
خاورمیانه هم همچنان پرتنش اما امیدوار به اینده باقی مانده است؛ قتل 'جمال خاشقچی' منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، سفر نتانیاهو به عمان، انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس، تحولات سوریه، صلح در یمن و انتخابات پارلمانی در عراق از جمله مهمترین تحولات سال 2018 بودند که روندهای آن برای سال 2019 ادامه یافته است.
خروج ترامپ از برجام
خروج جنجالی و یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای ایران درماه مه 2018 برابر با 18 اردیبهشت ماه که با واکنش های گسترده بین المللی مواجه شد؛ از تحولات مهم سال گذشته میلادی بود که پیش بینی می شود؛ تاثیرات این اقدام آمریکا در سال آینده نیز ادامه داشته باشد.
همچنین در حالی که 'باراک اوباما' رییس جمهوری پیشین آمریکا دستیابی به توافق برجام را بزرگترین دستاورد سیاست خارجی خود معرفی می کرد ، 'دونالد ترامپ' هم خروج از برجام را به عنوان بزرگترین دستاورد در سال گذشته میلادی معرفی کرد.
رئیس جمهوری آمریکا در پیام های جداگانه ای به مناسبت فرارسیدن سال تازه میلادی (2019) با برشمردن دستاوردهای خود و دولتش در 2 سال نخست دوره ریاست جمهوری، خروج از برجام را بزرگترین دستاور سیاست خارجی دولت دانست.اماانچه اهمیت داردوبا وجود تلاش ها و فشارهای کسترده کاخ سفید برای تحریم همه جانبه، سرانجام 8 کشور از تحریم های نفتی آمریکا معاف شدند.
دورنمای تحریم ها و برجام در سال جدید میلادی نشان می دهد که همزمان با ایجاد ساز وکار ویژه مالی که اتحادیه اروپا کار ایجاد آن را در سال 2018 آغاز کرده می توان دورنمای روشنی از وضعیت تحریم ها و برجام ارایه داد.
نشست تاریخی آمریکا و کره شمالی
دیدار دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با 'کیم جونگ اون' رهبر کره شمالی در تاریخ 12 ژوئن سال 2018 توانست به مسیرهای پیش رو برای حل وفصل بحران شبه جزیره کره و بهاحتمال زیاد به غیرهستهای شدن شبه جزیره کره کمک کند و مانع از ادامه تهدیدات جدی وتبادل اظهارات خصمانه شود.رهبران دو کشور بهطور غیرمنتظره لفاظی علیه یکدیگر را کنار گذاشتند.
واشنگتن مانور نظامی مشترک با کره جنوبی را لغو کرد و پیونگیانگ هم برنامه تولید سلاحهای هستهای و کار به روی طرحهای نظامی خود را متوقف کرد. در دیدار رهبران دو کره در سنگاپور نیز طرفین بر ادامه تلاش ها برای غیرهستهای کردن شبه جزیرۀ کره و برقراری ثبات در منطقه تاکید کردند.
اگرچه این تلاش ها درمسیر مشخصی قرار گرفته است اما چشم انداز مذاکرات و رسیدن به یک توافق بلندمدت هنوز دیده نمی شود و رهبری کره شمالی با تایید این موضوع، واشنگتن را تهدید کرد که در صورت ادامه تحریم ها علیه کره شمالی، اقدامات متناسب را انجام خواهد داد.
جنگ تجاری آمریکا و چین
جنگ تجاری آمریکا و چین پس از تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در شش ژوئیه 2018 بر اعمال 34 میلیارد دلار تعرفه گمرکی بر واردات کالاهای چینی آغاز و چین نیز در عمل متقابل تعرفه سنگینی بر کالاهای امریکا اعمال کرد. آمریکا همچنین در سال 2018 یک رشته پروندههای قضایی علیه شرکتهای فناوری چین باز کرد.
