اگر مبارزه‌ی فلسطین بخواهد در وجود یک انسان خلاصه شود، آن محمود العارضه خواهد بود. داستان او از آنجا آغاز می‌شود که محمود در ۱۴سالگی به‌دلیل پرتاب کوکتل مولوتوف به سوی سربازان رژیم اشغالگر اسراییل بازداشت شد و اکنون در پنجاه‌سالگی و به‌عنوان یکی از رهبران جنبش جهاد اسلامی فلسطین، بیش از نیمی از عمر خود را در زندان گذرانده است. مردی که سال‌ها با صدای قدم‌های زندانبان به خواب رفته و با صدای زنجیر از خواب پریده بود.
شهرت او به دلیل فرار دسته‌جمعی از زندان جلبوع در سرزمین‌های اشغالی است. عملیاتی که با حفر تونلی به دست شش اسیر فلسطینی و با استفاده از قاشق انجام شد. در سال ۲۰۲۱، العارضه که از سال ۱۹۹۶ به جرم انجام عملیات علیه اسرائیلی‌ها به حبس ابد محکوم شده بود، به همراه زکریا الزبیدی، محمد العارضه، یعقوب قادری، ایهم کممجی و مناضل انفیعات از زندان جلبوع در شمال اسرائیل گریختند. آنها نقشه‌ی ساختمان زندان را از اینترنت تهیه کرده بودند و شبانه از مسیر تونل خارج شدند. کمتر از دو هفته بعد دوباره دستگیر شدند، اما این فرار، ساختار امنیتی رژیم را به لرزه درآورد و به نماد اراده‌ی شکست‌ناپذیر فلسطینیان بدل شد.
در اکتبر ۲۰۲۵، پس از ۱۹ سال اسارت پی‌در‌پی و چهار سال از درخشش نامش در عملیات جلبوع، محمود العارضه در چارچوب تبادل اسرا پس از عملیات طوفان الاقصی آزاد شد. معامله‌ای که طی آن مقاومت وعده‌اش را عمل کرد و نزدیک به ۴۰۰۰ اسیر فلسطینی از زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد شدند. آزادی او با میانجیگری مصر و تحت نظارت کامل این کشور انجام شد. طبق گزارش‌ها، او و دیگر آزادشدگان در هتل الماسه در خاک مصر اقامت دارند، جایی که دولت مصر هزینه‌ها را پرداخت می‌کند و در مقابل، دسترسی آنها به جهان بیرون را کنترل می‌نماید. به گفته‌ی قدوره فارس، رئیس باشگاه اسرای فلسطینی، اسرائیل عمداً آن دسته از اسیرانی را که می‌توانستند نقش سیاسی یا بین‌المللی داشته باشند، از فلسطین بیرون انداخت.
العارضه در روزهای نخست آزادی خود با خانواده دیدار کرد و گفت برای نخستین‌بار در طی ۳۲ سال کودکان خانواده‌اش را می‌بیند. او در سخنان خود اعلام کرد:
«وقتی ملتی رهبرانش، مقاومتش و هزاران شهیدش را در راه آزادگی تقدیم می‌کند، در غزه، لبنان، ایران، یمن و عراق، باید دانست که چنین امتی بیش از هر زمان دیگری به تحقق آرمان‌هایش نزدیک شده است و این هدف، دور نیست، به اراده‌ی خداوند.»
العارضه که در طول اسارت به عنوان عضو هیئت رهبری عالی اسیران از سوی جنبش جهاد اسلامی منصوب شده بود، در گفت‌وگو با شبکه‌ی المنار گفت:
«آنچه مقاومت در فلسطین و لبنان به‌دست آورده، مسیر درست است. رخدادهای طوفان الاقصی و پیامدهای آن، نشانه‌های آغاز پایان دشمن صهیونیستی‌اند، و بزودی مرحله‌ی بزرگ‌تری آغاز خواهد شد که به پایان این موجودیت منتهی می‌شود، ان‌شاءالله.»
او در پیامی خطاب به لبنان و مردمش چنین سرود:
«ای لبنان، در سرزمین شما عزت و شکوه با چنگ و دندان به اوج رسید.
