به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، علامه حسن‌زاده آملی در اواخر سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی در روستای ایرای لاریجان از توابع شهرستان آمل متولد شد. ایشان در سن شش سالگی، به مکتب خانه رفت و خواندن و نوشتن یادگرفت. تعدادی از جزوات متداول در مکتب خانه‌های آن زمان را خواند. سپس وارد دورهٔ ابتدایی دروس حوزوی شد. تاریخ ورود وی به حوزهٔ علمیه مهرماه سال ۱۳۲۳ هجری شمسی بود.

علت فوت علامه حسن زاده آملی از زبان پزشک ایشان

متون مقدماتی درس حوزه را در آمل نزد آیات و واعظان محمد غروی، عزیزالله طبرسی، احمد اعتمادی و عبدالله اشراقی و ابوالقاسم رجائی و میرزا ابوالقاسم فرسیو و استادان دیگر فرا گرفت و در آمل آغاز به تدریس چند کتاب مقدماتی نمود.

مهاجرت به تهران

علامه حسن زاده آملی در شهریور ۱۳۲۹ خورشیدی به تهران مهاجرت کرد و چند سالی در مدرسهٔ حاج ابوالفتح به سر برد و باقی کتب حوزوی را نزد سید احمد لواسانی خواند. چندین سال در مدرسهٔ مروی به سر برد و زیر نظر محمدتقی آملی و ابوالحسن شعرانی به مدت ۱۳ سال درس خواند و از ایشان اجازهٔ اجتهاد دریافت داشت.

مهاجرت از تهران به قم

علامه حسن زاده در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی به قصد اقامت در قم، تهران را ترک گفت و پس از ورود به قم، آغاز به تدریس معارف حوزوی و فنون ریاضی نمود. او در قم نزد سید محمدحسین طباطبایی شاگردی کرد و به سفارش ایشان  از سید محمدحسن الهی طباطبایی استفاده برده‌است. حسن‌زاده آملی به مدت ۱۷ سال از دروس سید محمدحسین طباطبایی بیشترین بهره‌ها برد.

تدریس

بعضی از دروسی که استاد حسن‌زاده آملی تدریس نموده‌ به شرح ذیل می‌باشد:

چهار دوره اشارات با شرح خواجه 

مصباح الانس به مدت هشت سال در حوزهٔ علمیهٔ قم برای مندری نجف‌آبادی و امامی نجف‌آبادی و دوره دوم تدریس آن که در سال ۱۳۷۰ آغاز و به دلیل کسالت وی در سال ۱۳۷۱ تعطیل شد. 

شرح فصوص الحکم داوود بن محمود قیصری چهار دوره که برای شاگردان املاء می‌کرد و آنان می‌نوشتند. 

یک دوره کامل شفا شیخ الرئیس که در ضمن تدریس از روی چندین نسخهٔ تصحیح شده و تعلیقات و حواشی کرد 

چهار دوره تمهید القواعد در حوزهٔ علمیهٔ قم که هر دوره حدود چهار سال به طول انجامید. 

«اُکَر مانالاؤس» که مدت سه سال در حوزهٔ علمیهٔ قم به طول انجامید 

دو کتاب «اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن» به تحریر خواجه طوسی

اصول اقلیدس 

دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی 

دروس معرفة الوقت و القبلة

در ضمن تصحیح و اعراب‌گذاری اصول کافی نیز به درخواست ابوالحسن شعرانی توسط ایشان صورت گرفته‌است.

استادان

سید مهدی قاضی ( در علوم غریبه)

سید محمدحسن الهی طباطبایی

محمدتقی آملی

سید محمدحسین طباطبایی

ابوالحسن شعرانی

محمدحسین فاضل تونی

مهدی الهی قمشه‌ای

میرزا هاشم اشکوری

ابوالحسن رفیعی قزوینی

شاگردان

سید حسن امین

رضا ولایی معروف به ابوسعید آملی

آثار علامه حسن زاده آملی

حسن‌زاده آملی دارای آثاری در زمینه‌های فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان، حکمت دینی، کلام، حدیث و رجال، تفسیر قرآن، ریاضیات و نجوم، ادبیات عربی و فارسی، علوم طبیعی، طب قدیم، علوم غریبه و باطنی است. آثار حسن‌زاده آملی به تفکیک موضوعی:

