سینما و دفاع مقدس دهه هفتاد (قسمت دوم)

پنج شنبه 15 تیر 1396 - 12:33:17
سینما و دفاع مقدس دهه هفتاد (قسمت دوم)

با بررسی کیفی و کمی فیلم‌های دهه هفتاد سینمای جنگ و دفاع مقدس در جمهوری اسلامی ایران، می‌توان این دهه را یکی از دهه‌های پرکار و طلایی فیلم‌های جنگی نامید.

به گزارش پایگاه شبکه الکوثر،  از سال ۱۳۶۹ فیلم‌ساز‌ها کم‌کم از فضای جبهه و جنگ عقب‌نشینی کردند و رو به‌سوی تصویر شرایط حاکم بر جامعه پس از جنگ و روابط و فضاهای متأثر از جنگ آوردند. «تویی که نمی‌شناختمت»، «در کوچه‌های عشق»، «چشم ‌شیشه‌ای»، «عروس حلبچه»، «در مسلخ عشق» از جمله فیلم‌های ساخته‌شده در این سال‌اند.

به نظر می‌رسید جشنواره فیلم فجر در دهه ۷۰ بیشترین سیمرغ‌های خود را به فیلم‌های جنگی واگذار کرد و فیلم‌های جنگی هم از خط داستان‌های ساده درآمده و با مضمون‌ها و ساختارهای متفاوت ساخته می‌شدند. «آبادانی‌ها» یا «جنگ نفتکش‌ها» و «بر بال فرشتگان» و نیز فیلم موفق «از کرخه تا راین» از جمله فیلم‌های متفاوت در این دهه به شمار می‌رفتند. البته تعداد فیلم‌هایی که در دهه ۷۰ ساخته شده‌اند به قدری زیاد است که اغلب فیلم‌های جنگی در تاریخ سینما، در این دوره و بر اساس تکنیک‌ها، سرمایه‌های کلان و ایده‌های جذاب به روی پرده سینما‌ها رفتند. برخی فیلم‌هایی که در دهه ۷۰ ساخته شده‌اند عبارت‌اند از: «باز باران»، «بازی بزرگان»، «بر بال فرشتگان»، «پایان کودکی»، «پرواز از اردوگاه»، «جنگ نفت‌کش‌ها»، «چون ابر در بهاران»، «حماسة مجنون»، «زیر سایة کنار»، «‌سایه‌های هجوم»، «شکوه بازگشت»، «سجادة آتش»، «صلیب‌ طلایی»، «کودکانی از آب و گل» و «مسافر غریب» که این فیلم‌ها همگی محصول سال‌های ۷۱ و ۷۲ بودند. در میان این فیلم‌ها نیز فیلم «فرار از اردوگاه» هم دیده می‌شد، اما فیلم «بر بال فرشتگان» جواد شمقدری «حماسه مجنون» نیز سعی در نگاه درست‌تر و منطقی‌تر به جنگ داشت. فیلم «بازی بزرگان» به خاطر نگاه متفاوت کارگردان به سینمای جنگ و سینمای کودک نوجوان نیز در آن دوره قابل اهمیت بود. «آبادانی‌ها»، «آتش در خرمن»، ‌ «آخرین شناسایی» و «از کرخه تا راین» از دیگر فیلم‌های ساخته‌شده در سال‌های ۷۳ و ۷۴ هستند.

 «آبادانی‌ها» نیز از جمله آثاری است که در یک تحلیل کلی از جمله فیلم‌های ضد جنگ محسوب می‌شود و «از کرخه تا راین» که به عقیدة بسیاری یکی از بهترین ساخته‌های حاتمی‌کیاست، جز فیلم‌های مهم این دو سال در سینمای جنگ را رقم زدند. حاتمی کیا در حالی متفاوت‌ترین فیلم‌های جنگی را ساخت که در آن مضامین مختلفی از عشق را به نمایش می‌گذاشت. در همین دوران و بعد از ساخت «از کرخه تا راین» فیلم «برج می‌نو» به کارگردانی حاتمی‌کیا را می‌توان مرز میان جنگ و عشق نامید. «روبان قرمز»، یکی از پیچیده‌ترین شخصیت‌های زن را ارائه داد و از سوی دیگر، جنگ را بهانه‌ای برای روایت آن گذاشت.

«آژانس شیشه‌ای» شاید به‌عنوان بهترین فیلم حاتمی‌کیا، نقطه عطفی در زمینه سینمای جنگ و همچنین آیینه تمام‌نمایی از شرایط روز جامعه شد. روایت یک ملودرام احساساتی در «بوی پیراهن یوسف» از جمله دیگر آثار فیلم‌های حاتمی کیا در حوزه دفاع مقدس بود که در ادامه آن نیز می‌توان به فیلم «خاکس‌تر سبز» هم اشاره کرد. پس دهه ۷۰ بیش از هر دهه‌ای برای سینمای حاتمی کیا مهم‌ترین دهه در سینمای جنگ شد.

 «خسوف»، «پناهنده»، «نجات‌یافتگان»، «سفر به چزابه»، «نسل سوخته» و «هیوا» فیلم‌های جنگی در سینمای زنده یاد رسول ملاقلی‌پور بودند. جمال شورجه نیز با فیلم‌های «عملیات کرکوک»، «عبور از خط سرخ»، «حماسه مجنون»، «لبه تیغ»، «باشگاه سری» و «خلبان» از دهه هفتاد سینمای ایران گذشت.

 نکته حائز اهمیت در این باره این است که در دهه هفتاد، موضوع جنگ به شکل متمرکز، دستمایه و موضوع فیلم‌ها نبود بلکه پیامدها و تاثیرات جنگ مورد اهتمام و توجه فیلم‌سازها بود.


پنج شنبه 15 تیر 1396 - 11:43:54

عکسهای بیشتر :