تهران- الکوثر: «جرج جرداق» مسیحی مورخ و شخصیتی سرشناس است که در سال ۱۳۹۳ در سن ۸۳ سالگی درگذشت. جرج جرداق چهار دهه از عمر خود را صرف مطالعه و تحقیق در مورد - به تعبیر خودش - یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های جهانی یعنی امام الموحدین حضرت علی (ع) کرد. حاصل تحقیقات وی چندین جلد کتاب ارزشمند در مورد شخصیت امام علی (ع) است.

جرداق در پاسخ به این‌که چه شباهت‌هایی بین علی (ع) و حسین (ع) وجود دارد و این‌که چرا علی (ع) را برای نوشتن انتخاب کرده و امام حسین (ع) را انتخاب نکرده است، می‌گوید: پی بردم که حسین (ع) خط طبیعی پدرش علی (ع) است و به این موضوع نیز در نوشته‌هایم اشاره کرده‌ام. از فسق معاویه و جنایت وی و همچنین ظلم یزید و زورگویی‌های وی نیز نوشتم. هنگامی که از تمدن علی (ع) برای تاریخ انسانیت نوشتم، پی بردم که در ایشان وجوه مشترکی با ادیان کیهانی و ربانی وجود دارد بنابراین ایشان را به عنوان نمونه‌ای برای موفقیت انقلاب فرانسه و عدالت و حقوق بشر انتخاب کردم و همچنین در اثر «علی و سقراط» ایشان را چراغی برای فلسفه و حکمت و اخلاق برگزیدم.

عدالت موجود در علی (ع) و عادات عربی اصیلی چون دوست داشتن خیر، کمک، اخوت، شهامت، کرم، مردانگی، قهرمانی، سوارکاری، شجاعت، عدل، انصاف، فرهنگ، ادب، فکر، علم، دین و زهد و ترس از خداوند و امور دیگری از این دست که از عادات اصیل یک فرد عربی محسوب می‌شود، مرا واداشت تا از امام علی (ع) نمادی ملی و عربی اتخاذ کنم و به ایشان افتخار کنم.

این اندیشمند مسیحی لبنان می‌افزاید: نوشتن کتاب علی (ع) و ناسیونالیسم عربی پاسخی بود به کسانی که ایشان و مرا به شعوبیه متهم می‌کردند. مثال‌های زیادی با این مفاد ذکر کردم که نباید آنچه که بین من و علی (ع) و یا بین علی (ع) و فرد دیگری رخ می‌دهد مبتنی بر نژاد، گروه، حزب و یا طرز تفکری تنگ نظرانه تلقی شود.
جرج جرداق ادامه می‌دهد: عدالت موجود در علی (ع) و عادات عربی اصیلی چون دوست داشتن خیر، کمک، اخوت، شهامت، کرم، مردانگی، قهرمانی، سوارکاری، شجاعت، عدل، انصاف، فرهنگ، ادب، فکر، علم، دین و زهد و ترس از خداوند و امور دیگری از این دست که از عادات اصیل یک فرد عربی محسوب می‌شود، مرا واداشت تا از امام علی (ع) نمادی ملی و عربی اتخاذ کنم و به ایشان افتخار کنم.
جرداق معتقد است که شخصیتی نزدیک به علی (ع) و روش تفکر وی وجود ندارد. او علی (ع) را انسانی ناب بر می‌شمارد و معتقد است که لازم نیست صفت ربوبیت به ایشان بدهیم؛ علی یک انسان است اما قدرت ایشان در ایجاد نوعی بیداری و نوعی آگاهی جهانی در زمینه حقوق و برابرای و عدل و عفو و تسامح باعث شده است تا وی در نظر برخی افراد فرا بشری باشد.
جرداق آنگاه می‌گوید: علی (ع) یک انسان نمونه بودند. ایشان در دولتش عدالت محمدی (ص) را بنیان نهادند. مگر ایشان نیست که می‌گوید فقر در وطن، غربت است. مال در غربت، وطن است و این‌که مردم دو گروه هستند: یا برادر تو در دین هستند و یا همنوع تو در آفرینش هستند. این همان چیزی است که جبران خلیل جبران نیز به آن اشاره کرده است؛ جبران از امام علی (ع) تاثیر پذیرفت و در مورد ایشان می‌گوید پیامبر (ص) امام علی (ع) را به عیسی‌بن‌مریم تشبیه می‌کرد این تشبیهی تنها جسمانی نیست چون من یقین دارم که نور علی از نور پیامبران و فرستادگان خداوند متفاوت نیست.
این نهج‌البلاغه پژوه خاطرنشان می‌کند: به نظر من سخن یسوع و طلب غفران و رحمت برای کسانی که صلیب را برای وی مهیا می‌کردند، با سخن امام علی (ع) هنگامی که از سوی ابن‌ملجم ضربت خورد شباهت دارد آن‌جا که فرمود: اگر زنده ماندم خودم به کارش رسیدگی می‌کنم اگر مردم، او را یک ضربت بزنید.
وی در پاسخ به این‌که دلیل انتخاب علی (ع) و انقلاب فرانسه چه بوده است، تاکید می‌کند: پس از انقلاب فرانسه که غرب به قاتلانی بربری تبدیل شد و مردم در بین آن‌ها بیشتر به گله‌های گوسفندی در خدمت امرای خود تبدیل شده بودند و کشت و کشتار به راه انداخته بودند، صلاح دیدم که چیزی در این زمینه بنویسم و طبیعتا در مورد امام علی (ع) مطالعه داشته و از ایشان تاثیر پذیرفته بودم، به این موضوع پی بردم که ایشان انقلاب‌های پی در پی انجام داده است در حالی که انقلاب‌های ایشان و رویدادهای آن از کشت و کشتار خالی بوده است. بنابراین تصمیم گرفتم که این موضوع را انتخاب کنم.

