تهران- الکوثر:   نئوم در زبان عربی به معنای آینده جدید است. پروژه شهرک نئوم از سوی محمد بن سلمان ولیعهد کنونی عربستان سعودی ارائه شده و دولت سعودی‌ آن را خیزشی بی‌سابقه در صنعت گردشگری داخلی خود و بخشی از طرح عربستان به سمت جهانی سازی ارزیابی می‌کند. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان پیش از این اعلام کرده بود که برنامه‌ریزی برای تاسیس این منطقه گردشگری در مساحتی بالغ بر 26500 کیلومتر مربع طراحی شده است. وی این اظهارات را در جریان کنفرانس بین‌المللی سرمایه گذاری در ریاض مطرح کرد. مسئولان سعودی پیش‌بینی می‌کنند که در نهایت مجموعه سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی در منطقه مورد نظر بالغ بر 500 میلیارد دلار باشد.

فارغ از تبلیغات عربستان سعودی، بسیاری از کارشناسان این پروژه را روزنه‌ای برای تکمیل روند عادی سازی سیاسی و اقتصادی و امنیتی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی ارزیابی می‌کنند. علاوه بر اینکه پروژه مذکور با بسیاری از راهبردهای کلان رژیم صهیونیستی در استفاده از نقاط استراتژیک منطقه همخوانی دارد. آنچه در این مقاله که مرکز مطالعات فلسطینی باحث آن را تدوین کرده، ‌مورد بررسی قرار می‌گیرد، امکان سنجی اجرای آن توسط عربستان و ابعاد منافع مادی و راهبردی رژیم صهیونیستی از این پروژه است.

عربستان قادر به تامین هزینه‌های شهرک نئوم نیست

حال سوال اساسی این است که عربستان سعودی سرمایه 500 میلیارد دلاری برای اجرای پروژه نئوم را از کجا تامین خواهد کرد. این درحالی است که عربستان تنها طی یک سال حدود 40 میلیارد دلار از بازارهای جهانی استقراض کرده است.

همچنین باید گفت که محاسبه برخی افراد بر روی خصوصی سازی شرکت نفتی آرامکو نیز شکست خورده است. بنابر اعلام کارشناسان مسائل اقتصادی تمام سرمایه‌هایی که در نتیجه خصوصی‌سازی و فروش سهام شرکت آرامکو می‌توان برای عربستان جلب کرد، حدود 100 میلیارد دلار است.

به این ترتیب پروژه نئوم برای اجرا، نیازمند شرکت‌های بسیار بزرگ است. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌های بزرگ سعودی نیز نظیر شرکت سعودی اوژه یا تعطیل شده‌اند یا در آستانه تعطیلی و اخراج کارمندان و کارگران خود قرار دارند. عربستان سعودی امروز در بحران مالی فزاینده‌ای به سر می‌برد و کسری بودجه این کشور حدود 20 درصد است.

علاوه بر اینکه ‌موازنه‌های تجاری این کشور نیز دچار کسری شده و بدهی‌های عربستان نیز رشد وحشتناکی داشته و از 11 میلیارد دلار در سال 2014 به 114 میلیارد دلار در سال جاری رسیده است. علاوه بر اینها آمار و ارقام منتشر شده از سوی بانک مرکزی عربستان نشان می‌دهد ذخایر ارزی عربستان تنها طی 32 ماه نصف شده است.

این شاخص‌ها همگی نشان‌دهنده آن است که اوضاع مالی عربستان خوب نیست تا جایی که این کشور مجبور به فروش اوراق عرضه سهام به ارزش 10 میلیارد دلار در بازارهای داخلی و 13 میلیارد دلار در بازارهای جهانی شده است.

خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ نیز اعلام کرد که چشم انداز 2030 ستان سعودی در آستانه تهدید به شکست قرار دارد چرا که هزینه‌های آن بسیار کمرشکن است و آرمان‌گرایی های محمد بن سلمان در منطقه فراتر از توانمندی‌ها و قدرت مالی عربستان است. این خبرگزاری به افت شدید در بخش مسکن اشاره کرد که بالغ بر 50% است. همچنین تعدادی از بانک‌های عربستان از جمله بانک الراجحی اعلام کردند که 20 درصد از مجموع سرمایه‌های خود را از دست داده اند. در بخش ارتباطات نیز شرکت موبایل عربستان از خسارت 140 میلیون دلاری در سال 2016 خبر داده است. تمام این شاخص‌ها و آرمان‌ها نشان‌دهنده این است که عربستان به سمت باتلاقی از رکود اقتصادی پیش می‌رود.

