تهران -الکوثر: نام پیشین مدینه «یثرب» بوده و برخى تاریخ نگاران عقیده دارند که حدود قرن دوم پیش از میلاد مسیح، مردمى از نژاد مصر قدیم این شهر را در دست داشته‏ اند. شهرت این شهر به خاطر هجرت پیامبر بدان جاست. آن حضرت در سال 622 م.که مصادف با ماه ربیع الأول بود، به این شهر درآمد و این هجرت مبدأ تاریخ مسلمانان گشت لیکن آغاز سال هجرى را از ماه محرم گرفتند. در قرآن و سنت پیغمبر و عرف مسلمانان، مردم شهر مدینه «انصار» و مسلمانان مکه «مهاجران» لقب گرفتند. 
رسول خدا صلى الله علیه وآله در ماه‏هاى نخستین هجرت، میان دو گروه مهاجر و انصار عقد و پیمان برادرى بست و پیمان نامه مدینه، که باید آن را کاملترین و جامع‏ترین اعلامیه حقوق بشر خواند، در این شهر و به فاصله کمتر از یک سال از هجرت نوشته شد و پس از آن مدینه مرکز حکومت اسلامى گردید. 

قبرستان بقیع 

بقیع غرقد گورستان مدینه منوره است که در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله بسیاری از صحابه و پس از رحلت ایشان چهار تن از ائمه معصومین علیهم السلام و نیز تعدادی از بزرگان تابعین و سادات اهل بیت عصمت و طهارت در آن به خاک سپرده شده اند، از آن زمان تاکنون نیز هزاران نفر از دانشمندان ، زاهدان و صلحا، که در مدینه از دنیا رفته اند، در همین گورستان مدفون شده اند پیامبر صلی الله علیه و آله برای آرمیدگان در این قبرستان احترام خاصی قائل بود این گورستان که در قسمت شرقی مسجد النبی صلی الله علیه و آله قرار دارد، در دوره جاهلیت اهمیت چندانی نداشته بقیع تا یکصد سال قبل حصاری نداشته ، اما اکنون محصور گشته ، و از گذشته تاکنون مسلمانان هر فرقه و مذهب ، پس از زیارت رسول خدا صلی الله علیه و آله به بقیع آمده ، اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و دیگر آرمیدگان در این گورستان را زیارت می کنند 

