به گزارش پایگاه شبکه الکوثر، جایگاه اهمیت و سهم پرداخت «ذ» که امری واجب بر تمامی مسلمانان به‌ شمار می‌رود؛ بخشی از رفتارهای آیینی و نمایشی مردمان سرزمینمان را به خود اختصاص داده است.

در کنار ادای فریضه پرداخت فطریه، جمع‌آوری آن، نحوه صرف مبالغ یا کالاهایی که به عنوان فطریه هر سال مشخص می‌شود؛ رفتارها و رخدادهای آیینی و نمایشی مختلفی را از شمال تا جنوب سرزمینمان، میان مردمان باورمند به آیین و فرهنگ ایرانی و اسلامی شاهد هستیم که از جمله این آیین‌ها می‌توانیم به آیین‌های «کیسه برکت»؛ «باش پیطره» و «قربانی» در ساحت انجام فرائض مرتبط با بدرقه ماه مبارک رمضان، پا گذاشتن به عید بزرگ بندگی (عید فطر) و اقدامات مرتبط با جمع‌آوری فطریه اشاره کنیم.

جمع‌آوری فطریه از «باش پیطره» تا «کیسه برکت»

آنچنان که ذکرش رفت، در برخی از مناطق کشورمان جمع‌آوری و پرداخت فطریه با رفتارهای آیینی و نمایشی جذابی آمیخته شده است. به عنوان مثال در میان اهالی بندرترکمن، آیین «باش پیطره» (پرداخت فطریه) به شکل معمول در چند روز آخر ماه رمضان و تا قبل از نماز عید فطر انجام می‌شود.

جهانشیر یاراحمدی، مدرس دانشگاه، پژوهشگر رفتارهای آیینی و نمایش‌های سنتی درباره آیین‌های نمایشی و رمضانی مرتبط با عید فطر چنین می‌گوید: «بنا به اعتقاد علمای ترکمن، پرداخت فطریه با آغاز ماه مبارک رمضان جایز است و وقت واجب برای پرداخت آن تا قبل از ادای نماز عید فطر است. علمای ترکمن برای هر عضوی از خانواده مبلغی را تعیین و محاسبه می‌کنند و در نهایت با نظارت و همراهی روحانیون و افراد معتمد، مبالغ جمع‌آوری شده فطریه میان افراد نیازمند تقسیم می‌شود.

میان ترکمن‌ها مبنای پرداخت فطریه غالباً گندم است که مبلغ ریالی آن از سوی علما تعیین و اعلام می‌شود.»

وی همچنین درباره اجرای شکل دیگری از آیین‌های مرتبط با جمع‌آوری فطریه در نقاط دیگر کشورمان در گفت‌وگویی یادآور شده است: «همچنین میان مردمان استان سیستان‌وبلوچستان جمع‌آوری فطریه، طی آیینی به نام «کیسه برکت» انجام می‌شود. در این آیین، بزرگان روستا چه مرد و چه زن با دوختن کیسه‌ای به جمع آوری نذورات، کفاره و فطریه اهالی روستا مشغول می‌شوند. سرانجام با نظارت معتمدان، ریش‌سفیدان و بانیان جمع‌آوری فطریه، کفاره و نذورات مبالغ و کالاهای جمع‌آوری شده به مساوات میان فقرا و نیازمندان قسمت می‌شود.»

رهایی از شر شیطان و هوای نفس با آیین قربانی

از دیگر آیین‌های نمایشی مراسم بدرقه ماه مبارک رمضان و استقبال عید سعید فطر میان مردمان استان سیستان‌وبلوچستان می‌توان به آیین «قربانی» اشاره کرد.

صادق عاشورپور در جلد هفتم از مجموعه ۱۰ جلدی گرانسنگ خود با نام «نمایش‌های ایرانی» ذیل عنوان نمایش‌های عامیانه درباره آیین «قربانی» اهالی استان سیستان‌وبلوچستان چنین نوشته است: «قربانی کردن دام یا مرغ بین مردمان بلوچستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ طوری که آنها معتقدند بعد از یک ماه بندگی و تطهیر در درگاه الهی می‌توان با ریختن خون، این مهمانی را به پایان برد تا از شر شیطان و هوای نفس دور ماند.»

عاشورپور درباره شیوه اجرای این آیین چنین نوشته است: «بعد از بر پا کردن نماز عید فطر در سنت دیرینه مردم بلوچ مراسم قربانی صورت می‌پذیرد و طی آن اعضای خانواده در خانه بزرگ فامیل جمع می‌شوند و بزرگ خاندان ضمن قربانی کردن، با طبخ غذاهای محلی از آنها میزبانی می‌کنند.»

ویژه‌های الکوثر را اینجا دنبال کنید.

برای اطلاع از آخرین خبرهای ایران و جهان اینجا کلیک کنید.