به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، امروز «ابو محمد الجولانی» از دورترین نقطه «حاشیه» به «متن» تحولات سوریه رسیده است. درحال حاضر این سؤال به معما تبدیل شده است که چه تحولی در تفکر و اندیشه «الجولانی» به وجود آمده که بر اساس آن، وی فرمانده «احمد شرع» خوانده می‌شود؟
بیشتــر بدانیــد:
انتخاب یحیی السنوار به عنوان شخصیت سال جهان عرب 2024
روز ملي فلسطين (1965م)
از جهاد تا سیاست؛ جهادی‌های سوری چگونه به سیاست متمایل شدند؟
«ژروم دروون»، تحلیلگر ارشد اندیشکده بین‌المللی «بحران» در کتاب خود تحت عنوان «از جهاد تا سیاست؛ جهادی‌های سوری چگونه به سیاست متمایل شدند؟» به بررسی چگونگی رشد گروه‌های جهادی از دوره پیش از سقوط «بشار اسد» تا زمان تسلط‌شان بر امور سیاسی سوریه، می‌پردازد. «ژروم دروون» در جریان بررسی این مسأله، علل و عواملی را مورد توجه قرار می‌دهد که موجب شدند تا «هیئت تحریر الشام» ـ در میان تمام گروه‌های جهادی دیگر ـ کنترل سوریه را به دست گیرد. او می‌گوید که «هیئت تحریر الشام» از «جبهه النصره» و جنبش اسلامگرای «احرار الشام» نشأت گرفته است؛ جنبشی که در سال‌های اولیه انقلاب سوریه از بزرگترین جنبش‌های مسلح اسلامگرا محسوب می‌شد.
جامعه جهانی هیچگاه از جنبش «حماس» استقبال نکرد و رویکرد آن همواره مبتنی بر منزوی کردن آن در عرصه سیاسی بوده است. این همان مسأله‌ای است که «طارق بقعونی» در کتابش تحت عنوان «مهار حماس؛ اوج‌گیری و افول مقاومت فلسطین» به آن اشاره می‌کند.
مدل دیگری که «دروون» معرفی می‌کند این است که گروه‌های مسلح اسلامگرا از سازماندهی خارجی برخوردار باشند و از فقدان سازماندهی داخلی رنج ببرند. وی می‌گوید که در این شرایط، گروه‌های مسلح دوام نخواهند داشت و تنها گروه‌هایی نیابتی برای طرف‌های خارجی خواهند بود.
«جبهه النصره» یک تشکیلات کاملا بسته در سوریه بود که بعدها در «ادلب» دچار تغییر و تحول شد و به «جبهه فتح الشام» مبدل گشت و سپس در قالب «هیئت تحریر الشام» ظهور و بروز پیدا کرد.
قدرت «هیئت تحریر الشام» در مواجهه با «احرار الشام»
در کتاب تحلیلگر ارشد اندیشکده بین‌المللی «بحران» به بررسی قدرت «هیئت تحریر الشام» در مواجهه با «احرار الشام» و علت موفقیت آن در سیطره یافتن بر امور سوریه پرداخته شده است. در این کتاب آمده است که در سال ۲۰۱۳ «جبهه النصره» یک گروه تحتِ تعقیب و منفور بود؛ درحالی که همزمان، «احرار الشام» در مساحت‌های وسیعی از سوریه فعالیت داشت. «دروون» می‌گوید که «احرار الشام» در سال‌های اولیه انقلاب سوریه به فضل تشکیلات سازمان‌یافته و چندبُعدی خود توانست پیروزی زودهنگامی را محقق سازد. این درحالی است که «جبهه النصره» چنین شرایطی نداشت و قدرت آن نه در تشکیلات چند بُعدی که در دستِ فرماندهان عالیرتبه محدود و محصور بود.
در صورت خط خوردن نام «هیئت تحریرالشام» از لیست تروریسم شورای امنیت سازمان ملل، این اتفاق به منزله گام بزرگی در مسیر «سیاسی‌سازی هیئت تحریرالشام» و برقراری روابط کشورهای غربی با حاکمیت جدید در دمشق است.
«طارق بقعونی» در کتاب خود تحت عنوان «مهار حماس؛ اوج‌گیری و افول مقاومت فلسطین» تأکید می‌کند: «علیرغم اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد، جنبش حماس را به عنوان یک گروه تروریستی شناسایی نکرده است، اما کشورهای غربی همچنان رویکرد امنیتی را در تعامل با این گروه در دستور کار خود قرار داده‌اند. آن‌ها هیچگاه حاضر نشدند با حماس به عنوان یک سازمان سیاسی تعامل کنند. پس از ۷ اکتبر نیز همین رویکرد در کشورهای غربی ادامه پیدا کرد و تشدید شد. بسیاری از کشورهای غربی هنوز هم ترجیح می‌دهند در قبال حماس رویکرد امنیتی داشته باشند.»
ملی‌سازیِ جهاد
تحلیلگر ارشد اندیشکده بین‌المللی «بحران» معتقد است که «بهار عربی» نقطه تحولی در مسیر گروه‌های جهادی اسلامگرا بود، زیرا زمینه برای تغییر اولویت‌های استراتژیک این گروه‌ها در جهان اسلام را فراهم آورد. او می‌گوید که کشته شدن «اسامه بن‌لادن» سرکرده شبکه «القاعده» در ماه مِی سال ۲۰۱۱ احتمالا در فراهم کردن امکان تحول در اولویت‌های گروه‌های جهادی مؤثر بوده است. با این حال، به نظر می‌رسد «دروون» فراموش کرده است که همین «بن‌لادن» اندکی پس از به راه افتادن «بهار عربی»، گفتمانش را تغییر داد. این موضوع در کتاب «نیلی لحود» نویسنده و محقق اسلامگرا تحت عنوان «اسناد بن لادن» نمایان شد. ازهمین‌روی، بررسی تحولی که در بُعد ادراکی در نزد بسیاری از جوانان اسلامگرا به ویژه نسلِ پس از بهار عربی به وجود آمد، حائز اهمیت است.
شاید اصطلاحِ مناسب برای دسته‌بندی تغییر و تحولاتی که در مسیر «جولانی» و «هیئت تحریرالشام» رخ داد، اصطلاح «ملی‌سازیِ جهاد» باشد یعنی ملی جلوه دادن جهاد نه بین‌المللی کردن آن.
ویژه‌های الکوثر را اینجا دنبال کنید.
برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید.
پنج شنبه 13 دی 1403 - 10:57:25