مدفون شدگان در بقیع 

روبروی درب کنونی کمی سمت راست ، قبور مطهر چهار امام معصوم علیهم صلوات الله قرار دارد : 
1- امام حسن بن علی علیه السلام امام مجتبی علیه السلام در نیمه رمضان سال سوم هجرت در مدینه زاده شد و از همان دوران کودکی شدیدا مورد علاقه رسول خدا صلی الله علیه و آله قرار گرفت ایشان ، در کنار پدر بزرگوارش امیرمؤمنان علیه السلام در جنگهای جمل ، صفین و نهروان شرکت جست و پس از شهادت پدر، به امامت منصوب و مدت حدود شش ماه خلافت کرد سپس معاویه جنگی را بر آن حضرت تحمیل نموده ، مردم نیز ایشان را تنها گذاشتند و سرانجام به تحریک معاویة بن ابی سفیان در سال 50ه ق توسط همسرش جعده دختر اشعث بن قیس ، مسموم و به شهادت رسیدند، و در بقیع به خاک سپرده شدند 
2- امام زین العابدین علی بن الحسین علیه السلام امام سجاد علیه السلام در سال 38ه ق به دنیا آمد، و در دوران امامت حسن بن علی علیه السلام و پدر بزرگوارشان حسین بن علی علیه السلام رشد یافتند، در کربلا همراه پدر بودند اما به دلیل بیماری نتوانستند سلاح بدست گیرند سپس با دیگر اسیران آن حضرت را به شام بردند و از آن پس نزدیک سی و چهار سال امامت کرد و سرانجام در سال 94ه ق به تحریک ولید بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید و در کنار امام مجتبی علیه السلام در بقیع مدفون گردید زهد و عبادت و کرم و بزرگواری آن حضرت زبانزد خاص و عام و دوست و دشمن بود 
3- امام محمد بن علی بن الحسین علیه السلام امام باقر علیه السلام در سال 58ه ق به دنیا آمد و تا سال 94 ه ق در کنار پدر بزرگوارش در مدینه زندگی کرد پس از شهادت پدر رهبری را در دست گرفت و توانست شاگردان فراوانی را تربیت نموده ، در نشر معارف اسلامی و اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله گام های بلندی بردارد، آن حضرت را باقرالعلوم یعنی شکافنده دانش ها لقب داده اند امام باقر علیه السلام در سال 114و یا 117ه ق به تحریک هشام بن عبدالملک به شهادت رسیدند و در کنار پدر بزرگوارشان در بقیع به خاک سپرده شدند 
4- امام جعفر بن محمد الصادق علیه السلام آن حضرت در سال 80یا 83ه ق به دنیا آمدند و پس از شهادت پدر، رهبری پیروان اهل بیت علیهم السلام را بر عهده گرفتند و در دوران حیات پر بار خود هزاران شاگرد را در رشته ها و علوم مختلف تربیت کردند منصور دومین خلیفه عباسی بر آن حضرت به شدت سخت گرفت و سرانجام نیز در 25شوال 148ه ق به تحریک وی ، آن حضرت مسموم و به شهادت رسید و در بقیع کنار جد و پدرش مدفون شد در کنار قبور چهار امام از اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله دو قبر دیگر وجود دارد که یکی از آنها قبر عباس بن عبدالمطلب عموی پیامبر صلی الله علیه و آله و دیگری قبر فاطمه بنت اسد مادر امیرمؤمنان علی علیه السلام است عباس بن عبدالمطلب (ع ) وی از شخصیتهای بزرگ قریش و 2 یا 3 سال از رسول خدا صلی الله علیه و آله بزرگتر بود در سال دوم با اکراه به همراه قریش در جنگ بدر شرکت جست سپس به اسارت مسلمانان درآمد و با فدیه آزاد شد و سرانجام در زمره بهترین یاران پیامبر صلی الله علیه و آله به شمار آمد پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان علی بن ابیطالب علیه السلام وفادار ماند و در سال 33ه ق در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع مدفون شد فاطمه بنت اسد او همسر ابوطالب ، مادر علی بن ابیطالب علیه السلام و از نخستین بیعت کنندگان با رسول خدا صلی الله علیه و آله بود و در سرپرستی پیامبر سهم بسزائی داشت وی از آن چنان قداستی برخوردار گردید که به درون کعبه راه یافت و فرزندش علی بن ابیطالب علیه السلام را در آن جا به دنیا آورد در ماتم او رسول خدا صلی الله علیه و آله به شدت متأثر شد و بر جنازه اش نماز گزارد و در حالی که بر وی می گریست او را در قبر نهاد قبر منسوب به حضرت فاطمه (س ) علمای برجسته شیعه نظیر شیخ صدوق ، شیخ مفید، شیخ طوسی ، ابن طاووس و علامه مجلسی مدفن حضرت را خانه خودش ، که بعدا در مسجد قرار گرفت می دانند محلی که به عنوان قبر آن حضرت در بقیع مشخص شده ، پایین تر از قبور ائمه چهارگانه ، در قسمت راست ( شمال غرب ) آنها قرار گرفته است و احتمال دارد که اینجا محل قبر فاطمه بنت اسد باشد 

مسجد النبی صلى الله علیه وآله 
‏ مسجد پیغمبرصلى الله علیه وآله که در قسمت شرقى مدینه بنا شده پس از مسجد الحرام، مشهورترین مسجد در تاریخ اسلام است. هنگامى که رسول خدا صلى الله علیه وآله به مدینه رسید در خانه ابوایوب انصارى منزل گزید؛ جایى که شتر وى آنجا خوابید. زمین مسجد النبى از آنِ دو یتیم بود و در آنجا خرما خشک مى‏کردند. رسول خدصلى الله علیه وآله آن را به مبلغ ده دینار از ولىّ دو طفل خریدند و مسجد را در آن ساختند. مساحت زمین در آن روز حدود 2071 متر مربع بوده است. صحن مسجد را با ریگ سیاه فرش کردند و دیوارها را با خشت و گل بالا بردند. در ساختن بناى این مسجد شخص پیامبرصلى الله علیه وآله شرکت داشتند. سقف قسمتى از مسجد را با شاخ و برگ درخت خرما پوشانیدند و از تنه درخت خرما براى ستون‏هاى آن استفاده کردند. سه در از جانب شرق، غرب و جنوب براى آن قرار دادند. قبله نخستین مسلمانان «مسجد الاقصى بود که بعداً به سمت خانه کعبه تغییر یافت. مساحت مسجد النبى در سال‏هاى اخیر به حدود یک صد هزار متر رسیده است. 

