به تازگی یک نسخه خطی کهن ایرلندی کشف شده است که ارتباط غیرمنتظره‌ای را بین فرهنگ گالیک ایرلندی و جهان اسلام نشان می‌دهد.

به تازگی قطعه پوستی کوچک که بخشی از یک نسخه خطی ایرلندی مربوط به قرون وسطی بوده و بخشی از کتابی است که بین سال‌های ۱۵۳۴ و ۱۵۳۶ میلادی به عنوان راهنمای لاتین برای دولت محلی لندن استفاده می‌شد، کشف شده است. این کتاب در اختیار خانواده‌ای انگلیسی در کورنوال بوده است که به شکل عجیبی آن را تا به امروز به عنوان میراث خانوادگی نگهداری کرده‌اند.

بنابر روایت ایکنا به نقل از الجزیره، این نسخه خطی بخش کوچکی از کتاب «قانون در طب» اثر ابن سینا است که به ایرلندی ترجمه شده است. کتاب ابن سینا یک مرجع پزشکی مهم در اروپای قرون وسطی بود و به زبان‌های مختلف از جمله لاتین و انگلیسی ترجمه شده است.

بیشتر بدانید:

 

یک قرن پس از چاپ این کتاب، بخشی از نسخه خطی اصلی که برای صحافی و تزئین جلد و کناره‌های آن استفاده شده بود توسط پروفسور پادریاج ماچاین، از گروه مطالعات ایرلندی دانشگاه کورک، که در رشته خود یک متخصص بود، کشف و وی مجذوب این نسخه خطی شد.

ماچاین معتقد است که پزشکان ایرلندی در قرن پنجم میلادی از دانش پزشکی که از خاورمیانه و ایران آمده بود بهره می‌بردند.
 
کشف او همچنین ثابت کرد که کتاب معروف «قانون در طب» اثر ابن سینا، در ایرلند قرون وسطی برای آموزش پزشکان جدید مورد استفاده قرار می‌گرفت.

ماچاین می‌گوید در آداب و رسوم اروپایی، استفاده از تکه‌های اصلی نسخ خطی کهن به‌عنوان تکه‌ای از کتاب، غیرعادی نیست؛ اما این اولین بار است که قطعه‌ای از یک نسخه خطی همراه یک کتاب به سبک زبان گالیکی ایرلندی دیده می‌شود. زبان گالیکی زبان ملی و تاریخی ایرلندی‌ها است و به عنوان یکی از دو زبان رسمی این کشور به همراه انگلیسی صحبت می‌شود. (ایرلند گالیک اشاره به نظام سیاسی و اجتماعی و فرهنگ حاکم بر ایرلند تا اوایل قرن هفدهم دارد. این نظام اجتماعی در ایرلند معمولاً در قالب ملوک الطوایفی و توسط تعداد زیادی پادشاه و رئیس قبیله اداره می شد.)

ماچاین می‌افزاید: یک چهارم از نسخ خطی ایرلندی باقی مانده از اواخر قرون وسطی حاوی محتوای پزشکی است که نشان دهنده هدف عملی این کتاب‌ها در ایرلندِ آن زمان است.

صحت این نسخه خطی و ارتباط آن با کتاب اصلی ابن سینا توسط پروفسور اوابین دونچادها، استاد مؤسسه پزشکی دوبلین و تنها متخصص طب ایرلندی قرون وسطی تأیید شده است.

این کتاب مرجع اصلی آموزش پزشکی در نقاط مختلف جهان به شمار می‌رود که شامل پنج جلد است و توسط ابن سینا در سال ۱۰۲۵ میلادی نوشته شده است. این کتاب بازتابی از دانش پزشکی در جهان اسلام است، اما از طب ایرانی، یونانی-رومی و هندی نیز تأثیر گرفته است.

بخش‌های نسخه خطی‌ای که به‌تازگی کشف شده است، حاوی قسمت‌هایی از فصول آغازین در مورد فیزیولوژی فک، بینی و پشت است.

با توجه به اهمیت این کشف در تاریخ آموزش و پزشکی ایرلند، دوستداران کتاب قانون در طب موافقت کردند که این نسخه خطی را منتشر و آن را برای دسترسی عموم دیجیتالی کنند.

ابن سینا که بود؟
ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، مشهور به ابوعلیِ سینا، ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس (حدود ۹۸۰–۱۰۳۷ میلادی/۳۷۰–۴۲۸ قمری) پزشک، ریاضی‌دان، اخترشناس، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق‌دان، فیلسوف، موسیقی‌دان و دولتمرد ایرانی و از مشهورترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران‌زمین و جهان است که به‌ویژه به دلیل آثارش در زمینهٔ فلسفه و پزشکی اهمیت دارد. آثار اصلی او دو دانشنامهٔ علمی و فلسفی جامع به نام‌های کتاب شفا و دانشنامهٔ علائی، و همچنین القانون فی الطب به عنوان یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ پزشکی است که به عنوان مرجع اصلی برای دانشگاه‌های بزرگ پزشکی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی در بخارا متولد شد و در همدان درگذشت. او ۴۵۰ کتاب در موضوعات مختلف تألیف کرده است که شمار زیادی از آن‌ها در مورد پزشکی و فلسفه است.

این دانشمند ایرانی از هوش سرشاری برخوردار بود. در ۱۰ سالگی قرآن و ادبیات را آموخت. سپس به فراگیری علوم مختلف از جمله پزشکی پرداخت.

وی در کودکی نبوغ شایانی از خود بروز داد و در جوانی از جمله دانشمندان و پزشکان خاص دربار امیر نوح سامانی در بخارا بود. سپس با زوال سامانیان و نزدیک شدن خطر سپاه سلطان محمود غزنوی از بخارا به گرگانج خوارزم رفت و از آنجا به گرگان نزد امیران آل زیار پناه برد. سپس، در خدمت مجدالدوله رستم امیر آل بویه در ری رسید و پس از آن در همدان وزیر شمس‌الدوله دیلمی بود. پس از مرگ امیر، وی را زندانی کردند تا اینکه از آنجا گریخت و نزد علاءالدوله، حاکم اصفهان از آل کاکویه رفت و در خدمت او بود تا نهایتاً در همین منصب در سفر به همدان درگذشت.

تصاویر و مجسمه‌های بسیاری از ابن سینا در موزه‌ها و دانشگاه‌های سراسر جهان وجود دارد که نام او را جاودانه کرده است.