کارشناسان اعتقاد دارند که سیاست‌های اقتصادی عربستان اوضاع داخلی این کشور را در نظر نمی‌گیرد. در سال 2016 ملت عربستان از مشکلات فزاینده مالیات‌های سنگین و قیمت بالای کالاها رنج می‌بردند، این در حالی بود که مالیات‌های بیشتری بر افراد خارجی مقیم عربستان تحمیل شد.

در حالی که حجم سرمایه گذاری برای اجرای پروژه نئوم در عربستان بالغ بر صدها میلیارد دلار است، اما دولت عربستان تنها 1.1 میلیارد دلار به پروژه‌های با حجم کوچک و متوسط اختصاص داده تا بتواند به شهروندان سعودی کمک کرده و برای بخش خصوصی اشتغال ایجاد کند. این رقم در مقایسه با پولی که قرار است برای پروژه نئوم اختصاص داده شود یا پولی که به جیب دونالد ترامپ رفته است، بسیار ناچیز است.

سرنخ‌های حضور رژیم صهیونیستی در پروژه نئوم

عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی تحت عنوان مذاکراتی که برای اولین بار بین اسرائیل و عربستان اجرا می‌شود به دنبال اجرای پروژه‌های اقتصادی هستند که روزنامه تایمز آنها را جنجال برانگیز توصیف کرده و نوشته که کابینه رژیم صهیونیستی به دنبال ایجاد مناسبات طبیعی با کانون اسلام اهل تسنن و حافظ دو شهر مقدس از شهرهای اسلامی است.

این روزنامه در خصوص تحولات به وجود آمده در مناسبات میان دو طرف می‌نویسد که روابط کوچکی میان دو طرف ایجاد شده که از جمله آنها به صدور مجوز برای شرکت هواپیمایی العال رژیم صهیونیستی برای پرواز بر فراز آسمان عربستان و صدور مجوز برای شرکت‌های اسرائیلی در جهت فعالیت در کشورهای حاشیه خلیج فارس اشاره کرد.

تایمز می‌افزاید که مناسبات اقتصادی بین خلیج فارس و رژیم صهیونیستی مناسباتی تازه‌تأسیس نیست، با این وجود روزنامه مذکور همکاری جدید بین کشورهای حاشیه خلیج فارس به نمایندگی از عربستان و رژیم صهیونیستی را بزرگترین ائتلاف عمومی میان دو طرف توصیف کرده است.

چراغ سبز محمد بن سلمان برای رژیم صهیونیستی

روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست نیز در گزارشی نوشت که پیام‌هایی بین دیپلمات‌های عربستان و بازرگانان اسرائیلی در خصوص مذاکرات تجاری برای همکاری‌های اقتصادی رد و بدل شده است. همچنین برخی شرکت‌های امنیتی رژیم صهیونیستی تجهیزات امنیت فضای مجازی خود را برای این پروژه به دولت عربستان فروخته‌اند.

یکی از بازرگانان صهیونیست که به دنبال مشارکت در پروژه نئوم است، می‌گوید که در صورتی که توافق دیپلماتیک با فلسطینی‌ها به دست آید، بسیاری از شرکت‌های اسرائیلی می‌توانند همکاری‌های خود را با عربستان و مصر و اردن به شکل علنی آغاز کنند.

روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست می‌افزاید اگر عربستان سعودی به دنبال احداث این شهرک هوشمند بر اساس انرژی‌های نو و تکنولوژی پیشرفته و تجهیزات مدرن است، باید از شرکت‌های اسرائیلی در این خصوص استفاده کنند. ایرل مارگالیت موسس یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری رژیم صهیونیستی در رابطه با فرصت‌های اقتصادی که پروژه گسترده نئوم برای آنها ایجاد کرده، می‌گوید که مذاکرات زیادی با بازرگانان و سیاستمداران سعودی در این خصوص انجام شده است. این اظهار نظر محمد بن سلمان که گفته همکاری‌ها باید در سطح منطقه‌ای ادامه داشته باشد، به معنی چراغ سبز برای اسرائیلی‌ها با هدف آغاز مذاکرات تحت عنوان همکاری های اقتصادی منطقه‌ای است.

