تهران- الکوثر: استاد محمد صدیق منشاوی در سال ۱۲۹۹ه.ش. یعنی حدود ۷۳ سال پیش ، در شهر منشاه مصر در خانواده ای بسیار مذهبی پا به عرصه ی وجود گذاشت.

پدرش شیخ صدیق منشاوی یکی از قاریان صوفی منش بود که هرگز در مسیر تلاوتش اجر و پاداشی طلب نکرد . از این رو فرزندش محمد را نیز با چنین علایقی پرورش داد تا جایی که تلاوت را تنها به جهت آنکه متعلق به این کتاب مقدس است برگزید . شیخ صدیق منشاوی را فردی در کمال خشوع و خضوع می خوانند گویند او چنان تقوی پیشه بود که هرگز در هیچ تلاوتی بر اجر و پاداش آن سخنی نگفت . تنها در محل حاضر می شد ، آنگاه با وقاری سرشار از خشیت الهی باز می گشت و این شیوه ای بود که در میان فرزندانش نیز نیک مشهود است .
محمد صدیق از آنجا که در شهر منشاه تولد یافت چون پدرش به منشاوی ملقب گردید . با تشویق و تعلیم پدر به آموزش معارف قرآنی و تعلیم قرائت های مختلف پرداخت ، چرا که پدرش نیز از قاریان مشهور عصر خود به شمار می آمد .
مرحوم استاد منشاوی از همان ابتدا به حفظ کامل قرآن پرداخته و از ۹ سالگی به بعد در ماه مبارک رمضان شبهای قرائت قرآن برگزار می نمود . این امر تا سنین جوانی استاد ادامه داشت . این در حالی بود که پس از چندی با ورودش به رادیوی عربی مصر و پخش تلاوتهایش ، به شهرت او افزوده شد تا آنکه به عنوان یکی از اساتید و قاریان مشهور مصر معرفی شد .

او قاری بزرگی است که در میان متأخران بی نظیر و در میان متقدّمین کم نظیر بوده است . او از مفاخر بزرگ جهان اسلام و مبتکر الحان گوناگون قرآنی به شمار می آید .
سبک تلاوت ، صوت زیبا ، لحن گرم و حزین ، تلفظ صحیح و بیان قوی کلمات از مختصّات قرائت مرحوم منشاوی به شمار می آید که با چیرگی و مهارت کامل و تسلّطی فوق العاده شنونده را به آیات الهی متوجه می سازد . او چنان تسلّطی به قرائات سبعه و عشره و راویان قاری دارد که وی را به عنوان یکی از بهترین اساتید این فن در جهان اسلام مطرح نموده است ، تا آنجا که شهرتش را در جای جای جهان اسلام اذعان می دارند .

مرحوم محمد صدیق منشاوی با تسلّطی کامل و سبکی خاص تمامی قرآن مجید را با قرائت ترتیل تلاوت کرده است و اکنون گنجینه ای از نوارهای تحقیق و ترتیل این استاد در آرشیو رادیو قرآن موجود می باشد .
تلاوت های این استاد همه هفته از رادیو قرآن جمهوری اسلامی ایران پخش می گردد . استاد به واسطه زندگی کوتاهش به کشورهای محدودی مسافرت کرده است . از آن جمله به سوریه ، کویت و برخی از کشورهای شیخ نشین حاشیه خلیج فارس می توان اشاره کرد که در مساجد مختلف این کشورها به تلاوت قرآن کریم پرداخته است .
سرانجام دست اجل از آستین تقدیر برون آمده ، این بار نیز گلی از بوستان معطر قرآن را گلچین نمود و استاد منشاوی در سن ۴۹ سالگی در سال ۱۳۴۸ ه.ش. در شهر قاهره جان به جان آفرین تسلیم کرد و بدین طریق گرد غم و اندوه را در بر جبین عاشقان کلام دوست نشانید ، هرچند که امروز پس از گذشت سال ها آوای ملکوتی او زینت بخش محافل و مجالس قرآنی و پرورش دهنده استعدادهای نهفته در این مسیر است. 

حاج سعودی محمّد صدّیق در سال ۱۹۵۳ مجلّه ی رادیو و تلویزیون، در یکی از شماره هایش از شیخ محمّد صدّیق المنشاوی نوشت که او اوّلین قاری ای بود که رادیو برای ضبط تلاوتش، تجهیزات فنّی خود را به مکان تلاوت او منتقل کرد... چه طور چنین اتفاقی افتاد؟ و چرا رادیو چنین کاری کرد؟
شهرت و زیبایی تلاوت او، زبانزد مردم مصر بود و زمانی که مسؤولان رادیو، از آن آگاه شدند، خواستند که به رادیو بیاید تا از او امتحانی گرفته شود و در صورت قبولی، به عنوان قاری رادیو به فعالیت بپردازد. ولی شیخ، این دعوت را نپذیرفت و گفت: نمی‏خواهم در رادیو قرائت کنم چرا که به شهرت آن احتیاجی ندارم و هرگز نمی‏پذیرم که از من امتحان بگیرند... این‏طور شد که برای مدیر رادیو چاره‏ ای نماند جز آن‏که تجهیزات رادیو را به محل تلاوت ایشان منتقل کند. و در عمل، در یکی از شب‏های ماه مبارک رمضان، زمانی که ایشان در روستایی از روستاهای مصر، برای خانواده ‏ای داغدار در حال تلاوت بود، گروهی از رادیو برای ضبط تلاوت شیخ به آن محل رفتند و در همان زمان، گروهی دیگر برای ضبط تلاوت پدر ایشان، شیخ الصدیق المنشاوی، به روستای العسیرات در استان سوهاج در خانه حاج احمد ابورحاب رفته بودند. و این برای اولین بار در تاریخ رادیو بود که رادیو، تجهیزات، کارکنان و مهندسان خود را برای ضبط تلاوت یکی از مقریان به جایی بفرستد. 

اطلاعات بیشتر

بیماری و وفات استاد 
محمد صدیق منشاوی در سال 1966 میلادی به بیماری تصلب شرایین دچار شد و پزشكان او را از تلاش بیش از حد و به خصوص فشار بر حنجره باز داشتند، در سال آخر عمرش تلاوت‌های فوق‌العاده سنگین و از نظر صوتی تلاوت‌های مرتفعی را پیاده می‌كرد و چون بیماری شدت یافت به بیمارستان دولتی انتقال یافت، «عبدالناصر» پادشاه مصر، چون از شدت بیماری این استاد آگاه شد، دستور داد كه او را برای معالجه به لندن بفرستند كه مرگ او را در برگرفت. روحش شاد و یادش گرامی باد.

«محمد صدیق منشاوی» از نگاه کارشناسان و قاریان ایرانی 
به جرأت می‌توان گفت كه تلاوت‌های محمد صدیق منشاوی مانند تلاوت‌های استاد عبدالباسط عامه‌پسند و فراگیر است و شاید كمتر كسی باشد كه نام و صدای ملكوتی این استاد را نشنیده باشد، این استاد در بین قاریان ایرانی نیز از محبوبیت چشمگیری برخوردار است. 
«احمد ابوالقاسمی» كارشناس و قاری بین‌المللی قرآن كریم در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایكنا) درباره استاد محمد صدیق منشاوی می‌گوید: راز ماندگاری تلاوت‌های استاد«منشاوی» در ابتدا بحث حزن قرائت وی از نظر سبك كار و دیگری بحث حزن در صدای این استاد است كه جمع شدن حزن در نوع تلاوت و سبك و حزن در شخصیت استاد از مواردی است كه باعث می‌شود تلاوت‌های وی ماندگار شود. 
وی می‌افزاید: حزنی كه در نوع آهنگ‌ها و صدای استاد وجود دارد همچنین قابل درك بودن آهنگ‌ها، همگانی و عمومی بودن آهنگ‌ها و احساس قرائت‌های استاد از دلایلی است كه باعث شده تا صدای استاد «منشاوی» در بین عوام پسندیده‌تر از دیگر قراء باشد. 
ابوالقاسمی معتقد است كه در تلاوت‌های استاد «منشاوی» متانت و بلندی طبعی مشاهده می‌شود كه به‌طور قطع در شخصیت این استاد نیز وجود دارد، تعاریفی كه از دیگر قاریان مصری نیز شنیده می‌شود بیانگر این است كه وی از نظر شخصیتی در كشور مصر قابل ستایش بوده و بسیاری از قاریان بزرگ مصری از استاد «منشاوی» به نیكی و بزرگی یاد می‌كنند.

