تهران- الکوثر:  فرزاد فرهادی، کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی نوشت : در آستانه پایتخت قزاقستان چند دور مذاکره درباره سوریه برگزار شده که نتایج مثبتی در بحران سوریه داشته است که ایجاد مناطق کاهش تنش از جمله آنها محسوب می شود.

در روزهای چهارم و پنجم بهمن ۱۳۹۵ (۲۳ و۲۴ ژانویه ۲۰۱۷) برای نخستین بار دو طرف اصلی جنگ یعنی نمایندگان دولت سوریه و نمایندگان گروه­های اصلی معارضین مسلح در آستانه پایتخت جمهوری قزاقستان بر سر یک میز نشستند تا برای پایان دادن به آلام سوریه و ملت زجرکشیده ­اش از مسیر مذاکره سیاسی راهی بگشایند؛ هرچند در جریان مذاکرات از گفتگوی مستقیم خودداری ورزیدند و نظراتشان را در اتاق ­های جداگانه و از طریق واسطه­ های روس و ترک به یکدیگر منتقل می­ کردند. ایران و روسیه هم برای اولین بار بود که با نظامیان مخالف دولت سوریه گرد هم می ­آمدند، در مذاکراتی که برای اولین بار بدون حضور هیچ نماینده‌ای از عربستان و قطر برگزار می ­شد.

مهمترین محورهای بیانیه پایانی «آستانه ۱» عبارت بودند از: جداسازی تروریست­ ها مشخصاً دو تشکل «جبهه­ النصره» و «داعش» از مخالفان سیاسی، موافقت طرفین برای مشخص کردن خط تماس به منظور مقابله با گروه تروریستی داعش و اقدامات لازم برای تعیین محل استقرار تروریست ­های جبهه النصره، نظارت هر دو طرف بر آتش بس با نمایندگی سازمان ملل و تأکید طرفین بر تثبیت آتش بس.

روند نشست های آستانه دنباله دار شد و نهمین نشست آن ۱۴ و ۱۵ ماه می ۲۰۱۸ برگزار شد.

بیانیه نشست نهم

نهمین نشست بین‌المللی آستانه با حضور مذاکره کنندگان ارشد ایران، روسیه و ترکیه که سه کشور ضامن آتش بس در سوریه هستند در ۱۵ ماه می(۲۵ اردیبهشت ماه) به پایان رسید که حاصل آن بیانیه‌ای ۹ ماده‌ای بود. در این بیانیه آمده است:

۱ – مجدداً بر پایبندی خود بر حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه تأکید می کنیم؛ همگان باید به این اصول احترام گذاشته، از هرگونه اقدامی که ناقض آنها بوده یا دستاوردهای آستانه را تضعیف کند اجتناب ورزند.

۲ – بر اهمیت اجرای یادداشت تفاهم مورخ ۴ می ۲۰۱۷ مبنی بر ایجاد مناطق کاهش تنش در جمهوری عربی سوریه و نیز دیگر توافقات حاصل شده در چارچوب فرمت آستانه تأکید می‌کنیم. تحولات وضعیت میدانی پس از گذشت یک سال از امضای یادداشت تفاهم مورد توجه قرار گیرد.

۳- بر اهمیت کلیدی نقشی که نواحی کاهش تنش در حفظ رژیم آتش بس، کاهش خشونت در عرصه میدانی و پایدارسازی وضعیت کلی در سوریه ایفا می‌کنند تأکید داریم. ایجاد این مناطق اقدامی موقتی است که تحت هیچ شرایطی حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه را تضعیف نخواهد کرد.

۴ – بر ضرورت ترغیب تلاش‌هایی که به همه سوری‌ها برای اعاده زندگی عادی و صلح‌آمیز کمک می‌کند و نیز در همین راستا بر ضرورت تأمین دسترسی بشردوستانه سریع، ایمن و نامحدود و ارائه کمک‌های بشردوستانه و پزشکی ضروری به مردم نیازمند و همچنین فراهم آوردن شرایط برای بازگشت ایمن و داوطلبانه آوارگان داخل و خارج از کشور به سکونتگاه اصلی خود و نیز جابه‌جایی آزادانه مردم محلی تأکید داریم.

۵ - بر عزم خود مبنی بر ادامه مبارزه با تروریسم در سوریه به منظور نابودی نهایی داعش، جبهة النصره و دیگر افراد، گروهها، تشکل‌ها و گروههایی وابسته به القاعده یا داعش که از سوی شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند، تأکید داریم.

۶ - از برگزاری دومین نشست کارگروه آزادی بازداشت شدگان و ربوده شدگان و تحویل اجساد و شناسایی مفقودان توسط نمایندگان سه کشور ضامن با مشارکت کارشناسان سازمان ملل و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ استقبال می کنیم.

۷ - با رهنمود گرفتن از مفاد قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل، بر عزم خود مبنی بر ادامه تلاش‌های مشترک با هدف پیشبرد فرآیند حل و فصل سیاسی، از طریق تسهیل اجرای توصیه‌های کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی تأکید داریم.

۸ -مراتب قدردانی صمیمانه خود را از جناب آقای نورسلطان نظربایف، رئیس جمهوری قزاقستان و مقامات قزاق برای میزبانی نهمین نشست عالی درباره سوریه در آستانه ابراز می کنیم.

۹ – نشست عالی بین‌المللی بعدی درباره سوریه را در ۲۰۱۸ در شهر سوچی روسیه برگزار می کنیم.

بشار الجعفری رئیس هیات دولت سوریه شرکت کننده در نشست آستانه ضمن ابراز خرسندی از نتایج دور نهم نشست آستانه درباره سوریه گفت: «از روسیه و ایران و قزاقستان میزبان این نشست که در موفقیت این دور نقش داشتند، تشکر می کنم. سوریه به مبارزه با تروریسم و آزادسازی همه اراضی از تروریستها یا از سوی هر تجاوزگری ادامه خواهد داد. موفقیتی که ارتش سوریه در آزادسازی غوطه شرقی دمشق از تروریسم به دست آورد سبب امنیت دمشق و حومه آن شد. اخراج تروریستها از حومه شمالی حمص و جنوب حماه در نتیجه دستاوردهای ارتش سوریه در مبارزه با تروریسم با همکاری دوستان و متحدان است».

اما از نگاه محافل سیاسی و رسانه ای سوری،نشست آستانه ۹ دستاورد مثبتی برای دمشق پس از دستاوردهای میدانی ارتش سوریه و متحدانش محسوب می شود

این محافل آزادسازی غوطه شرقی و بخش اعظم غوطه غربی و نیز حومه شمالی حمص و جنوب حماه و همچنین روند مصالحه در شهرک های یلدا، ببیلا و بیت سحم در جنوب دمشق را دارای تاثیر زیاد بر روند مذاکرات آستانه می دانند. پس از آنکه مناطق کاهش تنش چهار منطقه بود هم اکنون دو منطقه یعنی ادلب وجنوب سوریه مانده است.

«خالد المطرود» تحلیلگر سوری به اسپوتنیک در این باره گفت: «ایجاد مناطق کاهش تنش اقدامی موقت است که حاکمیت، استقلال و تمامیت اراضی سوریه را خدشه دار نمی کند. اینها مناطقی موقت هستند که آمریکا، اسرائیل و ترکیه نباید در جنوب و شمال به آن دل ببندند.

وی افزود: طرف ترکیه در نشست آستانه ۹ نقش منفی ایفا کرد که این نشان دهنده حالت سرخوردگی رهبران ترکیه در قبال سوریه است. ترکیه قصد دارد که با همه برگه ها بازی کند و از همه بهره برداری کند. آنکارا به دنبال سود مطلق است تا هم متحدان خود در واشنگتن را از سویی راضی نگه دارد و از سوی دیگر متحدان سوریه را راضی نگه دارد.

این تحلیلگر سوری درباره علت عدم حضور آمریکا گفت: آمریکا با غیبت خود به دنبال مخدوش کردن آستانه ۹ بود زیرا به خوبی می دانست که مذاکرات اوضاع مناطق شمالی و جنوبی را مورد بررسی قرار می دهد و واشنگتن با پایان دادن به حضور تروریستها در جنوب سوریه مخالف است و از این رو در این نشست حضور نیافت تا موضوع در میز مذاکره حل و فصل نشود و تصمیمی در این باره اتخاذ نشود.

المطرود بیان کرد: بیانیه آستانه بر ضرورت ادامه فعالیت مناطق کاهش تنش و حمایت از آن و حمایت از نظام آتش بس درمناطقی که گروههای مسلح حضور دارند، تاکید کرد».

به هر حال به نظر می رسد که سوریه روز به روز بر قدرت خود می افزاید و اهداف حمله موشکی سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه ناکام مانده است زیرا هم عملکرد پدافند هوایی سوریه چشمگیر بود و هم آنچه مهاجمان به آن درباره تغییر موازنه قوا دلخوش کرده بودند با شکست روبرو شد.

از مدتها قبل تمام تلاش طرف خارجی و هم پیمانان منطقه ای آنها این بود که گروههای وابسته به آنها بیشترین مناطق را در سوریه در اختیار داشته باشند تا آنها در مذاکرات سیاسی مربوط به سوریه بتوانند از آن بهره برداری کنند اما موفقیت های ارتش سوریه و تسلط بر بخش اعظم اراضی این کشور امیدهای طرفهای خارجی را به یاس مبدل کرد و جنجال مربوط به استفاده از سلاح شیمیایی در این راستا صورت گرفت زیرا همه برگه ها از دست طرف خارجی خارج شده است. در واقع حمله موشکی سه کشور و حملات اسرائیلی ها بیش از آنکه دستاوردی برای مهاجمان داشته باشد با عملکرد موفق پدافند سوریه موجب تغییر قواعد درگیری شد.

به هر حال بعید به نظر می رسد که گروههای تروریستی در سوریه موفق به تغییر موازنه قوا شوند به ویژه پس از آنکه بخش زیادی از اراضی سوریه که تحت سیطره آنها بود از دست رفته است. آنچه خارجی ها به نتایج جنگ سوریه دلخوش کرده بودند، راه به جایی نبرده استآنچه خارجی ها به نتایج جنگ سوریه دلخوش کرده بودند، راه به جایی نبرده است.

قدر مسلم آن است که ارتش سوریه عزم خود را برای آزادسازی این کشور از لوث گروههای تروریستی و مسلح گرفته است و تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا در اسرع وقت به حضور تروریستها در سوریه پایان دهد و شمال و جنوب این کشور را به آغوش سوریه بازگرداند به ویژه که برای ساکنان جنوب سوریه زوایای توطئه آشکار شده است و شاهد تلاش های مصالحه در این مناطق خواهیم بود. ارتش سوریه در ادامه دستاوردهای چشمگیر خود روانه جنوب سوریه خواهد شد. به هر حال دمشق روز به روز در جبهه سیاسی و میدانی با موفقیت های جدیدی روبرو است.

اخبار سوریه را اینجا پیگیری کنید

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید