نام كشور: پادشاهي بحرين

پايتخت: منامه

زبان و خط رسمی: عربي

نوع حکومت: پادشاهي

مساحت: 706 کیلومتر مربع

جمعيت: بيش از 1 ميليون نفر

واحد پول: دینار بحرین (BHD)

«پادشاهی بحرین» مجمع‏الجزایر کوچکی در خلیج فارس است که با هیچ کشوری مرز خشکی ندارد؛ اما به وسیله پلی ۲۵ کیلومتری به نام "جسر الفهد" به عربستان متصل است. دین اکثریت مردم این کشور "اسلام"، پایتخت آن "منامه" و زبان رسمی آن عربی است. استفاده از زبان‌های انگلیسی، فارسی و اردو هم در این کشور بسیار رایج است. این کشور از ۳۲ جزیره کوچک تشکیل یافته، مساحت کل آن 706 کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود یک میلیون نفر است. شهرهاي بزرگ بحرین عبارتند از : محرق، رفاع شرقی، رفاع غربی، مدینه حمد، شهرک عیسی، الحد، جدحفص، مدینة زاید، الزلاق، باب البحرين.

بر اساس سرشماری حدود ۸۱٫۲٪ کل جمعیت بحرین مسلمان ، ( حدود ۷۰٪ شیعه مذهب و بقيه مالكي مذهب ) ، ۹٪ مسیحی ( اتباع و مهاجران) و ۹٫۸٪ پیرو دیگر ادیان (بیشتر هندو) هستند. یک گروه کوچک بومی یهودی هم در این کشور زندگی می‌کنند.

این کشور در همسایگی جمهوري اسلامي ایران، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی قرار دارد و از مجموعه‌ای از جزایر بزرگ و کوچک تشکیل شده است. در دوران های گذشته، بحرین بر مملکتی وسیع اطلاق می شد که یک سوی آن بصره و سوی دیگر آن عمان بود برخی علت نامگذاری آن را به بحرین وجود دریاچه‌ای در بخشی از این سرزمین دانسته‌اند اما امروزه بر مجمع الجزایری اطلاق می شود که در حاشیه جنوبی خلیج فارس و در میان شبه جزیرۀ قطر در مشرق و جنوب، و خاک عربستان سعودی در مغرب قرار دارد. مجمع الجزایر بحرین با وسعت ۷۶۷ کیلومتر مربع از ۳۵ جزیره بزرگ و کوچک تشکیل شده است. بزرگترین این جزایر به نام جزیره بحرین موسوم است که در قدیم به تیلوس معروف بوده است. شهر منامه پایتخت بحرین در همین جزیره واقع شده است. بحرین فاقد مرز زمینی است و تنها با پلی به طول حدود ۲۵ کیلومتر که به نام پل فهد معروف است و در سال ۱۹۸۶ افتتاح شده به عربستان سعودی متصل است.

بحرین آب ‌و هوایی خشک با زمستان‌هایی معتدل و تابستان‌هایی بسیار گرم و مرطوب دارد. نفت و گاز طبیعی و ماهی و مروارید از منابع طبیعی این کشور است اما کاهش ذخیره نفتی باعث شده تا بحرین در سال‌های اخیر به سمت فرآوری و تصفیه نفت حرکت کرده و به یکی از مراکز بانکی بین‌المللی تبدیل شود.

1.  تاریخچه

در گذشته به منطقه ساحلی جنوب خلیج فارس از حد فاصل بصره تا بحرین امروزی بحرین گفته می‌شد که شامل منطقه شرقی عربستان فعلی هم بود. این سرزمین در زمان ساسانیان در قلمرو ایران بود. بحرین از سال ۱۵۲۲ تا ۱۶۰۲ مدتی در سیطره استعمارگران پرتغالی‌ها قرارگرفت؛ اما در سال ۱۶۰۲ میلادی، پس از اخراج پرتغالی‌ها از خلیج فارس، دوباره به دست ایران و دولت صفوی افتاد.

اهالی این کشور چند گروه هستند:

ـ بحرانی‌ها یا بحارنه عرب‌های بومی بحرین که شیعه هستند و بزرگ‏ترین گروه قومی این کشور را تشکیل می‌دهند؛

ـ ایرانیان بحرین یا عجم‌ها که اکثر آنان مهاجرانی از جنوب ایران از فارس و بوشهر و شیعه هستند؛

ـ بادیه‌نشینان عرب از جمله قبایلی چون عتوب و نعیم که مسلمان سنی هستند؛

ـ هوله‌ها (حوله‌ها) که نوادگان اعرابی هستند که پس از فتح ایران به آنجا مهاجرت کرده و سپس به بحرین آمدند و مسلمان سنی‏اند؛

ـ نجدی‌ها عرب‌های سنی شهرنشین که از نجد در مرکز عربستان به بحرین مهاجرت کرده‏‌اند.