تلاوت ‌های ‌منشاوی ؛‌ تلاوت‌ هایی‌ عامه ‌پسند 
تلاوت‌ های محمد صدیق منشاوی مانند تلاوت‌های استاد عبدالباسط عامه‌پسند و فراگیر است و شاید كمتر كسی باشد كه نام و صدای ملكوتی این استاد را نشنیده باشد، این استاد در بین قاریان ایرانی نیز از محبوبیت چشمگیری برخوردار است 
وی درباره مقایسه تلاوت‌های استاد منشاوی با استادی مانند مصطفی اسماعیل می‌گوید: قیاس قرائت استادان با یكدیگر اصولی نیست؛ چرا كه این قراء دارای شرایط همسانی نیستند و تلاوت هر یك از این قاریان از یك زاویه دارای اهمیت است، به‌طور مثال تلاوت «مصطفی اسماعیل» از برخی زوایا قوی‌تر از استاد «منشاوی» است و یا از زوایای دیگر تلاوت استاد «منشاوی» قوی‌تر است و قیاس بین این افراد كه فرق كلی با هم دارند صحیح نیست و به‌طور كل استاد «منشاوی» در عصر و زمان خودش یكی از بهترین‌ها بود. 
ابوالقاسمی درباره صدای منشاوی نیز این‌گونه سخن می‌گوید: توانمند بودن صدای استاد خیلی عجیب است و جزء صداهای نادر به‌ شمار می‌آید و این توانمندی در اجرا و صدا یكی از ویژگی‌های صوتی این استاد است. 
سید«علی سرابی» قاری قرآن و مدیر عامل اتحادیه تشكل‌های قرآنی كشور نیز در گفت‌وگو با ایكنا درباره استاد محمد صدیق منشاوی چنین می‌گوید: یك ویژگی منحصر به فرد مربوط به خود مرحوم «محمدصدیق منشاوی» است، صدای این استاد نیز بسیار لطیف و دلنشین است كه از جهاتی منحصر به فرد است و لطافت ویژه‌ای دارد و در نهایت ویژگی خاص مرحوم «منشاوی» صدای ملكوتی وی است. 
وی می‌افزاید: برداشت من از قاریان مصری به ویژه مرحوم «منشاوی» این است كه قرائت قرآن در واقع در فرهنگ مصر و همچنین به ‌ویژه در فرهنگ ما صرفاً یك كار هنری و تفننی برای اوقات فراغت نیست بلكه قرائت قرآن بستری برای انتقال معارف و مفاهیم عالیه قرآن كریم است. 
سرابی معتقد است كه ترتیل استاد از نغمه‌های ساده‌ و از پیچیدگی كمتری برخوردار است و از لحاظ لحنی نسبت به ترتیل‌های دیگران غنی‌تر است، ویژگی صدا، لطافت صدا و حزین بودن از نكات قابل توجهی است كه در ترتیل وی وجود دارد و دیگری موزون و یكدست بودن ترتیل از لحاظ سرعت و تكثیر كلام یا همان ضرب آهنگ قرائت است كه مورد توجه همگان قرار گرفته است. 
سرابی به یكدست بودن، زیبایی، دلنشینی، محكم بودن و برجستگی صوتی استاد اشاره می‌كند و می‌گوید: این موارد باعث شده تا ترتیل استاد «منشاوی» از لحاظ صوتی و تنوع آهنگی بیشتر مورد توجه عامه قرار گیرد. 
«رضا محمدپور» قاری بین‌المللی و نفر اول مسابقات رشته قرائت هندوستان نیز در گفت‌وگو با ایكنا درباره استاد منشاوی چنین می‌گوید: یكی از رازهای ماندگاری تلاوت‌های استاد «منشاوی» خلوص و پاكی است كه در تلاوت‌های این استاد موج می‌زند و ناشی از نزدیكی روحیات و اخلاقیات وی با مفاهیم قرآنی است. 
وی می ‌افزاید: تا جایی كه از زندگی‌ نامه این استاد اطلاع دارم، استاد شخصیت بسیار مستقلی داشت و در عین تواضع به دنبال شهرت و مقام نبود و زمانی كه از طرف رادیو قرآن مصر از وی برای تلاوت در رادیو دعوت شد استاد قبول نكرد و دست ‌اندركاران رادیو قرآن نیز به محل تلاوت‌های این استاد رفته و تلاوت استاد را ضبط می‌ كنند كه این مورد برای هیچ یك از قاریان مشهور آن زمان سابقه نداشت. 
این قاری بین‌المللی به تأثیر تلاوت استاد بر غیر مسلمانان اشاره می‌ كند و می ‌افزاید: استاد با تلاوت‌ های بسیار شیوا و رسای خود نه تنها موجب اسلام آوردن بسیاری از غیر مسلمانان شد بلكه در ایجاد روحیه معنوی بین مسلمانان نیز بسیار تأثیرگذار بود. 
این قاری بین‌المللی معتقد است كه صوت استاد مردم را شیفته خود می ‌كرد بطوری كه در پرده‌های صوت ایشان آرامش، ثبات و یكرنگی خاصی وجود دارد و كوچك‌ترین اضطراب و تنشی در صوت ایشان مشاهده نمی‌ شود و ردیف‌ هایی كه ایشان برای نغمات به‌ كار می‌ برند منحصر به فرد بود. 
رضا محمدپور یكی دیگر از ویژگی‌های تلاوت‌های استاد «منشاوی» را وجود حزن بسیار بالا در صوت و لحن وی عنوان می ‌كند و می ‌افزاید: در احادیث آمده است كه قرآن با حزن نازل شده و كسی كه قرآن تلاوت می ‌كند بهتر است آن را با حزن قرائت كند، تلاوت استاد منشاوی نیز به‌ گونه‌ای است كه اگر آن را در آرامش گوش دهید دل انسان را به تسخیر خود در می ‌آورد و به نحوی صوت استاد معجزه الهی است. 
وی درباره صدای استاد منشاوی نیز می‌ گوید: صوت و تلاوت استاد با وجود فنی بودن سادگی خاصی دارد و همچنین وی با متانت و وقار خاصی قرآن را تلاوت می ‌كرد و از كارهای اضافی در صوت و لحن پرهیز داشت و به ‌همین دلیل است كه تلاوت‌های استاد «منشاوی» را بیشتر عامه مردم هم می‌ پسندند. 
تحلیلی كوتاه درباره تلاوت‌های استاد «محمد صدیق منشاوی» 
آن‌ چه كه درباره سبك و شیوه استاد محمد صدیق منشاوی در تلاوت قرآن میتوان گفت این است كه با این‌كه شیوه تلاوت این استاد منحصر به وی نبوده و به طور موروثی در خانواده قاری ‌پرور آنان مورد استفاده قرار گرفته است، اما به سبب آنكه این شیوه توسط وی به اوج شكوفایی و بلوغ لحنی رسیده و به جهانیان معرفی شده است او را نماینده این سبك به حساب می ‌آوریم، چرا كه به رغم آن‌كه پیش از او مرحوم پدرش و هم‌زمان با وی برادر كوچك‌تر و برخی دیگر از اعضای خانواده این استاد از چنین سبكی بهره برده‌اند، اما بی ‌تردید این قاری برجسته، هنر و ذوق افزون ‌تری در بازپروری و رشد این سبك از خود بروز داده و این شیوه را در طول زندگی قرآنی خود به نقطه كمال رسانیده است.