مساجد مدینه‏ 

در مدینه مساجد فراوانى وجود دارد که اسامى برخى از آنها عبارت است از: 1 - مسجد قبا، مسجد ذوقبلتین، 3 - مسجد جمعه، 4 - مسجد فضیخ، 5 - مسجد فتح، 6 - مسجد على، 7 - مسجد غمامه، 8 - مسجد الاجابه (مباهله)، 9 - مسجد فاطمة الزهراء، 10 - مسجد امام على بن ابى طالب، 11 - مسجد سلمان، 12 - مسجد شجره، 13 - مسجد معرس، 14 - مسجد ثنیة الوداع، 15 - مسجد ابوذر، 16 - مسجد سقیا، 17 - مسجد و مشربه ام ابراهیم. 

مسجد قبا 
منطقه قبا در فاصله شش کیلومتری جنوب مسجد النبی قرار دارد و از نقاطخوش آب و هوای اطراف مدینه به شمار می آید بنا به نقل روایات بسیار، مسجد قبا مصداق آیه لمسجد أسس علی التقوی من أول یوم أحق أن تقوم فیه می باشد 
مسجد قبا نخستین مسجدی است که رسول خدا (ص ) آن را بنا کرده است مسجد قبا یکی از مهمترین و زیباترین مساجد 
مدینه است 

مسجد ذو قبلتین 

مسأله تغییر قبله در پانزدهم شعبان سال دوم هجرت روی داد تا پیش از آن مسلمانان به سوی بیت المقدس نماز می خواندند طعنه یهودیان و دعای رسول خدا (ص ) سبب شد تا خداوند ضمن آیات 142تا 150سوره بقره ، تغییر قبله را به سوی کعبه بیان کند بنابر برخی روایات این آیات در این مسجد نازل شد این مسجد محرابی در جهت کعبه دارد و محل قبله پیشین آن نیز در داخل مسجد مشخص شده است مسجد قبلتین در شمال غربی مدینه در فاصله 5/3 کیلومتری مسجد 
النبی قرار دارد 

مسجد جمعه 
‏ پس از مسجد قبا، این مسجد از جهت تاریخى دومین مسجد است. پیامبرصلى الله علیه وآله پس از حرکت از قبا به طرف مدینه در محله‏اى که خاندان بنى عمرو بن عوف ساکن بودند روز جمعه فرود آمدند و اولین نماز جمعه را در آنجا اقامه کردند سپس جاى آن مسجدى ساخته شد. این مسجد در سال 1412 توسط دولت سعودى در مساحت 1630 متر بازسازى شد. مسجد فضیخ‏ این مسجد در انتهاى شارع العوالى واقع شده و از مساجد تاریخى و معروف است. فضیخ درخت خرما است و از آنجا که در محل این مسجد درخت خرما بوده به این اسم نامیده شده است، نام دیگر آن مسجد رد شمس مى‏باشد. این مسجد اخیراً تخریب گردیده و احتمال دارد بناى جدیدى در آن احداث گردد. 

مسجد فتح‏ 
این مسجد در شمال غربى مدینه در دامنه کوه سلع بر بلندى قرار دارد. در این مکان بود که رسول خدصلى الله علیه وآله در 
مسجد فتح‏ این مسجد در شمال غربى مدینه در دامنه کوه سلع بر بلندى قرار دارد. در این مکان بود که رسول خدصلى الله علیه وآله در جنگ خندق از خداوند طلب فتح و پیروزى کرد و خداوند دعاى آن حضرت را مستجاب نمود و مشرکان شکست خوردند. برخى نیز گفته‏اند سوره فتح در این مکان بر پیامبرصلى الله علیه وآله نازل شد. پس از آن روى این تپه مسجد فتح را بنا نهادند. بناى فعلى مسجد فتح که مربوط به سال 1270 هجرى قمرى است حدود 24 متر مربع و ارتفاع آن 5/4 متر مى‏باشد. 

مسجد فاطمة الزهراء (س ) 
در نزدیکی مسجد فتح واقع شده و در حال حاضر مسجد حضرت فاطمه (س ) دارای 5/7 متر طول و حدود 5/2 متر عرض است و محراب کوچکی نیز در آن وجود دارد 

مسجد حضرت علی علیه السلام 
‏ این مسجد در جنوب مسجد فتح و مشرف بر وادى بطحان است. گویند در مدت محاصره شهر مدینه در جنگ احزاب امیر المؤمنین علیه السلام در آن به عبادت مى‏پرداخته است. در نزدیکى این مسجد مسجد دیگرى است که به نام مسجد فاطمهعلیها السلام معروف است و همراه با مساجد فتح، سلمان، ابوبکر، عمر و مسجد قبلتین به نام مساجد سبعه معروف‏اند. مسجد غمامه‏ غمامه به معناى ابر است. واقدى مى‏نویسد: نخستین‏ نماز عید که رسول خدصلى الله علیه وآله به سال دوم هجرت در مدینه خواند، در صحرا بود. آن حضرت نماز را در صحرا خواند سپس در سده دوم هجرت، آن نمازگاه را مسجد کردند. در سبب نامگذارى آن به «غمامه» نوشته‏اند: رسول خدا در آنجا براى باران دعا کرد و چون دعا خواند ابرى پدید آمد و باران بارید. این مسجد هم اکنون توسعه یافته و به سبکى نو ساخته شده است. 

مَشْرَبه ام ابراهیم 
‏ در سبب نامگذارى آن نوشته‏اند: ماریه قبطیه، ابراهیم فرزند رسول خدصلى الله علیه وآله را در این مکان به دنیا آورد. و در تاریخ آمده است: رسول خدصلى الله علیه وآله در مشربه ام ابراهیم نماز گزارد. مشربه بستانى بوده است در منطقه عالیه یا عوالى مدینه، در شمال مسجد بنى قریظه، در حال حاضر آثار آن از میان رفته و به صورت یک قبرستانى باقى مانده است. مسجد ابوذر این مسجد در انتهاى شارع ابوذر فعلى است و اخیراً آن را تخریب کرده و از نو با مساحتى بیشتر ساخته‏اند. 

مسجد شجره‏ 
این مسجد در فاصله یک فرسنگ و نیم از مدینه قرار داشته که اکنون با گسترش شهر، این مسافت کمتر شده است. چون درخت کنارى در کنار مسجد بوده، این مسجد به نام «شجره» معروف گردیده است. اهمیت این مسجد بیشتر در آن است که رسول خدصلى الله علیه وآله در عمره حدیبیه، عمرة القضاء و در حجة الوداع، در آنجا محرم شد. هم اکنون حاجیان ایرانى که پیش از اعمال عمره به مدینه مى‏روند، در مسجد شجره احرام مى‏بندند. این مسجد در سال‏هاى پیش بسیار محقر و خالى از نظافت بود. در نوسازى اخیر (از 1366 به بعد) بر مساحت مسجد افزوده‏اند؛ چنانکه مساحت مسجد حدود 26000 متر مربع مى‏باشد. در بیرون مسجد بیش از پانصد دوش حمام و بیش از سیصد و پنجاه عدد دستشویى ساخته شده است. 

مسجد مباهله‏ 
مسجدى را که به نام «مسجد مباهله» نشان مى‏دهند، نماینده رویدادى تاریخى و بزرگ است. «مباهله» در لغت «بر یکدیگر نفرین و لعنت کردن» است. در سال دهم هجرت گروهى از ترسایان نجران‏ (ناحیه‏اى است در یمن در جنوب عربستان) نزد حضرت رسولصلى الله علیه وآله آمدند و درباره عیسىعلیه السلام با او گفتگو کردند. رسول خدصلى الله علیه وآله فرمود: عیسى بنده خدا و کلمه او بود که آن را بر مریم القا فرمود. گفتند چگونه ممکن است انسانى بى پدر به دنیا آید؟ قرآن در این باره نازل شد که مَثَل عیسى، مثل آدم است. چون گفتگو دراز گردید رسول خدصلى الله علیه وآله به حکم خدا فرمود: ما و شما پسران، زنانمان و خودمان مباهله مى‏کنیم تا دروغ گویان مشمول لعنت الهى گردند. در آن روز که بیست و چهارم و به قولى بیست و یکم ذوالحجه بود، رسول خدا با على مرتضى و فاطمه زهرا و حسن و حسینعلیهم السلام براى مباهله بیرون شدند. ترسایان چون شکوه و جلال آن بزرگواران را دیدند، ترسیدند و از مباهله چشم پوشیدند و با رسولصلى الله علیه وآله مصالحه کردند و جزیه پذیرفتند. 

