دکتر عصام العماد در گفت‌وگو با برنامه «حقائق التاریخ» (حقایق تاریخ) شبکه تلویزیونی «الکوثر» درباره نیرنگ‌ها و فتنه‌گری‌های معاویه بن ابی سفیان گفت: معاویه در جنگ‌های خود با امام علی (ع) به این نتیجه رسید که با جنگ به نتیجه نخواهد رسید. او در جنگ جمل شکست خورد. همچنین، در جنگ صفین نتیجه‌ای از جنگ نگرفت؛ از این رو، برای گرفتن نتیجه از تاکتیک جنگ به تاکتیک فتنه‌افکنی روی آورد.

این پژوهشگر تاریخ در ادامه افزود: معاویه نیرنگ باز بود و می‌دانست که فتنه نتیجه بخش خواهد بود،‌‌ همان طور که در قرآن کریم نیز آمده است «الفتنه اشد من القتل». از این رو، معاویه برای گرفتن نتیجه در تلاش‌هایش تاکتیک خود را تغییر داد. او خود در عبارتی در این باره می‌گوید: «قد حاربت علیا بعد صفین بغیر جیش ولا عناء» (پس از جنگ صفین بدون ارتش و زحمت با علی جنگیدم) منظور او این بود که از تاکتیک فتنه افکنی استفاده کرد که نیازی به ارتش نظامی و دردسرو زحمت ندارد.

دکتر عصام العماد در ادامه افزود: در این تاکتیک و طرح در واقع رویارویی بین معاویه و اهل مدینه بود، شهری که به اتفاق با امام علی (ع) بیعت کرده بود. ساکنان این شهر پیش از امام علی (ع) نیز با ابوبکر و عمر بیعت کرده بودند. معاویه شاهد بود که بین حامیان و اتباع امام علی (ع) و بیعت کنندگان با شیخین (ابوبکر و عمر) اتحاد وجود دارد؛ از این رو، برای ایجاد اختلاف و و دودستگی تلاش کرد.

وی گفت: در نامه‌هایی که معاویه بن ابی سفیان به امام علی (ع) فرستاد، شاهد هستیم که او طرح خطرناکی دارد. البته، امام علی (ع) به خوبی از اهداف و طرح‌های معاویه آگاه است و ما این موضوع را از جواب‌هایی که آن امام همام به معاویه می‌داد، در می‌یابیم. در بین سپاه امام علی (ع) بین کسانی که به امامت آن امام ایمان و باور داشتند مانند مالک اشتر با کسانی که به خلافت شیخین ایمان داشتند، اتحاد و انسجام وجود داشت و هیچ‌گونه اختلاف و دو دستگی بین آن‌ها وجود نداشت. این موضوع، سبب رنج و عذاب معاویه بود. معاویه می‌دانست که تا زمانی که چنین اتحاد و انسجامی وجود دارد، به اهدافش نخواهد رسید و بر امام پیروز نخواهد شد. او برای رسیدن به اهدافش شروع به نوشتن نامه‌هایی به برخی از فرماندهان او مانند «اشعث بن‌قیس کندی» کرد و در آن‌ها مدعی شد که خلافت و امامت امام علی (ع) با خلافت شیخین تفاوت دارد. از این رو، اشعث اولین عامل و نفوذی برای ایجاد اختلاف بین این دو خط اصلی بود. معاویه در نامه‌ای به امام علی به ایشان مدعی شدند که شما خود را بر ابوبکر و عمر ترجیح می‌دهید. از این رو، در پاسخ به معاویه، نامه مشهوری (نامه شماره ۲۸ در نهج البلاغه) نوشتند و به او گفتند: «تو را با انسان هاى بر‌تر و غیر بر‌تر، سیاستمدار و غیر سیاستمدار چه کار است. اسیران آزاد شده و فرزندانشان را چه رسد به تشخیص امتیازات میان مهاجران نخستین، و ترتیب درجات، و شناسایى منزلت و مقام آنان....»

این پژوهشگر و کار‌شناس تاریخ تاکید کرد: طرح‌های امام علی (ع) معاویه را در توفیق نیرنگ‌‌ها و نقشهه‌ایش سردرگم و عصبانی کرده بود. امام برای اینکه نقشه‌‌ها و فتنه‌های معاویه را ناکام گذارد حتی نام فرزندان خود را به نام‌های ابوبکر، عمر و عثمان نامگذاری کرده بودند.