مراسم عید فطر در کشورهای مختلف جهان با آداب و سنن متنوعی برگزار می‌شود. این عید که پس از یک ماه روزه‌داری در رمضان جشن گرفته می‌شود، در هر کشوری رنگ و بوی فرهنگی خاص خود را دارد.

عید فطر نه‌تنها یک جشن مذهبی، بلکه نمایشی از تنوع فرهنگی در جهان اسلام است. هر کشوری با آداب خود این روز را گرامی می‌دارد، اما روحیه اتحاد، شکرگزاری و مهربانی در همه مشترک است.

این عید، خاطرات فراموش نشدنی را برای کودکان دارد، آنها بزرگ می‌شوند و مادران و پدرانی می شوند که تلاش می‌کنند خاطرات جدیدی را برای فرزندان خود رقم بزنند تا شادی خانوادگی بدون وقفه ادامه یابد.

بیشتر بدانید:

مسجد سید هاشم؛ تلفیق میراث ممالیک و جلوه‌های مقاومت در غزه

گردشگری مقاومت: از شلمچه تا دلوار؛ مسیری برای آشنایی با قهرمانان ملی

مسلمانان در سرتاسر جهان برخی از آداب و رسوم عید فطر مانند جمع شدن برای اقامه نماز عید، تمیز کردن خانه ها، پوشیدن لباس های نو، دادن شیرینی یا پول به کودکان و خوردن غذای جشن با خانواده را اجرا می‌کنند. با این حال هر کشوری آداب و رسوم خاص خود را دارد که عید را با رنگی خاص و طعمی خاص که در سایر کشورها نظیر ندارد، برگزار می کند و عید فطر را به عید چند رنگ با کثرت اقوام و قبایل تبدیل می کند.

باتنوع زبان‌ها و آداب و رسوم هرکشوری، شیوه جشن گرفتن اعیاد متفاوت است و غذاهای آنها متنوع است. به طوری که نمی توان ارتباط تنگاتنگ جشن‌های اجتماعی و مذهبی و غذا را نادیده گرفت، به خصوص که در عید فطر پس از یک مدت روزه داری، این جشن لذت بخش است.

• عید در هند

عید فطر در هند باوجود اینکه مسلمانان درصد کمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. با شور و شکوه خاصی برگزار می شود.

مسلمانان که عمدتا در شهرهایی مانند دهلی، حیدرآباد، لکهنو، بمبئی و بنگال غربی متمرکز هستند، آداب و رسوم زیبایی برای این عید دارند که ترکیبی از فرهنگ اسلامی و سنت‌های محلی است.

مسلمانان هند نماز عید را فضای باز همچون میدان‌های بزرگ، مساجد تاریخی و مصلی‌های عمومی اقامه می‌کنند.

مسلمانان در این روز عید شیرینی مخصوص «سیویان» را پخت می‌کنند که نوعی دسر شیرین رشته ای‌ است که با شیر، هل و زعفران طعم دار می‌شود.  مسلمانان این شیرینی مخصوص را بین یکدیگر توزیع می‌کنند.

برخی از مناطق نیز فرنی(دسر برنجی» و «شاهی توخدا»(نوعی حلوا) را برای مهمانان تهیه می‌کنند.

مردم هند مانند بسیاری از کشورهای اسلامی در این روز لباس‌های نو و رنگارنگ می‌پوشند. بزرگترها معمولا به کودکان عیدی به صورت نقدی یا هدیه‌ای کوچک می‌دهند.

از غذاهای اصلی این روز «نیهاری» و «بریانی» و در برخی مناطق نیز «حلیم» است که مخصوص ماه رمضان و عید فطر پخته می‌شود.

خانواده‌ها و دوستان به خانه یکدیگر می‌روند و باشیرینی و چای پذیرایی می‌شوند. در شهرهایی مانند حیدرآباد و لکهنو گاهی جشن‌های خیابانی با موسیقی و نورپردازی برگزار می‌شود.

قبل از عید، مسلمانان هند زکات فطریه می‌پردازند و به فقرا غذا و لباس هدیه می‌دهند. برخی از مساجد و خیریه‌ها نیز غذای رایگان مانند بریانی و شیرینی توزیع می‌کنند.

در برخی از مناطق، زنان «مهرندی»(حنا) به دست می‌زنند و با لباس‌های سنتی هندی مانند «شریف» و «ساری» در نماز شرکت‌ می‌کنند.

در برخی از شهرهای هند، غیرمسلمانان نیز در جشن‌های عید شرکت می‌کنند و به مسلمانان تبریک می‌گویند.

• عید در مغولستان

عید فطر در مغولستان، با وجود جمعیت کوچک مسلمانان این کشور، به شیوه‌ای خاص و تحت تأثیر فرهنگ محلی برگزار می‌شود.

مسلمانان مغولستان که عمدتاً از اقلیت قزاق‌های مغولستان در غرب کشور (به ویژه در استان بایان-اولگی) هستند، آداب و رسوم ویژه‌ای برای این عید دارند که ترکیبی از سنت‌های اسلامی و فرهنگ مغولی است.

