تهران- الکوثر:  مباحث علمی امروزی- به طور اجمال- دگرگونی هایی را که در کیهان بزرگ اتفاق خواهد افتاد، پیش بینی می کند، اگرچه کیفیت آن را به طور کامل بیان نمی نماید. این حادثه (دگرگونی وضع کیهان) در آیات قرآنی به طور فراوان آمده است، از آن جمله:

1- إِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ لَیسَ لِوَقْعَتِها کاذِبَةٌ خافِضَةٌ رافِعَةٌ إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا[1]

«هنگامی که آن حادثه (قیامت) به وقوع پیوست. وقوع چنان روزی دروغ نیست. روزی است که پست کننده و بلندکننده است. هنگامی که زمین حرکت شدید کرده و کوه ها شکستند و مانند غباری پراکنده شدند.»

در معنای این که روز قیامت پست کننده و بلندکننده است، اختلاف نظر وجود دارد. ابن عباس می گوید: «پست کننده مردمی است و بلندکننده مردمی است دیگر.» حسن و جبایی گفته اند: «روز قیامت سرنگون کننده مردمی است به آتش و بلندکننده مردمی است به بهشت.»[2]

طبرسی می گوید: «جامع هر دو نظریه، پست شدن مردمی است در روز قیامت که در دنیا بزرگ می نمودند و بالعکس.»

2- وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُکتا دَکةً واحِدَةً فَیوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْواقِعَةُ وَ انْشَقَّتِ السَّماءُ فَهِی یوْمَئِذٍ واهِیةٌ[3]

«و زمین و کوه ها از جای خود برداشته شده و در یک بار شکسته شدند. در چنین روزی است که واقعه (قیامت) واقع شد و آسمان از هم شکافت؛ آسمان در چنین روزی بسیار سست می شود.»

3- یوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ کانَتِ الْجِبالُ کثِیباً مَهِیلًا[4]

«قیامت روزی است که زمین و کوه ها حرکتی سخت مضطربانه می کنند و کوه ها به صورت ریگی به جریان در می آیند.»

4- یوْمَ نَطْوِی السَّماءَ کطَی السِّجِلِّ لِلْکتُبِ [5]

«روزی که آسمان را مانند طومار می پیچانیم.»

5- السَّماءُ مُنْفَطِرٌ بِهِ کانَ وَعْدُهُ مَفْعُولًا[6]

«آسمان [در روز قیامت از هول و رعبِ آن روز] از هم می شکافد؛ وعده خداوند تحقّق یافته است.»

6- یسْئَلُ أَیانَ یوْمُ الْقِیامَةِ فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ وَ خَسَفَ الْقَمَرُ وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ یقُولُ الْإِنْسانُ یوْمَئِذٍ أَینَ الْمَفَرُّ[7]

«انسان می پرسد: روز قیامت کی است؟ [روز قیامت ] موقعی است که چشم خیره شد، و ماه خسوف کرد، و آفتاب و ماه در گرفته شدن و تاریک گشتن، یکی شدند. انسان در این روز می گوید: گریزگاه (راه فرار) کجاست؟»

7- إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ وَ إِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ وَ إِذَا الْجِبالُ نُسِفَتْ [8]

«جز این نیست، آن چه که به شما وعده شده است، قطعاً به وقوع خواهد پیوست؛ موقعی که روشنایی ستارگان از بین رفت و آسمان از هم شکافت و کوه ها از جای خود کنده شدند.»

8- وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَکانَتْ أَبْواباً وَ سُیرَتِ الْجِبالُ فَکانَتْ سَراباً[9]

«و آسمان باز شد و دارای درهایی شد، و کوه ها از جای خود زایل شده و مانند سراب (نمایش کوه) شدند.»

9- یوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ[10]

«روزی که به وسیله دمیدن در صور، صیحه عظیم [همه مردم را می میرانَد و همه چیز را به لرزه درمی آورَد] و به دنبال آن، نفحه دوم [که مردم را زنده می کند] دمیده می شود.»

10- إِذَا الشَّمْسُ کوِّرَتْ وَ إِذَا النُّجُومُ انْکدَرَتْ وَ إِذَا الْجِبالُ سُیرَتْ وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ [11]

«هنگامی که آفتاب نورش رفت و تاریک شد. و هنگامی که ستارگان تیره گشتند. و هنگامی که کوه ها برای گردیدن به حرکت درآمدند. و هنگامی که شتران حامله [که ده ماه از حمل آنان گذشته است ]، رها و متروک شدند. و هنگامی که حیوانات وحشی محشور (گرد آورده) شدند. و هنگامی که دریاها (شیرین و شور آن ها) به هم مخلوط گشتند (جوشیدند.)»

11- وَ إِذَا السَّماءُ کشِطَتْ [12]

«و هنگامی که آسمان از جایش بر آمد.»

12- إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ وَ إِذَا الْکواکبُ انْتَثَرَتْ [13]

«هنگامی که آسمان از هم شکافت و ستارگان از هم پاشیدند.»

قرآن، نماد حیات معقول، ص: 247

13- إِذَا السَّماءُ انْشَقَّتْ وَ أَذِنَتْ لِرَبِّها وَ حُقَّتْ وَ إِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ وَ أَلْقَتْ ما فِیها وَ تَخَلَّتْ وَ أَذِنَتْ لِرَبِّها وَ حُقَّتْ [14]

«هنگامی که آسمان از هم شکافت و از خدایش شنید و اطاعت کرد و امر شایسته خود را انجام داد. و هنگامی که زمین هموار شد و آن چه را که در درونش بود، انداخت و چیزی در آن باقی نماند. و از خدایش شنید و اطاعت کرد و امر شایسته خود را انجام داد.»

14- کلَّا إِذا دُکتِ الْأَرْضُ دَکا دَکا[15]

«نه هرگز، هنگامی که زمین شکست و چیزی روی آن باقی نماند.»

15- إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها[16]

«هنگامی که زمین، زلزله خود را انجام داد و زمین آن چه را از مردگان که در درونش بود، بیرون آورد.»

16- الْقارِعَةُ مَا الْقارِعَةُ وَ ما أَدْراک مَا الْقارِعَةُ یوْمَ یکونُ النَّاسُ کالْفَراشِ الْمَبْثُوثِ وَ تَکونُ الْجِبالُ کالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ [17]

«روز کوبنده (قیامت) چگونه کوبنده ای؟ و تو حقیقتِ آن کوبنده را نمی دانی. روزی است که مردم، مانند پروانه های منتشره (پراکنده) می باشند. و کوه ها مانند پنبه حلاجّی شده، می شوند.»

با نظر به آیات قرآنی که ذکر کردیم، حوادث زیر در مقدمه روز قیامت و همان روز به وقوع خواهند پیوست:

الف- تحرک و زلزله شدیدِ زمین که در چند آیه مبارکه، به آن تصریح شده است.

ب- کوه ها پوچ، مانند پنبه حلاجی شده و سپس متلاشی می شوند، به طوری که زمین هموار می گردد.

ج- شکافتن آسمان و سست شدن و به هم پیچیدن آن.

د- از بین رفتن روشنایی خورشید و ماه.

ه- تاریک شدن ستارگان و پراکنده شدن آن ها.

و- باز شدن آسمان و به وجود آمدن درها در آن، برای نزول و صعود فرشتگان.

ز- دو صیحه بسیار عظیم که دریکی همه مردم قالب تهی کنند و در دومی، زنده شوند.

ح- وحشت شدید و اضطراب انسان ها، تا آن جا که دست از عزیزترین حیوانات (عشار) خود بردارند و از برادر، پدر، مادر و فرزندانشان بگریزند و زن های حامله، وضع حمل کنند و مردم از شدت اضطراب و تحیر، حالتی شبیه به مستی پیدا کنند.

ط- بیرون انداختن زمین، هر چه که در درون خود دارد، از مردگان و غیره.

ی- جوشیدن آب دریاها و شعله ور شدن آن ها با هم، و در آمیختن انواع آب های شور و شیرین آن ها.

این دگرگونی های شدید، چنان نیست که در یک موقع معین واقع شوند، بلکه- چنان که اشاره کردیم- بعضی از آن ها پیش از بعض دیگر اتفاق می افتد.[18]

پی نوشت ها:

[1] - سوره واقعه، آيات 1 تا 6.

[2] - مجمع البيان، فضل‏بن حسن طبرسى، ج 9، ص 214.

[3] - سوره حاقة، آيات 14 تا 16.

[4] - سوره مزمل، آيه 14.

[5] - سوره انبياء، آيه 104.

[6] - سوره مزمل، آيه 18.

[7] - سوره قيامه، آيات 6 تا 10.

[8] - سوره مرسلات، آيات 7 تا 10.

[9] - سوره نبأ، آيات 19 و 20.

[10] - سوره نازعات، آيات 6 و 7.

[11] - سوره تكوير، آيات 1 تا 6.

[12] - همان سوره، آيه 11.

[13] - سوره انفطار، آيات 1 و 2.

[14] - سوره انشقاق، آيات 1 تا 5.

[15] - سوره فجر، آيه 21.

[16] - سوره زلزال، آيات 1 و 2.

[17] - سوره قارعه، آيات 1 تا 5.

[18] جعفرى تبريزى، محمد تقى، قرآن، نماد حيات معقول، 1جلد، موسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفرى - تهران - ايران، چاپ: 3، 1384 ه.ش.

کانال تلگرامی الکوثرفارسی اینجا