رهبران دو اقتصاد بزرگ جهان پس از دو ماه جنگ تجاری بین دو کشور و وضع تعرفه برکالاهای یکدیگر، روز دهم آذر در حاشیه نشست گروه 20 در آرژانتین شام کاری برگزار کردند و به توافقهایی دست یافتند که به سه ماه آتشبس در این جنگ تعبیر شد. خبر دستگیری منگ وانژو معاون رئیس هیات مدیره و رئیس امورمالی شرکت بزرگ چینی هوآوی درهمان روز توافق به هراس از ظهور جنگ سرد دامن زد و بازارهای سهام در سراسر جهان در شش دسامبر کاهش نشان دادند.
شاید بتوان تاکید کرد پایان چشن انداز جنگ تجاری آمریکا و چین در سال جدید مبتنی بر چگونگی مذاکرات و توافقی که به قول ترامپ نزدیک است؛ خواهد بود اما برایند آن می تواند تاثیرات گسترده تری بر روند اقتصاد جهانی داشته باشد.
قتل جمال خاشقچی
قتل'جمال خاشقچی' معترض و منتقد سعودی که خود زمانی در هیات حاکمه وظیفه دفاع از سیاست های عربستان در سطح منطقه و به ویژه علیه جمهوری اسلامی ایران را داشت، شوک بزرگی به سیاست های 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی و 'عادل الجبیر' وزیر خارجه این کشور بود، به نحوی که باعث شد تا عربستان در سطح بین المللی تحت شدیدترین فشارها قرار گیرد.
خاشقچی پس از آنکه روز 2 اکتبر 2018 برای دریافت مدارک مربوط به ازدواج خود به کنسولگری عربستان در استانبول رفت، ناپدید شد.عربستان در ابتدا مدعی خارج شدن وی ازسرکنسولگری بود اما مقامات ترکیه تأکید کردند که وی ازکنسولگری عربستان خارج نشدهاست و ارزیابی اولیه پلیس ترکیه نشان میدهد که جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسیده است.
دستور برکناری ژنرال 'احمد عسیری' معاون وزارت اطلاعات عربستان و'سعود القحطانی' از دستیاران محمد بن سلمان، صادر و 18 نفر ناشناس دیگر هم بازداشت شدند و هیئتی از سه وزراتخانه عربستان مأمور به ارائه گزارش کامل در مهلتی یکماهه شد.
به قتل رساندن خاشقچی به رخداد بین المللی بزرگی برای عربستان و متحد قدیمی آن آمریکا تبدیل شد و هنوز تبعات آن برای عربستان ادامه دارد.
قتل قاشقچی واکنشهای بسیاری در رسانههای گروهی و نزد مقامات سیاسی و حکومتی داشت روسای جمهور، وزرای خارجه و مقامات بسیاری از کشورها نسبت به قتل وی واکنش نشان دادند. 12 شخصیت مهم مدعو برای کنفرانس سرمایهگذاری عربستان موسوم به نیوم سفر خود به عربستان را لغو کردند. شبکه الجزیره عربی که از قطر پخش میشود برنامههای عادی خود را قطع و برنامههای ویژه قتل قاشقجی را به مدت سه هفته در راس کارها و اهداف خود قرار داد. شبکه انگلیسی الجزیره نیز تا حدودی همین خط و مشی را دنبال کرد و در رسوایی قتل نامبرده بسیار تأثیر گذار بود. سایر رسانههای مهم خبری جهان نیز اخبار قتل وی را به مناسبتهای مختلف پوشش می دهند.
مجلس سنای آمریکا 13 دسامبر (23 آذر ) به قطعنامهای رای داد که بنا بر آن محمد بن سلمان مسئولیت اصلی در قتل جمال خاشقجی را به عهده دارد. در همین راستا سنای آمریکا در قطعنامهای دیگری خواهان پایان حمایت آمریکا از ائتلاف نظامی عربستان در جنگ یمن شد.
قتل خاشقچی و بازتاب گسترده آن در سطح جهان، عربستان سعودی را با یکی ازدشوارترین بحرانهای تاریخ معاصر خود مواجه کرده است و به نظر می رسد که این بحران در سال 2019 هنوز ادامه داشته باشد؛ بحرانی که هنوز ابعاد آن به طور کامل اعلام نشده است. در این میان برخی کشورها و حتی متحدان خود عربستان به دنبال بهره برداری سیاسی و اقتصادی از بحران قتل خاشقچی هستند که در سال جدید میلادی هم ادامه خواهد یافت.
انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس اشغالی
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در 14 می (24 اردیبهشت) وعده انتخاباتی خود درباره انتقال سفارت این کشور از تل آویو به قدس غربی را عملی کرد. این اقدام ترامپ واکنش های بین المللی گسترده ای را به همراه داشت و دور جدیدی از تنش ها را در نوارغزه و کرانه باختری رقم زد.
راهپیماییهای بزرگ بازگشت از 30 مارس گذشته (10 فروردین) جمعه هر هفته همچنان در طول نوار مرزی غزه با سرزمینهای اشغالی در اعتراض به انتقال سفارت آمریکا به قدس و محاصره نوار غزه برگزار میشود.
با وجود مخالفت و تحریم بسیاری از کشورهای جهان مانند اتحادیه اروپا، در 24 اردیبهشت در اقدامی تحریک آمیز، سفارت آمریکا از تل آویو به قدس اشغالی انتقال یافت.
شمار شهدای فلسطینی در راهپیمایی بزرگ بازگشت که تاکنون 39 دوره از آن برگزار شده، به بیش از 220 نفر رسیده و بیش از 20 هزار نفر دیگر نیز در این تظاهرات مسالمت آمیز به دست نظامیان صهیونیستی زخمی شده اند.
انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس اگرچه در بازه زمانی انجام خواهد گرفت اما اقدام نمادین ضدصلح در سرزمین های اشغالی تلقی می شود که حتی خواست جامعه جهانی درچارچوب تشکیل دولت فلسطینی را هم نادیده گرفت.
نشست مسکو: مذاکرات صلح افغانستان
پس از تلاشهای مکرر برای برقراری صلح و امنیت در افغانستان سرانجام دولت روسیه توانست در نوامبر سال جاری نشست صلح مسکو را با حضور نمایندگان دولت افغانستان، طالبان و برخی از کشورهای همسایه از جمله ایران، آمریکا، هند و پاکستان برگزار کند و این نشست در حقیقت نقطه آغازین جدی شدن توافقات صلح میان طالبان و زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا در افغانستان باشد.
روند برگزاری نشست مذاکرات صلح افغانستان بعد از مسکو در برخی از کشورهای دیگر مانند امارات، قطر، پاکستان و ایران ادامه داشت و اگرچه تاکنون طالبان از داشتن مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان اجتناب کرده است اما در حقیقت میشود گفت، با آزادی پنج تن از نیروهای طالبان و دستور دونالد ترامپ برای خروج نیروهای نظامی این کشور از افغانستان روند مذاکرات صلح تاکنون بهخوبی پیش رفته است.
با آغاز مذاکرات صلح با گروه طالبان در مسکو، روندی آغاز شد که شاید به تغییراتی در نحوه رفتار این گروه با دولت اشرف غنی بیانجامد و گروه طالبان وارد فرایندهای سیاسی این کشور شود؛ فرایندی که کمک بزرگی به روند صلح در افغانستان خواهد کرد.
سفر نتانیاهو به عمان
درحالی که رژیم صهیونیستی در سال 2018 تمام تلاش خود را برای افشای روابط سابقا پنهان خود با کشورهای عربی به بهانه مقابله با ایران انجام داد،'بنیامین نتانیاهو' در 25 اکتبر (3 آبان ماه) به مسقط پایتخت عمان سفر کرد و با سلطان قابوس دیدار کرد.