مسلمانان مغولستان معمولاً نماز عید فطر را در مساجد محلی یا فضای باز (به دلیل جمعیت کم‌تر و آب‌وهوای خاص منطقه) برگزار می‌کنند. مسجد اولگی یکی از مراکز اصلی برگزاری مراسم عید فطر در مغولستان است.

بسیاری از مسلمانان مغولستان در این روز لباس‌های سنتی قزاقی مانند «شاپان» (کت بلند) و کلاه‌های پوستی می‌پوشند. زنان نیز از لباس‌های رنگارنگ با طرح‌های سنتی استفاده می‌کنند.

 از غذاهای مخصوص عید می توان به «بیشبارمک» غذای ملی قزاق‌ها که از گوشت اسب یا گوسفند با رشته‌های پهن تهیه می‌شود و در مهمانی‌های عید سرو می‌گردد، «بائورساک» نان سرخ‌شده شیرین که شبیه به دونات است و به عنوان شیرینی عید مصرف می‌شود، «کومیز» نوشیدنی سنتی تهیه‌شده از شیر مادیان که در مراسم خاص سرو می‌شود، اشاره کرد.

مسلمانان مغولستان به مانند سایر کشورهای اسلامی به دید و بازدید یکدیگر می‌پردازند و بزرگ‌تر به کوچک‌ترها عیدی می‌دهند.

در برخی از مناطق مسابقات اسب‌سواری و کشتی مغولی (Bökh) برگزار می‌شود. همچنین آوازها و رقص‌های محلی قزاقی نیز بخشی از جشن‌های عید فطر است.

مسلمانان مغولستان در عین پایبندی به اصول اسلامی، برخی رسوم محلی مانند پوشش لباس سنتی و غذاهای ویژه را حفظ کرده‌اند. به دلیل زندگی عشایری برخی از مسلمانان قزاق، گاهی مراسم عید در چادرهای سنتی (یورت) برگزار می‌شود.

• عید در ژاپن

با وجود جمعیت نسبتاً کوچک مسلمانان در ژاپن (200 هزار نفر)، عید فطر در این کشور به شیوه‌ای منحصر به فرد و در عین حال ساده برگزار می‌شود.

مسلمانان ژاپن که عمدتاً شامل اتباع کشورهای اندونزی، پاکستان، بنگلادش، مالزی و ایران هستند، همراه با مسلمانان ژاپنیِ بومی، این عید را با ترکیبی از فرهنگ اسلامی و ژاپنی جشن می‌گیرند.

به دلیل کمبود مساجد بزرگ، نماز عید فطر معمولاً در مساجد اصلی توکیو، اوساکا و کوبه یا حتی در سالن‌های اجاره‌ای و پارک‌ها برگزار می‌شود.

برخی از نمازگزاران لباس‌های سنتی کشورهای خود (مثل باتیک اندونزی یا شلوار قمیض پاکستانی) می‌پوشند، در حالی که برخی دیگر لباس‌های معمولی یا حتی رسمی ژاپنی به تن می‌کنند.

پس از نماز، مسلمانان در مساجد یا خانه‌ها غذاهای ملی خود را برای افطار آماده می‌کنند، از جمله این غذا «کتوپات» (برنج بسته‌بندی شده در برگ نخل) و «رندانگ» (گوشت ادویه‌دار) ، «بریانی»، «سیویان»، «باقلوا»، «کباب» است. برخی مسلمانان ژاپنی غذاهای حلال محل مانند «سوشی حلال» یا «رامن حلال» تهیه می‌کنند.

مسلمانان ژاپن مانند دیگر کشورها، بزرگترها به کودکان «عیدی» (پول یا هدیه) می‌دهند. برخی خانواده‌ها نیز کارت‌های تبریک یا شیرینی‌های ژاپنی حلال (مثل موچی بدون الکل) هدیه می‌دهند.

مسلمانان در ژاپن معمولاً به دلیل زندگی پراکنده، کمتر امکان دیدارهای گسترده دارند، اما با این حال، بسیاری در مساجد یا مهمانی‌های کوچک خانوادگی جمع می‌شوند.

برخی انجمن‌های اسلامی ژاپن از فرصت عید فطر برای معرفی اسلام به ژاپنی‌ها استفاده می‌کنند و مراسم درهای باز مساجد برگزار می‌کنند.

برخی مواقع نیز برنامه‌هایی مثل کالیگرافی عربی، پخت غذاهای حلال یا نمایش لباس‌های سنتی اسلامی نیز اجرا می‌شود.

مسلمانان ژاپن معمولاً زکات فطریه خود را از طریق سازمان‌های محلی یا آنلاین به نیازمندان (حتی غیرمسلمانان) می‌رسانند برخی رستوران‌های حلال نیز در این روز به فقرا غذای رایگان می‌دهند.

