سازگاری با محیط زیست، یکی از پدیده‌های قرن حاضر است که با استفاده از آن می‌توان به کاهش انرژی کمک کرد که این سازگاری در برخی از مساجد کشورهای جهان رعایت شده است.
با پیشرفت تکنولوژی و از بین رفتن طبعیت، مسئله‌ای که امروز بسیار اهمیت دارد ایجاد سازگاری با محیط زیست است.

سازگار با محیط زیست یا زیست سازگار یکی از پدیده‌های قرن حاضر است که به وسیله آن می‌توان به کاهش یا رفع آسیب رسیدن به محیط زیست یا اکوسیستم کمک کرد.

در همین راستا، برخی از کشورهای جهان برای مقابله با آلودگی و کاهش هزینه‌های مصرفی از آن استفاده می‌کنند.

بیشتر بدانید:

نقش عید فطر در تقویت روابط اجتماعی میان مسلمانان

سالروز نبرد حنین؛ چگونه مسلمانان در ۲۹ رمضان تاریخ‌ساز شدند؟

برخی کشورهای جهان از جمله انگلیس، کرواسی، مراکش، الجزایر، آمریکا، امارات، بنگلادش و پاکستان برای کاهش انرژی مصرفی خود در مساجد از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند.

مسجد کمبریج

مسجد کمبریج در انگلیس، اولین مسجد دوستدار محیط زیست در اروپا است که نمادی از هماهنگی و همزیستی بین ادیان در این شهر باستانی است.

ساخت این مسجد به صورت رسمی در سال ۲۰۰۸ آغاز شد و در سال ۲۰۱۹ افتتاح شد. این مسجد به عنوان یک نمونه منحصر به فرد از پایداری محیطی در معماری مذهبی طبقه بندی می شود و به شدت به انرژی خورشیدی متکی است و دارای تهویه طبیعی و سیستم ذخیره آب باران است. این مسجد همچنین دارای یک حیاط، بخش ورودی با ستون‌های بلند، وضوخانه، محل اقامه نماز و غسال‌خانه است.

در طراحی حیاط این مسجد سنن اسلامی رعایت شده و با اصول محیط زیست سالم سازگار است. مسجد کمبریج از مواد طبیعی مانند چوب و سنگ مرمر ساخته شده و ویژگی تولید کمترین میزان کربن را نیز دارد.

پنل‌های انرژی خورشیدی روی بام مسجد نصب شده است و  انرژی خورشیدی را به برق تبدیل می کند که حدود ۳۰ درصد برق مصرفی مسجد است. آب باران روی بام مسجد ذخیره و از آن برای آبیاری نهال هایی که در حیاط کاشته شده است، استفاده می‌شود.

معماری منحصربفرد و نقش اجتماعی مسجد به دریافت جوایز بسیاری کمک کرد که مهمترین آنها جایزه «کنترل کربن» از انجمن معماران در سال ۲۰۱۹ و جایزه بهترین مسجد جدید از شورای اسلامی بریتانیا در سال ۲۰۲۰ است.

مساجد مراکش

مراکش از جمله کشورهایی است که اهمیت بسیاری به استفاده از انرژی خورشیدی می‌دهد. بر همین اساس قرار است تا سال ۲۰۳۰، ۵۲ درصد از برق مورد نیاز خود را از منابع انرژی تجدیدپذیر، به ویژه از بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان در جنوب این کشور، تولید کند و این مسئله شامل هزاران مسجد در این کشور می شود. این مساجد به دلیل سازگاری با محیط زیست به «مساجد سبز» معروف هستند.

مسجد حسن دوم در کازابلانکا از جمله مساجد قدیمی در این کشور است که با رویکرد جدید در جهت سازگاری با محیط زیست آماه می‌شود.

مساجد بنگلادش

مسجد بیت الرئوف در شهر داکا بنگلادش، یکی از مساجد سازگار با محیط زیست است. این مسجد، ۷۵۴ متر مربع مساحت دارد  سال ۲۰۰۶ میلادی  طراحی شده است و در سال ۲۰۱۲ میلادی ساخت آن تکمیل شده است.

این مسجد معماری بسیار ساده و منحصر به فردی دارد و در ساخت آن از مواد ساختمانی محلی از جمله آجر استفاده شده است. از ویژگی های این مسجد، مجهز بودن آن به تهویه و انرژی خورشیدی است.

به دلیل تابش نور خورشید به صورت یکسان به تمامی بخش‌های داخلی مسجد در طول روز نیازی به روشن کردن برق ندارد. سیستم تهویه هوای آن به گونه‌ای طراحی شده است که هوای تازه بیرون را به داخل ساختمان هدایت کرده و نوعی گردش دایمی هوا در ساختمان آن وجود دارد.

