- آغاز راه و مقاومت مسلحانه علیه اشغال (2003-2008)
مقتدا صدر در سال‌های ابتدایی پس از سقوط صدام، با تأسیس جیش المهدی، نقش اصلی در مقابله مسلحانه با اشغالگران آمریکایی ایفا کرد. این دوره با تاکید بر مقاومت ملی‌گرایانه و تلاش برای خروج نیروهای خارجی همراه بود. درگیری‌های گسترده با نیروهای ائتلاف و دولت عراق نشان‌دهنده عزم راسخ صدر برای حفظ استقلال کشور و واکنش به تحمیل‌های خارجی بود. با این حال، تصمیم تعلیق فعالیت جیش المهدی در سال ۲۰۰۸ به تعبیر تحلیل‌گران، گام نخست صدر برای ورود به عرصه سیاسی رسمی و کاهش خشونت بود.
- نقش برجسته در مبارزه با داعش و پیوستن به الحشدالشعبی (2014-2017)
با ظهور داعش، مقتدا صدر با تشکیل گروه مسلح سرایاالسلام، به دفاع از عراق و اماکن مقدس شیعیان پرداخت و این بار در چارچوب حشدالشعبی فعال شد. حضور سرایاالسلام نشان‌دهنده توانایی صدر در بسیج نیروهای مردمی و تعامل با ساختارهای رسمی بود، هرچند او همواره خواهان استقلال عمل گروه تحت امر خود باقی ماند. این دوره، نقطه تعادلی بین ضرورت مبارزه مشترک با تروریسم و حفظ هویت مستقل سیاسی و نظامی صدر بود.
بیشتر بدانید:
هشدار تجربه سوريه به لبنان و عراق: پيامدهاي تضعيف مقاومت
فهمي هويدي: تاريخ سربرنيتسا را فراموش نكنيم، مقاومت را تسليم نكنیم
- افزایش انتقاد و تردید نسبت به نفوذ ایران و الحشدالشعبی (2017-2022)
صدر در این مقطع، علی‌رغم آنکه همچنان به امنیت عراق اهمیت می‌داد، به صورت جدی از نفوذ ایران در برخی گروه‌های حشدالشعبی انتقاد کرد و خواستار انحلال گروه‌های مسلح خارج از کنترل دولت شد. این موضع‌گیری‌ها بازتاب تمایل شدید او به حفظ استقلال تصمیم‌گیری در عراق و جلوگیری از دخالت‌های خارجی بود. در عین حال، تلاش‌های او برای اصلاح و ادغام گروه‌های مقاومت در نهادهای دولتی، نشان‌دهنده رویه‌ای مطابق با حاکمیت ملی و صیانت از ثبات سیاسی کشور بود.
- مشارکت در تحولات سیاسی و مدیریت اعتراضات مردمی
صدر با ورود به صحنه اعتراضات مردمی، نقش تاثیرگذاری داشت؛ ابتدا از تظاهرکنندگان حمایت کرد، اما متعاقباً با تغییر فضای سیاسی و تشدید تنش‌ها، دست به سرکوب معترضان زد و خواستار خلع سلاح کلیه گروه‌ها شد. این دوره، پیچیدگی‌های مواضع وی را در قبال خشونت و مسیر سیاسی عراق نمایان ساخت؛ هم حمایت از جنبش‌های مردمی و هم در عین حال استفاده از سازوکارهای مسلحانه برای پیشبرد اهداف سیاسی، دو روی سکه فعالیت‌های سیاسی وی بودند.
- تشدید مخالفت‌ها و تقابل با گروه‌های مسلح در دوران اخیر (2022-2025)
در سال‌های اخیر، مقتدا صدر مواضع سخت‌گیرانه‌تری نسبت به گروه‌های مقاومت و حشدالشعبی اتخاذ کرد و با استعفای نمایندگان خود از مجلس، فضای سیاسی عراق را دچار بحران کرده است. افزایش درگیری‌های خشونت‌آمیز میان طرفداران وی و گروه‌های وابسته به الحشدالشعبی، نشان‌دهنده اوج تنش‌ها و مقابله او با شبه‌نظامیان خارج از کنترل دولت است. فراخوان‌های متعدد وی برای خلع سلاح و انحلال شبه نظامیان، تلاشی برای تثبیت حاکمیت دولت و حذف نفوذ گروه‌های مسلح مستقل است اما در عین حال احتمال بروز بی‌ثباتی بیشتر در عراق را نیز افزایش داده است.
مقتدا صدر با مواضعی چندگانه و متحول در طول دو دهه گذشته، همواره بین حمایت از ساختار رسمی حشدالشعبی و مخالفت با گروه‌های مسلح خارج از کنترل دولت نوسان کرده است؛ او بر حفظ امنیت ملی و تقویت حاکمیت دولت تأکید دارد اما تناقض میان استفاده عملی از نیروهای مسلح خود و خواستار حذف سلاح‌های غیررسمی، چالش اصلی رویکرد وی به شمار می‌آید. این تغییرات تاکتیکی و سیاسی نشان‌دهنده توانمندی صدر در انطباق با تحولات داخلی عراق است، اما همزمان نشانگر پیچیدگی و دشواری تحقق شعارهای ملی‌گرایانه بدون ایجاد تنش‌های داخلی است.
جناب مقتدا صدر، در برهۀ سخت امروز که دشمنان اسلام از همه‌سو به جهان تشیع تاخته‌اند، ارجاع به میراث شریف پدرتان و همبستگی نیروهای مقاومت، تنها راه حفظ عزت و سعادت عراق و امت اسلام است. اینک وقت آن رسیده که اتحاد و انسجام در دفاع از مقدسات و کیان امت اسلامی را دوباره زنده کنید؛ زیرا همانگونه که پدرتان فرمود، «سلاح شیعه باید در دست شیعه بماند، نه در انبار سفارتخانه‌ها». در این مسیر، شکوه و سرافرازی هم برای شما و هم برای همه عاشقان آزادگی رقم خواهد خورد.