تهران- الکوثر: در زمان حکومت صدام حسین، حزب بعث تنها حزب رسمی فعال در عراق بود و سایر احزاب و گروهها به ویژه جریانهای شیعی و کرد به صورت مخفی و عمدتا در مقابل رژیم بعث فعالیت میکردند. با فروپاشی رژیم بعث احزاب وگروههای سیاسی مختلفی تشکیل شد و فعالیت گروههای موجود در عرصه سیاسی به شدت افزایش یافت. این احزاب شامل گروههای مختلفی از قومیتهای و فرقههای مختلف عراق و با گرایشهای متفاوت اسلامی، سکولار ، ملی گرا و کمونیستی است.
در انتخابات سالهای گذشته در عراق، گروههای موجود در قالب اتحادها و ائتلافهایی سازماندهی و در عرصه رقابتهای سیاسی مشارکت کردند. از جمله مهمترین ائتلافها میتوان به ائتلاف کردستان، ائتلاف عراق یکپارچه، فهرستهای عراق (العراقیه)، جبهه توافق عراق و جبهه گفت وگوی ملی عراق اشاره کرد.
← ائتلاف کردستان
ائتلاف کردستان از دو حزب اصلی کردهای عراق یعنی اتحادیه میهنی و حزب دموکرات و اتحادیه اسلامی کردستان تشکیل میشود. اتحادیه میهنی توسط جلال طالبانی که هم اکنون رئیس جمهور عراق است رهبری میشود و در سلیمانیه متمرکز است. حزب دموکرات کردستان توسط مسعود طالبانی رئیس دولت کردستان در شمال عراق رهبری میشود و نیچروان بارزانی از اعضای ارشد این حزب نیز پست نخست وزیر دولت کردستان عراق را در اختیار دارد. احزاب کرد با در دست داشتن بخشی از کرسیهای مجلس عراق، قسمتی از قدرت مرکزی به ویژه پست ریاست جمهوری را در اختیار دارند و مهمتر از آن با تشکیل دولت نیمه خودمختار کردی در شمال عراق در پی تحکیم فدرالیسم کردی هستند.
← ائتلاف عراق یکپارچه
ائتلاف عراق یکپارچه که در برگیرنده بخش عمدهای از احزاب شیعی اسلامی و برخی احزاب کوچک تر دیگر است، بزرگترین ائتلاف سیاسی عراق را در حال حاضر تشکیل میدهد و بیشترین کرسیها را در مجلس این کشور در اختیار دارد. اصلیترین احزاب و گروههای این ائتلاف سیاسی شامل حزب الدعوه اسلامی، مجلس اعلی اسلامی عراق (مجلس اعلای انقلاب اسلامی سابق)، گروه صدر و حزب فضیلت میباشد.
← حزب الدعوه
حزب الدعوه اسلامی از قدیمیترین احزاب اسلامی شیعی عراق است و رهبری آن را ابراهیم جعفری (نخست وزیر انتقالی عراق) بر عهده دارد. نوری مالکی نخست وزیر کنونی عراق از اعضای ارشد این حزب است. مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران و در جهت سازماندهی گروههای شیعی مخالف صدام تشکیل شد و بعد از فروپاشی رژیم بعث با رهبری آیت ا... محمدباقر حیکم به عراق منتقل شد. بعد از شهادت آیت ا... حکیم، عبدالعزیز حکیم در حال حاضر رهبری این گروه را بر عهده دارد. وی در عین حال رهبری ائتلاف عراق یکپارچه را نیز به عهده دارد.
گروه صدر، دیگر گروه شیعی این ائتلاف است که از هواداران و پیروان مرحوم آیتالله محمدصادق صدر ، پدر مقتدا، رهبر کنونی این گروه تشکیل میشود. این گروه برخلاف حزب الدعوه و مجلس اعلی فاقد سابقه تاریخی است و بلافاصله بعد از فروپاشی رژیم بعث تشکیل و گسترش یافت. اکنون این گروه دارای پایگاه اجتماعی قابل توجهی در میان شیعیان عراق و به ویژه گروه فقیر و پایین دستی شیعی است. شهرک صدر بغداد یکی از کانونهای اصلی فعالیت این گروه محسوب میشود، اما علاوه بر این، گروه مذکور در شهرهایی چون نجف نیز فعالیتهای قابل توجهی دارد. گروه صدر در مقایسه با دیگر گروهها رادیکال تر و دارای گرایشات ضد آمریکایی قوی تری است و همین امر منجر به بروز اختلافاتی در میان این گروه و سایر گروههای ائتلاف یکپارچه عراق شده است.
حزب فضیلت نسبت به سه گروه مذکور کوچک تر است و توسط محمدعلی یعقوبی رهبری میشود و بیشتر در مناطق جنوبی عراق چون بصره هوادارانی دارد.
فهرست العراقیه یا فهرست ملی عراق از برخی گروههای ملی گرای عراقی تشکیل میشود و حزب توافق ملی عراق به رهبری ایاد علاوی اصلیترین حزب این فهرست است که به رغم حمایتهای غرب در انتخابات عراق، موفقیت عمدهای کسب نکرد.
در میان گروههای سنی عراق، جبهه توافق عراق و جبهه گفت وگوی ملی عراق که متشکل از احزاب مختلف هستند، برجستگی بیشتری دارند و بخشی از کرسیهای محلی عراق و ریاست آن را به خود اختصاص دادهاند. جبهه توافق عراق متشکل از سه حزب عمده سنی است و ریاست آن را عدنان الدلیمی برعهده دارد و رهبری جبهه گفت وگوی ملی عراق نیز بر عهده صالح مطلق میباشد.
علاوه برائتلاف و گروههای مذکور، احزاب و شخصیتهای سیاسی دیگری نیز در عراق فعالیت میکنند که برجستگی و نقش کمتری در صحنه سیاسی عراق دارند. کنگره ملی عراق به رهبری احمد صلیبی و سازمان عمل اسلامی به رهبری آیت ا... مدرسی از جمله گروههای شیعی کوچک تر محسوب میشوند. آیت الله سیستانی نیز از شخصیتهای مذهبی شیعی تاثیرگذار در عرصه سیاسی عراق در دوره جدید و حامی اصلی ائتلاف عراق یکپارچه به شمار میروند.
فهرست احزاب عراق
احزاب کردستان عراق
پنج شنبه 26 مرداد 1396 - 18:12:24