تهران- الکوثر:  امسال سال انتخاب‌ها در غرب آسیا بود، مردم دو کشور مهم و راهبردی در منطقه یعنی لبنان و عراق پای صندوق‌های رای رفتند تا نامزد‌های مورد نظر خود را  راهی پارلمان  کنند، در حالیکه انتخابات لبنان با حواشی پیش از آن به پیروزی حزب الله منتهی شد؛ اما حاشیه‌ها در عراق پرنگ‌تر بود چرا که علاوه بر آتش سوزی صندوق های رای که انتخابات را تا مرز برگزاری دوباره برد، این کشور دو بحران اساسی را نیز پشت سر گذاشت تا مردمانش انگشت های آب رنگ خود را به نشانه انتخاب جلوی دوربین های خبری بگیرند. 

چهارمین انتخابات پارلمانی  عراق در حالی در  بغداد و سایر شهر‌ها برگزار شد که می‌توان از آن به عنوان رای گیری در پسا داعش  یاد کرد، بحرانی که نزدیک به چهارسال وقت و انرژی کشور نخل‌ستان‌ها  را به خود اختصاص داد. همچنین از دیگرمسائلی که باعث شد انتخابات اخیر در عراق ویژگی متمایزی پیدا کند مربوط به این موضوع است که تقریبا سال گذشته در همین روز‌ها  بود، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق ساز جدایی از  دولت مرکزی را کوک کرد، سازی که معلوم بود دمنده اصلی آن رژیم صهیونیستی است. موجودیتی که تجزیه در منطقه آرزوی دیرینه آن است تا خود را در لابه لای شکاف مرز‌ها جاکند، لذا باید گفت نمایندگان پارلمان عراق در حالی بر صندلی‌های قرمز پارلمان  تکیه خواهند زد که از سنگ لاخ جنگ و تجزیه جان سالم به در برده اند.  

اما با پیروزی مقتدا صدر در این انتخابات  برخی گروه‌ها و طیف‌های فکری با فضا سازی رسانه‌ای این طور القا کردند که نتیجه انتخابات عراق شاید چندان به نفع ایران نباشد. در حالیکه در پاسخ به این ابهام آفرینی‌ها باید گفت، تجربه سیاسی عراقی‌ها، آن‌ها را به یک نقطه نظر مشترک  با ایران رسانده است. به طوریکه این انتخابات نه تنها نشان داد علایق مشترک مبتنی  بر آمریکا ستیزی  در میان دو کشور وجود دارد بلکه بغداد  متوجه شد، بحران‌های خانمان براندازی تنها با مقاومت به صلح و ثبات منتهی می‌شوند؛ لذا در این نوشتار سعی در بررسی این موضوع داریم و در صدد پاسخ به این سوال هستیم که چرا پارلمان عراق رنگ بوی آمریکا ستیزی به خود گرفته است؟ آیا می‌توان  برخلاف  نظر بدخواهان و کسانیکه به دنبال ایجاد خدشه در روابط فیمابین هستند تهدید‌های ساختگی  را به فرصت‌های واقعی  تبدیل کرد؟

رقابت برای  تصدی کرسی پارلمان

در انتخابات اخیر بغداد  بیش از ۷۰۰۰ نامزد در قالب ۳۲۰حزب سیاسی و ائتلاف و فهرست انتخاباتی، برای تصدی ۳۲۸کرسی پارلمان با هم رقابت کردند؛ که در جریان آن  ائتلاف السائرون به رهبری  «مقتدا صدر» ۵۴کرسی، ائتلاف الفتح به رهبری «هادی العامری» ۴۷کرسی، ائتلاف النصر به رهبری «حیدر العبادی» ۴۲کرسی، ائتلاف دولت قانون به رهبری «نوری مالکی» ۲۵کرسی، حزب دموکرات کردستان به رهبری «مسعود بارزانی» ۲۵کرسی، ائتلاف الوطنیه به رهبری «ایاد علاوی» ۲۱کرسی و حزب حکمه الوطنی به رهبری «سید عمار حکیم» با ۲۰کرسی توانستند اکثریت کرسی‌های پارلمان عراق را تصاحب کنند.

پارلمان عراق با  ۳۲۸ کرسی، وظیفه انتخاب نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور آینده  نیز را بر عهده دارد. در این میان، دومین انتخابات پارلمانی عراق  بعد از خروج کامل اشغالگران آمریکایی در سال ۲۰۱۱ و چهارمین انتخابات بعد از سقوط رژیم صدام حسین در حالی در  کمال امنیت و آسایش برگزار شد که حضور مردم این کشور  در پای صندوق‌های رای احزابی را در صدر جدول قرار داد که مقاومت را مهم‌ترین توشه راه خود می‌دانند یا حداقل آمریکا ستیزی جزیی از نظرات آن‌ها محسوب می‌شود، به طوریکه السائرون، فتح و النصر از جمله ائتلاف‌های صدر نشین  لیگ انتخاباتی عراق شدند.

