تهران- الکوثر: «عنوان بصری» خود را به محضر مالک بن انس، محدث و فقیه معروف مدینه، رساند. در محضر مالک طبق معمول احادیثی از رسول خدا روایت و ضبط می شد.

عنوان بصری نیز در ردیف سایر شاگردان مالک به نقل و دست به دست کردن و ضبط عبارتهای احادیث و به ذهن سپردن سند آنها، یعنی نام کسانی که آن احادیث را روایت کرده اند، سرگرم بود تا بلکه بتواند عطش درونی خود را به این وسیله فرو نشاند.

در آن مدت امام صادق علیه السلام در مدینه نبود. پس از چندی که آن حضرت به مدینه برگشت، عنوان بصری عازم شد چندی هم به همان ترتیبی که شاگرد مالک بوده در محضر امام شاگردی کند.

ولی امام به منظور اینکه آتش شوق او را تیزتر کند از او پرهیز کرد؛ روزی به او فرمود: «من آدم گرفتاری هستم، بعلاوه اذکار و اورادی در ساعات شبانه روز دارم، وقت ما را نگیر و مزاحم نباش. همان طور که قبلا به مجلس درس مالک می رفتی حالا هم همان جا برو.».

این جمله ها که صریحا جواب رد بود، مثل پتکی بر مغز عنوان بصری فرود آمد.

از خودش بدش آمد. با خود گفت اگر در من نوری و استعدادی و قابلیتی می دید مرا از خود نمی راند. از دلتنگی داخل مسجد پیغمبر شد و سلامی داد و بعد با هزاران غم و اندوه به خانه خویش رفت.

فردای آن روز از خانه بیرون آمد و یکسره رفت به روضه پیغمبر، دو رکعت نماز خواند و روی دل به درگاه الهی کرد و گفت: «خدایا تو که مالک همه دلها هستی از تو می خواهم که دل جعفر بن محمد را با من مهربان کنی و مرا مورد عنایت او قرار دهی و از علم او به من بهره برسانی که راه راست تو را پیدا کنم.».

بعد از این نماز و دعا بدون اینکه به جایی برود، مستقیما به خانه خودش برگشت. ساعت به ساعت احساس می کرد که بر علاقه و محبتش نسبت به امام صادق افزوده می شود. به همین جهت از مهجوری خویش بیشتر رنج می برد. رنج فراوان، او را در کنج خانه محبوس کرد. جز برای ادای فریضه نماز از خانه بیرون نمی آمد. چاره ای نبود، از یک طرف امام رسما به او گفته بود دیگر مزاحم من نشو، و از طرف دیگر میل و عشق درونی اش چنان به هیجان آمده بود که جز یک مطلوب و یک محبوب بیشتر برای خود نمی یافت. رنج و محنت بالا گرفت. طاقتش طاق شد.

دیگر نتوانست بیش از این صبر کند، کفش و جامه پوشیده به در خانه امام رفت.

خادم آمد، پرسید: «چه کار داری؟».

- هیچ، فقط می خواستم سلامی به امام عرض کنم.

- امام مشغول نماز است.

طولی نکشید که همان خادم آمد و گفت: «بسم اللَّه، بفرمایید!».

«عنوان» داخل خانه شد، چشمش که به امام افتاد سلام کرد. امام جواب سلام را به اضافه یک دعا به او رد کرد و سپس پرسید: «کنیه ات چیست؟».

- ابو عبد اللَّه.

- خداوند این کنیه را برای تو حفظ کند و به تو توفیق عنایت فرماید.

شنیدن این دعا بهجت و انبساطی به او داد، با خود گفت اگر هیچ بهره ای از این ملاقات جز همین دعا نبرم مرا کافی است. بعد امام فرمود: «خوب، چه کاری داری؟

و چه می خواهی؟».

- از خدا خواسته ام که دل تو را به من مهربان کند و مرا از علم تو بهره مند سازد.

امیدوارم خداوند دعای مرا مستجاب فرماید.

- ای ابا عبد اللَّه! معرفت خدا و نور یقین با رفت و آمد و این در و آن در زدن و آمد و شد نزد این فرد و آن فرد تحصیل نمی شود. دیگری نمی تواند این نور را به تو بدهد.

این علم، درسی نیست، نوری است که هرگاه خدا بخواهد بنده ای را هدایت کند در دل آن بنده وارد می کند. اگر چنین معرفت و نوری را خواهانی، حقیقت عبودیت و بندگی را از باطن روح خودت جستجو کن و در خودت پیدا کن، علم را از راه عمل بخواه، از خداوند بخواه، او خودش به دل تو القا می کند. ..»[1]

پی نوشت

[1] الكنى و الالقاب، جلد 2، ذيل كلمه« البصرى». نيز بحار، ج 1/ ص 224، حديث 17.

برای عضویت در کانال تلگرامی الکوثرفارسی اینجا کلیک کنید