ای اباهادی، پاک و نیکو زیستی و در بهشت جاویدان آرام گرفتی، ای سرور دلیرمردان.
خداوند هیچ امّتی را که آستانش به قربانگاه کودکان بدل شده، مقدس نگرداند.
اگر ابوجهل هم در میان چنین امتی حضور می‌داشت، فریاد می‌زد: آتش، آتش! هرگز این ننگ را نمی‌پذیرم.»
در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه العالم نیز، العارضه که «مغز متفکر فرار از جلبوع» خوانده می‌شود، درباره‌ی جزئیات عملیات گفت:
«من عضو کوچکی از گروهی از قهرمانان بزرگ هستم که این تونل را حفر کردند و یک حماسه انسانی آفریدند. به لطف خدا شرایط در پایان سال ۲۰۲۰ مناسب شد و با گروهی از اسیران قهرمان این عملیات را انجام دادیم. از چهار نفری که بیشترین هزینه را پرداختند یاد می‌کنم: علی ابوبکر، قصی مرعی، محمد ابوبکر و محمود الشریم. اسرائیل آنها را به حبس‌های طولانی و جریمه محکوم کرده و حتی در آخرین قرارداد مبادله اسیران، از آزادی‌شان خودداری کرد.»
او گفت: «می‌خواستیم به مردم خود و جهان ثابت کنیم دشمن چیزی جز توهم نیست. این عملیات دستگاه امنیتی رژیم را لرزاند و چهره‌ی قدرت‌نمایی دروغین آن را در هم شکست.»
العارضه همچنین در مصاحبه‌ای با المیادین درباره‌ی شرایط سخت زندان‌ها گفت:
«تمام وسایل ارتباطی قطع بود، ما را از دیگر زندانیان جدا کرده بودند، و بارها مورد شکنجه و ضرب و شتم قرار گرفتیم. زندانبان‌ها با افتخار قرآن‌ها را پاره می‌کردند و با ما رفتار وحشیانه‌ای داشتند. بن گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل، شخصاً از زندان النقب بازدید کرد تا ببیند با زندانیان چگونه رفتار می‌شود و به شکنجه‌ها نظارت داشت.»
رژیم در گذشته چند بار به محمود وعده‌ی آزادی داده ولی با فریب و ضرب و شتم، روحیه‌اش را هدف قرار داده بود. او گفت: «با این همه، تسلیم نشدم. اشغالگری را رد می‌کنم و از نخستین لحظه بازداشت تا امروز همیشه به آزادی فکر کرده‌ام.»
العارضه از برادران اسیر خود یعقوب قادری و دیگر رهبران، از جمله مروان البرغوثی و احمد سعدات، یاد کرد و گفت آزادی آنها آرزوی بزرگ همه‌ی اسیران است. او تأکید کرد: «در طوفان الاقصی، وقتی صحنه‌های مبارزان القسام را دیدیم، بسیار خوشحال شدیم. خبر شهادت رهبران دردناک بود، اما ما باور داریم خون آنان راه پیروزی را خواهد گشود. مردم غزه جانشان را فدا کردند تا ما آزاد شویم، پس باید با شادی، نتیجه‌ی آن فداکاری را ببینند.»
العارضه درباره‌ی محور مقاومت گفت:
«حزب‌الله درختی طیبه است با ریشه‌هایی محکم و شاخه‌هایی بلند. تأثیرش در سراسر منطقه گسترده است و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را انکار کند. درست است که ضربه‌هایی خورده، اما کشنده نیست. مطمئنم نیروهای مقاومت در منطقه دوباره با قدرت بیشتر بازخواهند گشت. یمن و جنبش انصارالله نیز ما و دشمن را شگفت‌زده کردند.»
محمود العارضه امروز میان دو جهان ایستاده است: یکی، جهان بیرونی پرزرق‌وبرق، هتلی با استخر و رستوران؛ دیگری، جهان درونی انسانی که خاک تونل، هنوز در ناخن‌هایش مانده است. اما هر کجا که باشد، راهی که او حفر کرد، فقط راهی به بیرون از زندان نبود راهی بود به اثبات ایمان و جسارت مردی که حتی زیر خاک زندان هم نور می‌جوید.
نویسنده: سیده مریم پیشنمازی