مساجد پاکستان

طرح مساجد سبز و سازگار کردن مساجد با محیط زیست و استفاده از انرژی خورشیدی در کشور پاکستان نیز در حال اجرایی شدن است. بر اساس گزارش‌ها، ایالت خیبرپختونخوا در پاکستان، تمام مساجد جامع در سراسر این ایالت را به انرژی پاک خورشیدی مجهز خواهد کرد. خورشیدی شدن مساجد به معنای آن است که این مساجد همه انرژی و نور لازم خود را از خورشید بگیرند و دیگر نیازی به انرژی‌های دیگر برای گرم و یا روشن نگاه داشتن فضای خود نداشته باشند.

مساجد امارات

مسجد «عبدالله الاعماش» در الرمس، ۱۲ کیلومتری شمال شهر راس الخیمه امارات، یکی از مساجد سازگار با محیط زیست است. منابع مهندسی و معماری این مسجد را «ارمغان معماری» جدید در این شهر خوانده اند و در نوع خود بی نظیر است و دارای طراحی مهندسی ویژه ای است.

این مسجد ۹ هزار و ۷۵۴ متر مربع مساحت دارد و مساحت زیربنای آن بالغ بر ۴ هزار ۱۸۰ مترمربع است. از ویژگی‌های این مسجد آن است که سازگار با محیط زیست است و در ساخت آن از مواد سازگار با محیط زیست استفاده شده است و خالی از هر گونه مواد شیمیایی مضر طبیعت است و برای وضوخانه  این مسجد از  فن آوری «بازیافت آب» استفاده شده است و دوباره این آب مورد استفاده آبیاری درختان و گیاهان و فضای سبز مسجد قرار می‌گیرد و روشنایی مسجد نیز «سازگار با محیط زیست»   است و همین امر موجب صرفه جویی در مصرف برق می‌شود.

مساجد آمریکا

مسجد الظهیر در لس آنجلس از جمله مساجد سازگار با محیط زیست است و وسایل روشنایی کم مصرف، حسگرها و ترموستات‌های هوشمند دارد و با استفاده از شیرهای آب سنسودار به مدیریت آب کمک می‌کند. این مسجد همچنین بازیافت و مدیریت ضایعات را را در برنامه کاری خود قرار داده است.

مرکز جامعه اسلامی، پوتوماک با پنل‌های خورشیدی، وسایل روشنایی کم‌مصرف، ترموستات‌های هوشمند و وسایل صرفه‌جویی در مصرف آب با جریان کم کار می‌کند.

هیچ آب بطری پلاستیکی در این مسجد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و صفحات کاغذی سازگار با محیط زیست در حال تبدیل شدن به یک هنجار هستند. برنامه آموزشی و فعالیت‌های اجتماعی مسجد هم بر کاهش ردپای کربن مرکز متمرکز است.

مسجد شهر سیساک کرواسی

مرکز اسلامی شهر سیساک کرواسی که یکی از زیباترین مساجد اروپا و اولین مسجد دوستدار محیط زیست در اروپای جنوب شرقی است. این مسجد مساحتی حدود دو هزار و ۶۰۰ متر مربع دارد و دارای پمپ‌های حرارتی، پنل‌های خورشیدی بر روی تمام سقف و یک نیروگاه فتوولتائیک ۳۰ کیلووات ساعتی و چراغ‌های LED بسیار کم‌مصرف است.

مسجدی در فلسطین اشغالی

نخستین مسجد با انرژی خورشیدی در شهر «قلقلیه» فلسطین است که با هدف بی نیازی از نیروی برق رژیم صهیونیستی ساخته شده است. این مسجد از کوچک‌ترین مساجد شهر قلقلیه است و حدود ۳۰۰ متر مربع مساحت دارد. این مسجد برای یک هزار نمازگزار ظرفیت دارد و در دو طبقه ساخته شده است و مناره ای به ارتفاع ۱۵ متر دارد.

مسجد جامع الجزایر

مسجد جامع الجزایر، نخستین مسجد هوشمند و دوستدار محیط زیست در این کشور است که با سیستمی ترکیبی از انرژی خورشید و انرژی معمولی کارمی‌کند.  این مسجد با بهره برداری از آب باران و استفاده از آن برای نظافت و آبیاری و با شیرهای آب اتوماتیک متمایز است. دیوارها و پنجره‌های مسجد با فناوری عایق انرژی کار می‌کنند که باعث می ‌شود در انرژی داخلی مسجد صرفه‌جویی شود.