­­­تهران- الکوثر: مسجد جامع اصفهان معروف به مسجد عتیق و جمعه از نخستین مساجد ایران است که مجموعه‌ای از سبک‌های مختلف معماری و تزئیناتی اسلامی و ایرانی را در چهارده قرن گذشته در بر دارد.

سيمای فعلی مسجد عمدتا مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است؛ اما تعميرات و الحاقات آن به دوران‌ بعد، به‌خصوص عصر صفويان مربوط می‌شود. گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوران آل‌بويه و قرن سوم هجری کشف شده‌اند. در همين کاوش‌ها آثاری از دوران قبل از اسلام نيز به دست آمده است.
این مسجد در دوره‌های مختلف گسترش یافته، تزئیناتی به آن اضافه شده و مرمت شده است. محراب الجایتو در ضلع غربی مسجد جامع اصفهان، از نمادهای شیعی آن محسوب می‌شود.

بنای این مسجد را باعث شکل‌گیری هسته اولیه شهر اصفهان دانسته‌اند. مسجد جامع اصفهان محور فعالیت‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی در دوران حکومت‌های آل‌بویه، سلجوقیان، ایلخانان و تیموریان بوده و از زمان صفویه با وجود انتقال مرکز فعالیت‌ها به میدان نقش جهان، باز نقش خود را در زندگی روزمره مردم حفظ کرده است.
مسجد جامع اصفهان از زمان ساخت در زمان منصور عباسی، دائماً در حال تغییر بوده تا توسط سلجوقیان تغییرات اساسی پیدا کرد. این مسجد از اولین مساجد چهار ایوانی در جهان اسلام است که الگوی ساخت دیگر مساجد شد. مسجد جامع با وجود تخریب‌های ناشی از آتش‌سوزی و حملات نظامی، با مرمت‌هایی که در آن صورت گرفته، همچنان پابرجا است.
مسجد جامع اصفهان شامل بخش‌هایی چون صحن چهار ایوانی، گنبد نظام‌الملک و تاج‌الملک، ایوان‌های صاحب، استاد، شاگرد و درویش، چند شبستان چهلستونی، مدرسه مظفری و محراب‌های متعددی از جمله محراب الجایتو است. تزئینات و کاشی‌کاری‌های این مسجد توسط سلسله‌های حاکم بر ایران به‌ویژه در زمان صفویان انجام شده است. کتیبه‌های زیادی در این مسجد وجود دارد که به تاریخچه معماری و حواشی مربوط به مسجد جامع اصفهان می‌پردازد.

بخش‌های مختلف مسجد جامع اصفهان که در آخرین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به فهرست جهانی افزوده شده است، نزدیک به دوهزار سال شکل گرفته‌ و طی این سال‌ها در حال مرمت یا بازسازی بوده است. مهم‌ترین طرح‌های توسعه مسجد جامع اصفهان در دوران آل‌بویه و پس از آن، در دوران حکومت صفویه شکل گرفته است.

محمدباقر مجلسی معروف به علامه مجلسی و مجلسی‌ثانی فقیه شیعه در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفویه در این مسجد دفن شده است.

مسجد جامع اصفهان که به مسجد جامع عتیق نیز شهرت دارد، در میدان قیام، خیابان علامه مجلسی واقع شده است. به بیانی دیگر این مسجد در بخش قدیمی اصفهان، ضلع باختری خیابان هاتف و انتهای بازار بزرگ قرار دارد. به‌طور کلی به همان اندازه که میدان نقش جهان و عمارات تاریخی اطراف آن یادآور معماری و هنر دوران صفوی است، مسجد جمعه و محلات پیرامون آن افسانه زندگی در عهد سلجوقیان و روزگار پیش از آن را بیان می‌کند. 

آخرین اخبار جهان اسلام را در الکوثر فارسی پیگیری کنید
ویژه‌های الکوثر را اینجا دنبال کنید
از صفحه گردشگری الکوثر فارسی دیدن کنید