عرفانی

الهی نامه

تصحیح رساله مکاتبات

تصحیح و تعلیق تمهید القواعد

تصحیح و تعلیق رساله تحفه الملوک

تصحیح و تعلیق شرح فصوص خوارزمی

تصحیح و تعلیق شرح فصوص قیصری

رساله انّه الحق

رساله‌ای در سیر و سلوک

رساله لقاءالله

رساله مفاتیح المخازن

رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور

شرح طائفه‌ای از اشعار و غزلیات حافظ

شرح فصوص الحکم

عرفان و حکمت متعالیه

قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارد

کلمه علیا در توقیفیت اسماء

مشکات القدس علی مصباح الأنس

منشئات

وحدت از دیدگاه عارف و حکیم

ولایت تکوینی

فلسفی

الاصول الحکمیه

الحجج البالغه علی تجرد النفس الناطقه

النور المتجلّی فی الظّهور الظّلّی

ترجمه و تعلیق الجمع بین الرّأیین

ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات

تصحیح و تعلیق شفا

تصحیح و تعلیق اشارات

تقدیم و تصحیح و تعلیق آغاز و انجام

تقدیم و تعلیق راسله اتحاد عاقل به معقول

دررالقلائد علی غررالفرائد

دروس اتحاد عاقل به معقول

رساله اعتقادات

رساله العمل الضابط فی الرّابطی و الرابط

رساله‌ای در اثبات عالم مثال

رساله جعل

رساله رؤیا

رساله مثل

رساله نفس الأمر

رساله نهج الولایه

رساله فی التضّادّ

صد کلمه

عیون مسائل نفس و سرح العیون فی شرح العیون

گشتی در حرکت

گنجینه گوهر روان

معرفت نفس

مفاتیح الأسرار لسلّاک الاسفار

من کیستم

نثرالدّراری علی نظم اللئالی

نصوص الحکم بر فصوص الحکم

کلامی

تقدیم و تصحیح و تعلیق رساله قضا و قدر محمد دهدار

تقدیم و تصحیح و تعلیق کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد

رساله حول الرؤیه

رساله خیر الاثر در رد جبر و قدر

رساله فی الامامه

فصل الخطاب فی عدم تحریف الکتاب ربّ‌الارباب

تفسیری

انسان و قرآن

تصحیح خلاصه تفسیر المنهج الصادقین

روایی

انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه

تصحیح سه کتاب ابی الجعد، نثراللئالی، طبّ الائمه

تصحیح نهج البلاغه

تکمله منهاج البراعه

رساله‌ای در اربعین

شرح چهل حدیث در معرفت نفس

مصادر و مآخذ نهج البلاغه

رجالی

اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال

وجیزه‌ای در ترجمه و شرح زندگی علامه طباطبایی قدس سرّه

فقهی

تعلیقات علی العروه الوثقی

مجیزه‌ای در مناسک حج

ریاضی و هیوی

استخراج جداول تقویم

تصحیح و تعلیق اکر مانالاوس

تصحیح و تعلیق الدّر المکنون و الجوهر المصون

تصحیح و تعلیق تحریر اقلیدس

تصحیح و تعلیق تحریر اکر ثاوذوسیوس

تصحیح و تعلیق تحریر مجسطی

تصحیح و تعلیق تحریر مساکن ثاوذوسیوس

تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر بیست باب

تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر زیج الغ بیک

تصحیح و تعلیق شرح چغمینی

تعلیقه بر رساله قبله مولی مظفر

دروس معرفت اوفاق

دروس معرفه الوقت و القبله

دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی

رساله‌ای پیرامون فنون ریاضی

رساله‌ای در مطالب ریاضی

رساله ظلّ

رساله میل کلی

رساله تعیین سمت قبله مدینه

رساله تکسیر دائره

رساله فی الصبح و الشفق

رساله فی تعیین البعد بین المرکزین و الاوج

شرح زیج بهادری

شرح قصیده کنوزالاسماء

سی فصل در دائره هندیه

ادبی

امثال طبری

تصحیح کلیله و دمنه

تصحیح گلستان سعدی

تصحیح و اعراب اصول کافی

تعلیقه بر باب توحید حدیقه الحقیقه

تعلیقه بر قسمت معانی مطوّل

دیوان اشعار (کتاب «تنظیم و تصحیح دیوان اشعار علامه حسن‌زاده آملی» مجموعه‌ای است از اشعار وی که توسط سید سعید هاشمی جمع‌آوری شده و انتشارات «الف. لام. میم» آن را منتشر کرده‌است.)

قصیده ینبوع الحیات

مصادر اشعار منسوب به امیرالمؤمنین علیه السّلام

تقدیم و تصحیح و تعلیق نصاب الصبیان

آثار متفرقه

تقدیم و تصحیح و تعلیف خزائن

ده رساله فارسی

کشکول

مجموعه مقالات

مصاحبات

هزار و یک نکته

هزار و یک کلمه

رساله رموز کنوز

دروس معرفت نفس

کتاب دروس معرفت نفس حسن‌زاده آملی که حاوی ۱۵۳ درس است و در آن مباحث خودشناسی، شناخت قوای انسانی، اثبات مقام تجرد و فوق تجرد نفس، نحوه ارتباط نفس و بدن، علم، سنخیت بین علم و ظرف آن، منطق، نقد مذهب مادیون، عالم ماده عالم خیال و عالم عقل، خواب - تعبیر و تأویل خواب، اتحاد علم و عالم و معلوم، فرق انسان و حیوان و نبات، عقل کل و نفس کل، کمال اول و کمال ثانی، عقل عملی و عقل نظری، ملائکه، انسان کامل، روح بخاری و روح انسانی، علم و عمل، معرفت فکری و معرفت شهودی، تکامل برزخی، معاد و قیام مورد بررسی قرار گرفته‌است.

اشعار

حسن‌زاده آملی در همان سن و سال کم به مطالعه کتاب‌های گلستان و بوستان سعدی و بهارستانِ جامی روی آورد. یکی از آثار حسن‌زاده آملی دیوان اشعار است که حدود پنج هزار بیت دارد و در قالب‌های غزل، رباعی، قصیده و ترجیع بند سروده شده‌است اما بیشتر اشعار در قالب غزل و در خصوص سیر و سلوک عرفانی است. دیوان اشعار حسن‌زاده به سبک شاعران گذشته همچون حافظ، مولوی و محمود شبستری سروده شده‌است.

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید

از صفحه ندای نور الکوثر فارسی هم دیدن کنید

از صفحه محرم الکوثر فارسی دیدن کنید