در حالیکه آرایش سیاسی ائتلاف‌های انتخاباتی این دوره در مقایسه با دوره‌های گذشته از ویژگی‌های خاصی برخوردار بود و این امر در ائتلاف‌های انتخاباتی شیعیان بیشتر به چشم می‌خورد. شاید مهم‌ترین ویژگی ائتلاف‌های انتخاباتی شیعیان در این دوره، تکثر در ائتلاف‌ها بود  که در مقایسه با دوره‌های پیشین بی سابقه  است. طی این دوره، ائتلاف‌های انتخاباتی شیعیان به ۴ ائتلاف رسید و هر یک از آن‌ها سعی داشتند  به صورت جداگانه وزن و جایگاه خود را در انتخابات آینده مورد محک قرار دهد. علاوه بر این، ۲ ائتلاف برجسته از سوی اهل سنت و ۱ ائتلاف نیز از سوی کرد‌ها و ائتلاف دیگری نیز از سوی اقلیت‌ها به عنوان ائتلاف‌های برجسته و تاثیرگذار  انتخابات بودند.  

انتخابات پارلمانی عراقی، وحدت در عین کثرت

 مقتدی صدر، نامزد انتخاباتی که در قالب ائتلاف السائرون پیشرو انتخابات در عراق شد، علی رغم تمام گمانه زنی هایی که در مورد وی مطرح است استقلال عراق را به هر چیز دیگری ترجیح می دهد و در این مسیر از هر راهبردی بهره برداری می کند. با پیروزی این روحانی شیعه و برجسته عراقی، می‌توان پیکان استقلال طلبی وی و مخالفتش با حضور کشور‌های خارجی در عراق را به طرف دولت‌های مداخله گر بیرون  از منطقه هدایت کرد. این روحانی شیعه ظرفیت قابل توجهی را  برای مقابله با آمریکا نشان داده است؛ لذا دیدگاههای آمریکا ستیزانه  صدر قابل اهمیت و ارزش گذاری است و این همان تبدیل تهدید ساختگی به یک فرصت واقعی است.

در این میان شبکه خبری سومریه نیوز به نقل از مقتدی صدر  رهبر لیست "سائرون" ،گفت: آمریکا کشوری اشغالگر است که اجازه نمی‌دهیم به هیچ وجه در امور داخلی ما مداخله کند. وی درباره ایران نیز تصریح کرد: ایران کشور همسایه ماست که نگران منافع خودش است. ما امیدواریم در امور عراق دخالت نکند، متقابلا ما نیز نمی‌پذیریم کسی در امور ایران مداخله کند. با توجه به این موضع گیری آنچه که باعث یک تصمیم راهبردی می‌شود تاکید بر بخش اول است، یعنی "مخالفت با آمریکا"، این همان چیزیست که می‌تواند  به نقطه  اشتراک  بین پارلمان جدید عراق در ارتباط  با همسایه خود  تبدیل شود. عراقی‌ها  تجربه تلخی را از مداخله و حضور نظامی در کشورشان دارند و همین امر سبب شده است تا با قاطعیت نسبت به هر نفوذ و مداخله‌ای واکنش نشان دهند، بنابراین انتخابات اخیر یکی از این واکنش‌ها بود، پیروزی خبرنگاری که روزی به طرف بوش پسر لنگه کفش پرت کرد، خود گواه از سر درون است.

همچنین در ادامه می توانیم  پاسخ سوال اولمان را نیز  در  ائتلاف سائرون  با فتح، به روشنی  پیدا کنیم. برجسته‌ترین ویژگی فتحی‌ها این است که احزاب و جریان‌های را در دل خود  جای داده اند که در روزگار تاخت و تاز داعش اسلحه به دست گرفتند و با عنوان حشد الشعبی و نیرو‌های بسیج مردمی به پیکار با پرچم سیاهان رفتند تا جاییکه عده ای آن‌ها را حزب الله عراق نامیدند و این فرضیه که عراق به یکی دیگر از بال‌های مقاومت در منطقه تبدیل خواهد شد را مطرح کردند. هادی العامری رئیس لیست فتح همان کسی است که رهبری مبارزه با داعش را بر عهده داشته‌‎است. شخصی که در اوج بحران داعش و پیش روی این گروهک تکفیری به بغداد به همراه ۴ هزار نیروی مبارز در استان دیاله از پایتخت این کشور در برابر هجمه تروریست‌ها دفاع کرد، شخصی که از آن به عنوان همرزم سردار سلیمانی نیز یاد می‌شود. اگر از بحث‌های سیاسی و داخلی در انتخابات عراق عبور کنیم و به صورت کلی‌تر روند انتخابات پارلمانی این کشور را بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که مقاومت محوری و استقلال طلبی عصاره تفکر پارلمان جدید عراق خواهد بود.