شاخصه ‌های لحنی تلاوت استاد منشاوی 
1- پیروی از خط سیر لحنی مشخص و كم‌نوسان در طول تلاوت و استفاده از تمامی مقام‌ های اصلی عربی و نیز برخی مقام ‌های فرعی نظیر «حجاز كار» و «عراق» در تلاوت همچنین عدم استفاده از پرده‌های اوج یا جواب (جواب جواب اصطلاحی) در اجرای مقام‌های مختلف.

شاخصه‌ های ‌صوتی‌ تلاوت ‌استاد ‌منشاوی: 
1- زیبایی و گیرایی طنین صدای این استاد را می‌ توان مهم‌ترین عنصر صوت وی دانست كه توانسته است طرفداران فراوانی را به خود جذب كند، این استاد از صدایی شفاف، حزن‌آور، دارای بم و زیر مناسب، تحریرپذیر و بسیار منعطف برخوردار است كه دارای ارتفاعی در حدود 14 درجه صوتی است 
2- استفاده نادر از شیوه تركیب مقام‌ها در تلاوت كه از جمله آن می توان به تركیب رست و سیكا اشاره كرد، همچنین صعودها و نزول‌ها به طور معمول در ردیف‌های لحنی مجزا ــ مانند شیوه استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد» ــ انجام می‌شود اما در پاره‌ای موارد از این امر عدول كرده است. 
3- به طور معمول قفلات تلاوت او (تحریرها و ضرب ‌آهنگ‌های تلاوت در پایان هر آیه) در ردیف‌هایی كه پس از مقدمه تلاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد همراه با تحریر و در همان پرده توسط یا اوج و بدون بازگشت به درجه اصلی (استقرار) صوت است.