سفر نتانیاهو اولین سفر علنی او به یک کشور عربی محسوب می شد. هرچند طبق تحلیل ها با نزدیک شدن به انتخابات کنست (پارلمان) او از این سفر برای تبلیغات استفاده کرد.
سفر نتانیاهو اولین سفر یک نخست وزیر اسرائیلی به عمان نبود، پیش از این، 'اسحاق رابین' در سال 1994 و 'شیمون پرز' در سال 1996 به مسقط سفر داشته اند.
سوریه، بازشدن مسیر آشتی عربی با دمشق
ماه های آخر سال 2018 با زمزمه های بازگشت کشورهای عربی به سمت دمشق و از سرگیری روابط با دولت 'بشار اسد' همراه بود.
نخستین گام ها در این زمینه توسط امارات و اردن برداشته شد.19 اگوست (28 مرداد) 2018 ائتلاف بینالمللی در سوریه از تصمیم امارات برای کمک 50 میلیون دلاری به منظور بازسازی سوریه خبر داد.
همچنین منابع خبری از حضور چهرهای نزدیک به دولت امارات بخصوص یکی از بازرگانان نزدیک به خاندان حاکم بر امارات به نام 'عبدالجلیل البلوکی' را برای وساطت با دولت سوریه به دمشق خبردادند.این روابط غیرعلنی در طول ماههای آخر 2018 ادامه یافت تا اینکه امارات روز پنجشنبه گذشته رسما سفارت خود در دمشق را افتتاح کرد.
بحرین نیز که وزیر خارجه این کشور در ماه سپتامبر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه به گرمی استقبال کرده بود، فعالیت کامل سفارت خود در دمشق را اعلام و پروازهای خود به این کشور را از سرگرفت.
«عمر البشیر» رئیس جمهوری سودان نیز در نیمه دسامبر در سفری اعلام نشده وارد دمشق شده و با بشار اسد دیدار کرد که طبق تحلیل او واسطه ای برای بازگرداندن سوریه به منطقه عربی بود.
از رخدادهای مورد پیش بینی در سال 2019 می تواند بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و از سرگیری روابط آن با کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد و به نظر می رسد که با خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه این روند سرعت بیشتری به خود بگیرد.
امید به صلح در یمن، مذاکرات در ایستگاه استکهلم
یمن در حالی وارد سال 2019 میشود که پس از چند سال تهاجم گسترده ائتلاف سعودی- اماراتی، گروه انصارالله بهعنوان بخشی ازساختار قدرت دراین کشور شناخته شد.یمن ازسال 2015 مورد هجوم ائتلاف متجاوز سعودی- اماراتی قرارگرفته است. بعد از نزدیک به چهارسال جنگ و مقاومت، این جنگ به ایستگاه مذاکرات صلح استکهلم در سوئد رسید. در این دور از مذاکرات صلح یمن که 6 دسامبر و پس از دوسال وقفه آغاز شد، موجودیت سیاسی انصارالله و دولت نجات ملی یمن به معارضان داخلی و عربستان سعودی تحمیل شد. در استکهلم طرفهای درگیر در یمن بر سر مبادله اسرا، امدادرسانی به مردم یمن و نیز وضعیت شهر تعز و بندر الحدیده به توافقاتی دست پیدا کردند. از جمله دلایل برگزاری این دوره از مذاکرات ناکامی ائتلاف متجاوز از رسیدن به اهدافش در تصرف بندر الحدیده بود. سعودیها از خرداد شدیدترین حملات هوایی، زمینی و دریایی را برای تصرف بندر صورت داده بودند.
انتخابات پرکشمکش عراق
عراق درسال 2018پس ازآزادسازی کشور ازاشغال داعش شاهد انتخابات پارلمانی پر رقابتی میان جناح های شیعه، سنی، کرد، عرب واقلیت های دیگر بود. سهم خواهی در کرسی های پارلمانی و رقابت برای ریاست سه گانه مجلس، کابینه و دولت از تحولات سه ماهه دوم 2018 برای عراق بود.