طعم تلخ یک تجربه  

در سال ۲۰۰۳ بود که آمریکایی‌ها به بهانه مبارزه با سلاح‌های کشتار جمعی و ایجاد یک دموکراسی دستوری  به عراق لشکرکشی کردند تا به زعم خود برای آن‌ها آزادی به ارمغان بیاورند، اما آزادی و صلح به بار نیاوردند که هیچ؟! بلکه خسارت جبران ناپذیری را نیز به زیر ساخت‌های عراق وارد کردند. با گذشت زمان  کم کم مردم عراق خود را پیدا کردند و از زیر آوار دیکتاتوری و جنگ سر برآوردند، زمزمه خروج آمریکایی‌ها از عراق مطرح شد، ولی  خاک این کشور به  قدری غنی بود که آنسوی آبی‌ها  به راحتی نمی‌توانستند  از آن دل بکنند. لذا، تصمیم بر این شد از هر آنچه که می‌تواند عراق را به بی ثباتی بکشاند باید حمایت کرد که ناگهان سرو کله داعش پیدا  شد و پا به نخلستان‌های حاصلخیز عراق گذاشت تا دوباره حضور نظامی آمریکا را در این کشور تضمین شود. تا جاییکه وزیرخارجه سابق آمریکا در کتاب خود با عنوان "گزینه‌های دشوار" سخنان غافلگیر کننده‌ای را مطرح ساخت و اذعان کرد داعش  ساخته دست آمریکا با هدف تقسیم خاورمیانه است.

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا در کتاب خاطرات خود نوشت: ما وارد جنگ عراق، لیبی و سوریه شدیم و همه چیز بر وفق مراد و بسیار خوب بود، اما ناگهان انقلاب مصر در ۳۰ ژوئن رخ داد و همه چیز ظرف ۷۲ ساعت تغییر کرد. وی در ادامه آورده است: من به ۱۱۲ کشور جهان سفر کرده بودم و با برخی از دوستان این توافق حاصل شد تا به محض اعلام تاسیس داعش این گروه به رسمیت شناخته شود، اما ناگهان همه چیز فروپاشید، توافق شده بود تا دولت اسلامی (داعش) در روز ۵ ژوئیه ۲۰۱۳ اعلام شود و  منتظر اعلام تاسیس آن بودیم تا ما و اروپا هرچه سریعتر آن را به رسمیت بشناسیم.

علاوه بر این، همین یک سال پیش بود که آمریکا و اسرائیل دوباره خواب جدیدی را برای عراق دیدند که تعبیر آن شد، " تجزیه"؛ این بار آمریکایی‌ها برای خوش خدمتی به صهیونیست‌ها پس از شکست داعش و عقب نشینی آن قائله جدیدی را برای عراقی‌ها به پا کردند؛ در کش و قوس نفس‌های آخر داعش بود که  مسعود بارزانی اوضاع گِل آلود را برای گرفتن ماهی جدایی طلبی مغتنم شمرد و نزدیک به سه ماه توجه منطقه و بغداد را به شمال عراق متمرکز کرد. اما این توطئه نیز با زیرکی و تصمیم گیری‌ها نقش بر آب شد تا مردم مقاوم عراق از این گذرگاه سخت نیز به سلامت عبور کنند. تمام این قصه‌ها نشان می‌دهد خط عبور کشور عراق، به ایستگاهی مشترک با ایران برای مقابله با استکبار رسیده است.

سخن آخر

انتخابات پارلمانی عراق یک تابلوی نقاشی از همه رنگ است که ایران با دیدی واقع گرایانه نسبت به آن برخورد خواهد کرد. اینکه عده‌ای از افراد تلاش می‌کنند یک نگاه تک بعدی را به سیاست خارجی ایران اختصاص دهند حاکی از عدم آشنایی‌ آن‌ها از رابطه دو طرفه تهران - بغداد است؛ لذا ایران به دور از هر دخالتی و با احترام به استقلال و حاکمیت همسایه غربی خود به دنبال صلح و ثبات در آن است، زیرا هر آنچه که باعث ناآرامی در این کشور شود به طور مستقیم و غیر مستقیم بر ایران نیز تاثیر خواهد گذاشت.  آنچه که در قالب وحدت خود را نشان داده  این است که نمایندگان راه یافته به پارلمان دارای گرایشات ضد آمریکایی هستند و این امر می‌تواند نقطه اشتراک ایران با انتخاب شدگان عراقی باشد. در عین حال خالی از لطف نیست اگر بگوییم در  دنیا  هیچ دو کشوری نیستند که به طور قطع به یقین مواضع مشترک و همسو داشته باشند و هر چقدر هم دارای مواضع مشترک باشند در جا‌هایی دچار اختلاف نظر می‌شوند.

اخبار عراق را اینجا پیگیری کنید

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید

برای عضویت در کانال سروش الکوثرفارسی کلیک کنید