•  بیشتر بخوانید:  پروژه نئوم عربستان از نمای راهبردی

اندری کوریبکو کارشناس آمریکایی نیز در مقاله‌ای دراورینتال ریویو می‌‌نویسد که عربستان سعودی در آینده نزدیک اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت. یکی از عوامل این رسمیت اجرای پروژه شهر نئوم در سواحل دریای سرخ است. اما بن سلمان در درجه اول باید بتواند در جنگ داخلی موجود در عربستان موفق شود.

بر اساس اعلام این کارشناس بین المللی، محمد بن سلمان وارد جنگ داخلی با موسسات دینی عربستان شده و این موسسات به عنوان مانعی اساسی در برابر او برای به رسمیت شناختن اسرائیل قد علم کرده‌اند. در صورتی که وی بتواند در این تقابل پیروز شود، مسیر برای اجرای بسیاری از پروژه‌های بن سلمان بر اساس چشم انداز 2030 و پروژه‌های دیگری که اعلام نشده از جمله به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی باز می‌شود.

کوریبکو در این مقاله که در نشریه آمریکایی گلوبال ریسرچ و تعداد دیگری از سایت‌های خبری نیز بازنشر شد، می‌نویسد که همگرایی محمد بن سلمان با اسرائیل تنها برای مقابله با دشمن مشترک یعنی ایران و ابراز میزان جدیت عربستان در تغییرات کنونی نیست، بلکه پروژه نئوم نیز یکی از مواردی است که عربستان بدون مشارکت اسرائیل نمی‌تواند آن را به سرانجام برساند.

این گزارش می‌افزاید که کشورهای حاشیه خلیج فارس از مدت‌ها پیش مناسبات امنیتی با اسرائیل دارند و در این رابطه عجله‌ای ندارند.

پروژه نئوم و ادامه عادی سازی روابط با اسرائیل

انور العشقی ژنرال بازنشسته سعودی در سال گذشته به سرزمین‌های اشغالی سفر کرد، گرچه گفته شد که این سفر هیچ ارتباطی با مناسبات عربستان و اسرائیل ندارد، اما روزنامه انگلیسی تایمز اعلام کرد این سفر در راستای تلاش‌ها برای توسعه ائتلاف عربستان و اسرائیل انجام شده است. تمجید اقدام عربستان و امارات و بحرین در تحریم قطر از سوی رژیم صهیونیستی را نیز می‌‌توان به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های این مناسبات روز افزون نام برد.

همچنین روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت در سایت اینترنتی خود نوشت که اریف ریفلین وزیر گردشگری رژیم صهیونیستی به دنبال تدوین طرحی برای تشویق گردشگری پزشکی بین اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس است. بر اساس این گزارش، این مقام صهیونیستی از بحران کنونی به وجود آمده در میان کشورهای شورای همکاری و درخواست‌های مطرح شده برای عادی سازی روابط از سوی طرف سعودی نهایت استفاده را کرده است.

این روزنامه آمریکایی می‌افزاید که بحران موجود در خلیج فارس و محاصره قطر از عواملی است که سبب گرم شدن مناسبات بین اسرائیل و عربستان شده است. این وزیر صهیونیستی در جریان سفر خود به لهستان تاکید کرد که تماس‌هایی را با منابع عالی رتبه در کاخ سفید جهت میانجیگری بین وزارت گردشگری اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس برقرار کرده است.

وزیر حمل و نقل و رژیم صهیونیستی در آوریل سال گذشته از طرحی برای احداث خط آهن صلح منطقه‌ای برای ایجاد ارتباط میان فلسطین اشغالی با سایر کشورهای عربی خبر داد که آنها را معتدل نامیده بود. این موضوع را سایت اینترنتی روسیا الیوم مطرح کرد. بر اساس اعلام این وزیر صهیونیستی سنگ بنای احداث این خط آهن برای ارتباط اسرائیل و اردن گذاشته شد.

روزنامه صهیونیستی هاآرتص در خصوص تحولات اخیر در منطقه نوشت که اتفاقی که در حال انجام است، این است که دولت دونالد ترامپ تلاش می‌کند وعده خود برای رسیدن به توافق سازشی نهایی در خاورمیانه را محقق کند. این روزنامه به نکات مهمی توجه کرده و نوشت که تقویت مناسبات بین اسرائیل و کشورهای عربی از روزنه مناسبات تل‌آویو با عربستان خواهد بود و ضرورتا به این معنی نیست که فلسطینی‌ها بتوانند به دولت مورد نظر خود دست پیدا کنند.

اخبار عربستان را اینجا پیگیری کنید

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید