در زمانهای که منابع اطلاعاتی متعددی وجود دارد و سرعت زندگی روز به روز افزایش می یابد، نیاز به درک مکانیزم های تفکر و توسعه آن بیش از پیش احساس میشود. امروزه تفکر دیگر صرفاً جریان پراکندهای از افکار نیست، بلکه مهارتی است که میتوان آن را آموخت و با استفاده از ابزارهای علمی و روانشناختی پرورش داد.
در این قسمت از برنامه «إبدأ رحلتک» به موضوعی اساسی در زندگی انسان معاصر پرداخته شده است: تفکر چیست و چگونه میتوان آن را به صورت آگاهانه انجام داد؟ در ابتدا، معمولاً تفکر به معنای سرگرم شدن ذهن به افکار روزمره مانند تحصیل، کار، روابط و خودآگاهی تلقی میشود. اما بررسیها نشان میدهد که تفکر یک فعالیت ذهنی سازمان یافته است که بر پردازش اطلاعات و تصاویر ذهنی گرفته شده از واقعیت مبتنی است.
بیشتر بدانید:
چگونه زبان بدن پیام‌های پنهان را در ارتباطات آشکار میکند؟| إبدأ رحلتک
فرهنگ بین اصالت و سنت؛ اهمیت فهم و احترام به فرهنگ‌های مختلف| إبدأ رحلتک
استاد مواهب الخطيب بیان کرد که خداوند انسان را با سازوکارهای زیستی شگفت انگیزی مانند نورونها مجهز کرده است که این توانایی ذهنی منحصر به فرد را ممکن میسازد و انسان را از باقی موجودات متمایز میکند. تفکر صرفاً واکنش طبیعی و خودکار نیست، بلکه میتوان آن را توسعه داد تا هدفمند و آگاهانه شود، به گونهای که انسان از دریافتکننده منفعل به فردی فعال و متفکر تبدیل گردد.
همچنین به نظریه های نوینی در توسعه مهارت تفکر اشاره شد، از جمله نظریه «شش کلاه تفکر» ادوارد دِی بونو، که افراد را قادر میسازد تا بسته به شرایط از سبکهای مختلف تفکر نظیر تفکر تحلیلی، خلاق، نقادانه و خوشبینانه بهرهمند شوند. این رویکرد به تصمیمگیریهای متعادل و جامع کمک میکند.
در ادامه، استاد مواهب الخطيب به تفاوت های فردی در سبک های تفکر اشاره کرد و یادآور شد که پیشرفتهای علم روانشناسی و جامعه شناسی مرزهای نگاه سنتی به انسان به عنوان یک گونه زیستی واحد را پشت سر گذاشته است. اکنون انسان به عنوان موجودی با شخصیتها و توانمندیهای فکری متنوع شناخته میشود که باید مورد فهم و احترام قرار گیرد.
در نهایت تأکید شد که تفکر مهارتی اکتسابی است که نه تنها با دانش و آموزش بلکه با خودآگاهی و تمرینهای مستمر تقویت میشود. بنابراین، ما به عنوان افراد و جوامع ملزم به یادگیری چگونگی تفکر کردن هستیم، نه صرفاً به داشتن افکار.