احد 

در ناحیه شمالی مدینه رشته کوهی به طول تقریبی شش کیلومتر از شرق به غرب کشیده شده که به دلیل جدایی آن از دیگر رشته کوهها، احد خوانده می شود این کوه خاطره یکی از مهمترین جنگهای صدر اسلام را که بسیار دردناک بوده در سینه دارد در این غزوه بود که عده زیادی از اصحاب رسول خدا (ص ) به دلیل بی توجهی جمعی از مسلمانان به اوامر آن حضرت ، به شهادت رسیدند 
مقبرة الشهداء 
مسلمانان به دفن شهدای غزوه احد پرداختند و به یاد آنان ، مقبره ای در دامنه کوه احد ایجاد شد بهترین عزیزان اسلام ، از مهاجر و انصار از جمله حمزه ( عموی پیامبر ) و در آنجا دفن شده اند حمزه و دو تن از دیگر شهدا در یک قسمت ، و دیگر شهیدان در فاصله 25متری آنها مدفون شده اند علاقه و علقه مسلمانان با کوه احد، آن اندازه بود که رسول خدا (ص ) فرمود : احد ،کوهی است که ما را دوست دارد، و ما نیز آن را دوست داریم 

مسجد فضیخ 

درباره فضیخ گفته شده است که نام درخت نخل بوده و یا اشاره به مسکری است که از درخت نخل گرفته می شد در جریان غزوه بنی نضیر رسول خدا (ص ) در آنجا خیمه ای داشته و بدین مناسبت آن مکان را مسجد فضیخ نامیده اند مسجد فضیخ در میان نخلستانها، در شرق مسجد قبا و منطقه عوالی واقع شده محل این مسجد در خیابان عوالی ، پیش از مستشفی الوطنی قرار دارد 

مسجد غمامه ( مصلی ) 
نخستین مسجد در منطقه غرب مدینه که نزدیکترین فاصله را در حال حاضر با مسجد النبی دارد ( حدود پانصد متر ) مسجد غمامه یا مصلی که رسول خدا (ص ) در آن نماز عید را برگزار کرده است ( مصلی محلی است که برای برگزاری نماز عید و خارج از حدود شهر در یک فضای باز ساخته می شود ) 

آنچه باید بدانید:

► برای زائران، شایع ترین راه این است که با هواپیما وارد جده شوند و از آنجا بوسیله ی اتوبوس به مکه و مدینه سفر کنند.

► حمل و نقل عمومی با تاکسی وجود دارد. اگر در کنار جاده ماندید می توانید از اهالی آنجا کمک بگیرید اما باید هزینه را بپردازید. البته مواظب خودتان باشید، از سوار شدن به خودرو های مشکوک بر حذر باشید.

►مهم ترین و شایع ترین علت سفر به مدینه، زیارت و نماز خواندن در مسجد النبی می باشد. مردان اجازه ی دیدن اقصا نقاط این مسجد بزرگ را دارند. اما زنان معمولا بعد از ظهر یا بعد از غروب آفتاب اجازه ی بازدید از نقاط مختلف این مسجد را دارند.

►خیابان های منتهی به داخل و اطراف مسجد پیامبر با مغازه هاو فروش محصولات از همه نوع همیشه در انتظارنشسته اند. معمولا وسایلی که بیشتر مورد توجه قرار می گیردند ، جانماز، مهر، تسبیح ، عطر ، سی دی و تصاویر مذهبی و... است.

►در رستوران های این شهر تقریبا همه نوع مواد غذایی از سراسر جهان وجود دارد. رستوران هندی، پاکستانی و بنگلادشی به وفور وجود دارد. همچنین چینی، اندونزیایی، ترکی، مصر، و مواد غذایی محلی وجود دارد.

►نوشیدنی های الکلی بکلی در این کشور ممنوع است. نوشیدن و خوردن نیز در ماه رمضان در ساعات روزه در ملع عام با برخورد پلیس همراه است.

►در مدینه هتل های بسیاری وجود دارند که بعضی از آن ها نیز در کنار مسجد النبی قرار دارند.

►برخی هتل های این شهر که شما می توانید در آن جا به استراحت بپردازید:

سوییت المجیدی : شماره منطقه مرکزی، ۶۳۸۸ و ۰۰۰۰ ۸۲۰ ۴ ۹۶۶+ و از امکانات آن: سرویس آپارتمان بزرگ و مطبوع، تلفن، تلویزیون کابلی، و توالت خصوصی و حمام با وان می باشد.

مسافرخانه مدینه : با شماره ی ۶۶۶۶ ۸۱۹ ۴ ۹۶۶+ و امکانات تهویه هوا، تلویزیون کابلی، تلفن، توالت و حمام خصوصی، و مینی بار. برخی از امکانات آن مبادله ارز، انتقال فرودگاه و تمیز کردن و خشک کردن لباس ها.

► هتل های مدینه