دوازدهم می(22 اردیبهشت ماه)انتخابات پارلمانی عراق برگزار شد که با پیروزی نسبی ائتلاف 'سائرون' مقتدی صدر همراه بود.
پس ازانتخابات «عادل عبدالمهدی» با مقبولیت 95 درصدی نخست وزیر عراق شد.«عادل عبدالمهدی»مورد حمایت ائتلاف های انتخاباتی«سائرون» (مقتدی صدر) و «الفتح» (هادی العامری) بود.
در دولت جدید عراق «برهم صالح» در دوم اکتبر (10 مهر) بعد از اولین تجربه ناموفق خود در رسیدن به پست ریاست جمهوری در 2014، توانست در دومین تجربه اش به این پست مهم نائل شود و بر کرسی ای تکیه بزند که پیش از او همفکران و معلمان سیاسی او امثال جلال طالبانی و فواد معصوم بر آن نشسته بودند.
برهم صالح طی سال های 2001 تا 2004 سمت نخست وزیر اقلیم کردستان عراق را برعهده داشت و بعد از سقوط رژیم دیکتاتوری صدام در بهار 2003 به سمت معاون نخست وزیر در دولت گذار ایاد علاوی منصوب شد.
«محمد الحلبوسی» نیز از جریان اهل سنت نزدیک به هادی العامری رئیس ائتلاف «الفتح» عراق به عنوان رئیس پارلمان برگزیده شد.
ترکیب نیروهای سیاسی در عراق نشانه هایی از تعادل را در وضعیت کنونی این کشور حکایت می کند اما آنچه عراق سال 2019 نشان می دهد، چالش های بحران داعش و حضورگروه های تروریستی در این کشور، همراه با چالش های سیاسی هنوز آینده سیاسی عراق را با خطراتی مواجه می سازد.
ظهور ترامپ برزیل و بحران اقتصادی در ونزوئلا
آمریکای لاتین به عنوان منطقه ای مهم همواره نقشی عمده در سیاست و اقتصاد جهانی ایفا کرده، منطقه ای که تحولات آن به عنوان حیاط خلوت تاریخی آمریکا برای جهان شناخته شده است.
'ژایر بولسونارو' در حالی به عنوان رئیس جمهوری جدید برزیل سوگند یاد کرد که این رویداد در سایه بیم و امیدها در برزیل و جامعه جهانی درباره رویکرد افراطی و سیاست های آتی بولسونارو برگزار شد.
یکی از نکات مهم مراسم سوگند، رییس جمهوری برزیل حضور بنیامین نیانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی بود.
بولسونارو توانست با وعده های پوپولیستی و استفاده از تاکتیک های رفتاری و انتخاباتی مشابه دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در انتخابات سال 2016توجه مردم را جلب کند و از سوی برخی کارشناسان 'ترامپ برزیل' لقب بگیرد.
این نامزد راست افراطی در دو دور انتخابات ریاست جمهوری برزیل توانست با کسب 55 درصد آراء پیروز انتخابات شود و رقیب وی 'فرناندو حداد' نامزد چپ گرا 45 درصد آراء را از آن خود کرد.
مواضع و رویکردهای رئیس جمهوری جدید برزیل حکایت از تغییرات چشمگیر در سیاست داخلی و خارجی این کشور دارد. در حوزه داخلی، افزایش قدرت پلیس و نیروهای نظامی و در حوزه سیاست خارجی افزایش روابط با آمریکا و رژیم صهوینیستی رویکردی پرمخاطره برای دمکراسی برزیل ایجاد کرده است.
از دیگر موضوعات مهم در حوزه آمریکا لاتین می توان به بحران اقتصادی ونزوئلا اشاره داشت.
تورم نزدیک به 300 هزار درصدی شرایط زندگی را برای مردم این کشور سخت تر کرده و براساس اعلام صندوق بین المللی پول، تورم ونزوئلا در سال 2019 میلادی به شدت افزایش خواهد یافت.
سازمان ملل متحد در سال 2018 میلادی اعلام کرد که بین سال های 2015 و 2017، حدود 11.7 درصد از جمعیت ونزوئلا( 3.7 میلیون نفر) با سوء تغذیه روبرو شده اند و 80 درصد از خانوارهای ونزوئلایی با نگرانی های جدی در مورد تامین مواد غذایی روبرو هستند.
چالش های جدی اقتصادی و اجتماعی در ونزوئلا همچنان چشم انداز آینده این کشور را در هاله از ابهام قرار داده است به نحوی که این چالش ها به دلیل مهاجرت گروه زیادی از مردم ونزوئلا بر سایر کشورها آمریکای لاتین به ویژه پرو و اکوادور نیزتاثیر منفی گذاشته است.
فشار کمیته تحقیق مولر بر ترامپ
انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا اگرچه با پیروزی دونالد ترامپ و ورود وی به کاخ سفید به اتمام رسید، اما موضوع مداخله احتمالی روسیه در این انتخابات به نفع ترامپ هنوزادامه یافته است.
با نتشکیل کمیته تحقیق به سرپرستی بازپرس ویژه «رابرت مولر» و ادامه تحقیقات با وجود حملات لفظی ترامپ منجر به اعترافات 'مایکل فلین' مشاور انتخاباتی ترامپ شد که روند این پرونده را پیچیده تر کرد. پیش از این نتایج تحقیقات مولر باید در پایان سال 2018 انتشار می یافت که با پیچیده تر شدن روند این پرونده باید شاهد انتقال فشار های آن به سال 2019 در کنگره و احتمال استیضاح ترامپ بود.
از جمله موضوعات دیگر آآمریکار در سال جدید را می توان تعطیلی بخش هایی از دولت فدرال برسر اختلاف تامین هزینه ساخت دیوارمرزی بین مکزیک و آمریکا و بحران مهاجران بیان کرد.
ظهور جلیقه زردها در اروپا
جنبش جلیقه زردهای فرانسه که هدف اولیه اش اعتراض به اعمال مالیات بر سوخت بود، اندک اندک گسترش یافت تا زمینه خشم فرانسوی ها از سیاست های اقتصادی مکرون را فراهم کند.
جنبش جلیقه زردها به تدریج به خشونت گرائیده به نحوی که اززمان شکل گیری این جنبش اعتراضی در اواسط آخرین ماه میلادی ، 10نفر عمدتا در سوانح ترافیکی جان باخته اند.
اعتراض های فرانسه به رشد اقتصادی در این کشور لطمه زده است. بسیاری از خرده فروشان، مغازه هایشان را با نزدیک شدن به کریسمس و خشونت بار بودن اعتراض ها بستند.
اگرچه مکرون در حالی که جنبش اعتراضی جلیقه زردها تقریبا به کاخ ریاست جمهوری وی رسید،امتیازاتی شامل پرداخت اضافه کاری عاری از کسر مالیات و ثابت نگهداشتن قیمت برق و گاز در زمستان سال جاری را ارائه داد. با این وجود، بسیاری از فرانسوی ها همچنان از رهبری تجارت طلبانه وی سرخورده اند و به اعتراض و برپایی موانع جاده ای ادامه می دهند.
این جنبش پس از فرانسه به دیگر کشورهای اروپایی مانند بلژیک و هلند رسید تا جنبش جلیقه زردها اروپا را درنوردد.این جنبش اگرچه درپایان سال 2018 زبانه های آتش آن کاهش یافت اما به نظر می رسد که هنوز آتش زیر خاکستری است که در اروپا به ویژه فرانسه باقی مانده و می توان هرلحظه ای انتظار داشت که باردیکر فضای سیاسی کشورهای اروپایی را با آشوب همراه سازد.
شنبه 15 دی 1397 - 16:57:25