جرج جرداق نویسنده لبنانی، از امام حسین (ع) و ایده مقاومت در نزد - به تعبیر وی - این مرد شجاع سخن می‌گوید و تصریح می‌کند: یزید - لعنت الله علیه - حیوانی انسان‌نما بود و تا مدت‌ها آرزو می‌کردم که کاش قبل از آن اقدام شرم آور خودکشی کرده بود و یقین دارم که با آن اقدام در واقع خودکشی کرد. برگزاری مراسم سالگرد انقلاب حسینی و راهپیمایی کربلا و عاشورا دلیل عقلی و واقعی بر پیروزی خون بر شمشیر است. حسین (ع) آزادی را به مردم و زائرانش آموخت و به آن‌ها آموخت تا راه عدالت و شهادت را در پیش بگیرند.

پژوهشگر و محقق مسیحی لبنان می‌افزاید: انقلاب علی (ع) انقلاب انسانی، اجتماعی، فکری و فرهنگی بود و در آن بین دو جبهه فسق و قتل و قاچاق انسان و برده و مرگ از یک طرف و جبهه دین و رحمت و عدالت و انسانیت و آزادی و حیات فاصله‌های زیادی بود. موظف شدم که جبهه علی را که خالص‌ترین جبهه‌ها است، مورد بررسی و تحلیل قرار دهم. این جبهه راه را برای من روشن کرد و چراغ راهم شد.
این اندیشمند لبنانی درباره دلیل انتخاب سقراط به عنوان نمونه‌ای برای مقایسه با علی (ع) و این‌که چرا افلاطون، ارسطو طالیس، آدیوجین و فرد دیگری را انتخاب نکرده است، می‌گوید: سقراط استاد همه این افراد بود و علی در حکمت و فلسفه استاد عصر و نسل خود بلکه استاد نسل‌های بعد از خود است به همین دلیل در مورد علی (ع) و نهج‌البلاغه نوشتم.
وی در ادامه درباره راز عدم نوشتن درباره شخصیت دیگری غیر از علی (ع) سخن می‌گوید و بیان می‌کند: عده‌ای از مردم کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر به من پیشنهاد می‌کردند که مثلا در مورد عمر و یا دیگران بنویسم، اما من نپذیرفتم؛ نه به این خاطر که بخواهم بگویم عمر و یا کس دیگری بد است نه اصلا اینطور نبود بلکه من پس از علی (ع) کسی را شایسته نوشتن ندیدم و تصمیم گرفتم که جز در مورد علی (ع) ننویسم.
جرداق در پاسخ به سوالات خبرنگار شفقنا در مورد منهج علی (ع) و شخصیت تربیتی، اجتماعی و انقلابی ایشان، از تاثیر زمانی و مکانی خود از نهج‌البلاغه سخن می‌گوید و معتقد است که نهج‌البلاغه در بعد انسانی و تشریعی جزو قوانینی است که همانند آن اندک است.
وی با اشاره به این‌که سخنان بسیاری از امام علی در نهج‌البلاغه را به خاطر سپرده است، از شیوه نگارش امام در نهج‌البلاغه، شیوایی کلام و استحکام عبارت‌های آن سخن می‌گوید.
جرج جرداق نویسنده لبنانی، از امام حسین (ع) و ایده مقاومت در نزد - به تعبیر وی - این مرد شجاع سخن می‌گوید و تصریح می‌کند: یزید - لعنت الله علیه - حیوانی انسان‌نما بود و تا مدت‌ها آرزو می‌کردم که کاش قبل از آن اقدام شرم آور خودکشی کرده بود و یقین دارم که با آن اقدام در واقع خودکشی کرد. برگزاری مراسم سالگرد انقلاب حسینی و راهپیمایی کربلا و عاشورا دلیل عقلی و واقعی بر پیروزی خون بر شمشیر است. حسین (ع) آزادی را به مردم و زائرانش آموخت و به آن‌ها آموخت تا راه عدالت و شهادت را در پیش بگیرند.
اندیشمند بزرگ لبنانی سخن خود را با ذکر این نکته که زندگی خود را در راه تحقیق در مورد امام علی صرف کرده است، به پایان برده، می‌گوید: از علی نوشتم و چه بسیار زیارت ایشان و پیوستن به رکاب وی را آرزو کردم. ایشان منهج من و مرد آزادی و عدالت و صلح است.
«جرج سمعان جرداق» نویسنده، اندیشمند و ادیب مسیحی لبنان است که در سال ۱۹۳۳م در منطقه مرجعیون در جنوب لبنان دیده به جهان گشود. وی صاحب دایره المعارف «علی؛ ندای عدالت انسانی، علی و حقوق بشر، علی و انقلاب فرانسه، علی و سقراط، علی و ناسیونالیست عربی» و عناوین دیگری در این زمینه است.

منبع: سایت تخصصی  «کرب‌وبلا»

از صفحات دین و زندگی و ندای نور الکوثر فارسی دیدن کنید

آموزش سوره های قرآن ویژه کودکان