مسلمانان سعی می‌کنند بدون ایجاد مزاحمت برای جامعه ژاپن، عید را جشن بگیرند. به همین دلیل به خاطر کمبود امکانات، برنامه‌ریزی دقیقی برای نماز و جشن‌ها انجام می‌شود.

• عید در فیلیپین

روز عید فطر در فیلیپین تعطیلی رسمی است، باوجود اینکه مسلمانان در اقلیت نیستند، مسلمانان به ادای نماز عید و زیارت اقوام و نزدیکان می روند.

گردشگری در فیلیپین در روزهای عید فطر پررونق است و فضای شادی در عید ایجاد می‌شود.

• عید در اندونزی  

سنت «مودک» یا «بازگشت به وطن» پدیده‌ای است که اندونزی در عید فطر شاهد آن است و به اسم «لبران» (Lebaran) معروف است، چرا که اندونزی شاهد بزرگ‌ترین جابجایی داخلی مردم در سایه بازگشت بسیاری از مردم به آغوش خانواده‌هایشان برای گذراندن عید است.

مردم اندونزی مشتاق پوشیدن لباس جدید به نام «باجو بارو» هستند. یکی دیگر از مراسم معروف در یوگیاکارتای اندونزی، رویدادی به نام «گربگ سیاوال« است، که در آن سلطان اندونزی مجموعه‌ای از هدایا را که به شکل هرم چیده شده اند، تقدیم می کند و شهروندان برای به دست آوردن سهمی از آنها رقابت می کنند، طبق سنتی اعتقاد بر این است که برکت می آورد.

همچنین یک توپ چوبی بزرگ نیز در ساحل رودخانه کاپواس در پونتیاناک برای جشن گرفتن این عید شلیک می شود. غذاهای محبوب اندونزیایی در عید  شامل خوراکی به نام «کتوپات» است که عبارت از برنج پیچیده شده در برگ نارگیل و پخته شده در شیر نارگیل است. همچنین یک غذای گوشتی تند به نام رندانگ و شیرینی مانند کیک «نستار» از خمیر آناناس، آرد و شکر و «کیک پنیر» به نام« کاستاناجیل» است.

طعم عید در اندونزی بدون کیک «لاپیس لیجیت» که یکی از معروف ترین شیرینی های ملی اندونزی کامل نمی شود. این شیرینی در طبق های متعدد بزرگ آماده می شود و نیاز به مهارت بسیار دارد.

به کودکان پاکت های رنگارنگ حاوی پول به عنوان هدیه از اقوام داده می شود. بیشتر اندونزیایی ها در روز عید لباس‌های سنتی می پوشند و مانند بسیاری از مسلمانان در سراسر جهان، برخی از آنها نیز مشتاق دیدار بر اهل قبور ستند که دلشان برای شادی عید تنگ شده است.

در بسیاری از کشورها جشن عید فطر با نذری شیرینی همراه است، حتی در ترکیه به آن «سکر بایرام» به معنای جشن شکر نیز می‌گویند. ترک‌ها به هنگام تبریک عید سعید فطر به سالمندان احترام می‌گذارند، زیرا دست راست آن‌ها را می‌بوسند و روی پیشانی‌شان می‌گذارند. بچه‌ها در محله‌شان از این در به آن در می‌روند و عید را به همسایه‌ها تبریک می‌گویند و شیرینی و شکلات دریافت می‌کنند.

• عید در مالزی

در مالزی به مناسبت فرارسیدن عید فطر، خانه ها با چراغ های روغنی سنتی معروف به «پلیتا» تزئین می شود.

 زنان مالزیایی غذاهای سنتی مانند پنکیک برنج درست می کنند.

معروف ترین سنت در مالزی در روز عید این است که درهای خانه ها را به روی همه، فارغ از مذهب و طبقه و شأن باز می کنند. بنابراین همه می توانند از غذا و از هم صحبتی در کنارهم لذت ببرند.

مسلمانان مالزی در شب عید فطر در مساجد گردهم می‌آیند و پس از اعلام رسمی عید، مراسم تکبیرگویی را انجام می‌دهند. این تکبیرها در صبح روز عید و پیش از اذان صبح و بعد از اذان صبح گفته می شود. سپس نماز عید را در کنار یکدیگر برپا می‌کنند.پس از نماز براساس رسم هرساله، زیارت اهل قبور انجام می‌دهند.

مردم مالزی لباس های سنتی خود به نام های «باجو ملایو» و «باجو کبایا» را می پوشند.در تعطیلات عید، میلیون‌ها نفر از مردم مالزی به دید و بازدید از یکدیگر اقدام می‌کنند

• عید در سنگاپور

مسلمانان سنگاپورعید فطر را «هاری رایا آیدیل فیتری» می‌نامند و آن را جشن می‌گیرند. جشن‌های سنگاپور به‌ویژه در «گیلانگ سرای» متمایز است، به طوری که با نورها و رنگ‌های شگفت‌انگیز تزئین شده است.

 مردم سنگاپورهمچنین از غذاهای سنتی ارائه شده توسط فروشندگان مانند چای آب نبات و گیاهان سوخته روی چوب لذت می برند.