حدود ۷۰٪ جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند.

2.  دوران معاصر

با وجود اینکه اکثریت مردم بحرین "شیعه" هستند، اما حکومت جزیره بحرین از سال ۱۷۸۳ به دست خاندان سنی آل خلیفه (که از اعراب شبه‌جزیرهٔ عربستان بودند) افتاده است. این کشور از سال ۱۸۲۰ تا سال ۱۹۷۱ میلادی تحت‌الحمایهٔ انگلیس بود. با این حال، در دوران قاجار و پهلوی، ایران همچنان مدعی مالکیت بر بحرین بود تا آنکه در سال ۱۹۷۱، پس از میانجی‌گری سازمان ملل و همزمان با اعلان استقلال بحرین از انگلیس، «پهلوی دوم» ادعای حاکمیت بر بحرین را کنار گذاشت. سییستم حکومتی بحرین، پادشاهی مطلقه است و شاه به طور موروثی از خاندان آل خلیفه انتخاب می‌شود.

پادشاه کنونی کشور «حمد بن عیسی آل خلیفه» است که از سال ۱۹۹۹ قدرت را در دست دارد. ولیعهد «سلمان بن حمد» پسر وی است که در ۱۹۶۹ به دنیا آمده است. ریاست دولت بر عهدهٔ نخست‌وزیر «خلیفه بن سلمان» عموی پادشاه است که از چهل سال پیش و از همان زمان استقلال (در سال ۱۹۷۱) این مقام را دارد. برخی معتقدند که حاکم واقعی بحرین وی است و انقلابیون نیز مسؤولیت جنایات و شکنجه‏ها را بر عهده وی می‏دانند. مرکز ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا در کشور بحرین قرار دارد که این کشور کوچک را در معادلات آمریکا مهم ساخته است.

پس از پیروزی انقلاب‏های تونس و مصر، بحرینی‌ها نیز به خیابان آمدند و خواستار اصلاح نظام شدند. اما نیروهای امنیتی آل خلیفه به بازداشت و سرکوب مردم پرداختند. این امر موجب بالا رفتن سطح مطالبات شد و مردم شعار اسقاط نظام را سر دادند.  با عمیق‏تر شدن بحران، نظام آل خلیفه از نیروهای نظامی شورای همکاری خلیج فارس ـ موسوم به "سپر جزیره" کمک خواست. در نتیجه کشور به وسیله این نیروها اشغال شد.

تا امروز  همچنان نیروهای امنیتی و نیز چماقداران حکومت، مردم را سرکوب می‏کنند. تاکنون صدهانفر در جریان اعتراضات به شهادت رسیده‏اند؛ ده‏ها نفر زندانی یا مفقود هستند؛ صدها نفر مجروح و نقص‏عضو شده‏اند؛ و  هزاران نفر  نیز از کار اخراج شده‏اند؛ ولی انقلاب و اعتراض ادامه دارد.

 3.  اقتصاد

نزدیک به چهارصد از هفتصد کیلومتر مربع مساحت این کشور بیابانی است. این کشور تنها سه شهر بزرگ ـ یا به عبارت بهتر سه جزیره اصلی ـ به نام‏های "منامه"، "محرق" و "ستره" دارد. در بحرین شهرهای کوچک، شهرک‏ها و روستاهای متعددی هم هست که در فاصله‌های نزدیک به یکدیگر قرار دارند. به دلیل وسعت کم بحرین مسولان این کشور کوچک اقدام به پر کردن دریا و افزایش وسعت سرزمین خود کرده‏اند.

بحرین ـ بر خلاف دیگر کشورهای خلیج فارس ـ منابع ثروت زیرزمینی چندانی ندارد و حتی بخشی از انرژی آن توسط عربستان تأمین می‌شود. بحرین اولین کشور حوزه خلیج فارس است که نفت در آن اکتشاف شد؛ ولی منابع نفت و گاز آن بسیار محدود است. اقتصاد سنتی بحرین وابسته به مروارید بود که اکنون آن هم افول کرده است. بنابراین اقتصاد خود را بر مبنای «بانکداری»، «گردشگری»، «هواپیمایی و خدمات فرودگاهی ممتاز»، «بنادر مجهز صنعتی»، «تولید آلومینیوم» و «صنایع ساخت و تعمیر کشتی و ناو» بنا کرده است.

بحرین به لحاظ فرهنگ و سواد، بهترین وضعیت را در کشورهای منطقه دارد؛ به طوری که بیش از 91 درصد از مردان و بیش از 85 درصد از زنان بالای ۱۵ سال باسواد هستند.

برای مطالعه بیشتر به این لینک مراجعه کنید: